پیش از بازگشت طالبان به قدرت در افغانستان در سال گذشته، فيصل کریمی که خبرنگار است نزدیک به بیست سال به عنوان خبرنگار و استادیار دانشگاه در دانشگاه هرات مشغول به کار بود. وی شش سال نیز مدیر انستیتو پژوهش و مطالعات رسانه ای افغانستان یا AIRMS بود که خود آن را در سال ۲۰۱۵ تاسيس کرده بود. مدت کوتاهی پس از آن که طالبان به کابل تسلط یافتند، کریمی و گروه او در انستیتو پژوهش همراه خانواده هایشان کشور را ترک کردند.
او می گوید که ترک افغانستان بسیار دشوار بود و خود و همکارانش تنها با یک کوله پشتی خانه شان را به قصد فرودگاه کابل ترک کردند. بعضی ها حتی فرصت نیافتند از والدینشان خداحافظی کنند. او می گوید که وی و همکارانش برای خانواده هایشان دلتنگند، و کشور و همه دارایی شان را از دست داده اند.
کریمی که اکنون در کالیفرنیا زندگی می کند، به کار خبرنگاری و پژوهش ادامه می دهد و اکنون مشغول گذراندن فرصت تحقیقاتی در دانشگاه سن خوزه، پژوهشگر ارشد اینترنیوز، و هماهنگ کننده منطقه ای نشست جهانی توسعه رسانه هاست. با این وصف، بزرگترین دستاورد خود را تاسیس انستیتو پژوهش و مطالعات رسانه ای افغانستان یا AIRMS می داند.
با آن که بیشتر کار کنونی کریمی در حوزه پژوهش و مدیریت است، همچنان در فرایند انتشار نیز فعال است و می گوید که گاهی به سبب نبود نیروی کار لازم خودش به نوشتن یا ترجمه دست می زند یا شبکه های اجتماعی را اداره می کند.
AIRMS چیست؟
انستتیو پژوهش و مطالعات رسانه ای افغانستان در واقع سه نهاد است اما اغلب تمرکز آن بر Afghanistan Women’s News Agency یا آژانس خبری زنان افغانستان است.
کریمی می گوید که در سال ۲۰۱۹ Kaashi Digital Media را تاسيس کرده که بر سرگرمی و ورزش جوانان در افغانستان تمرکز دارد و هنوز با این نهاد کار می کند اما این روزها قادر به تولید زیاد نیست، چرا که شمار کارکنان اندکند و کار به کندی پیش می رود.
مقالات بیشتر ما را پیرامون اوضاع خبرنگاران، شرایط آنها در افغانستان، و راه‌هایی برای کمک به آنها بخوانید.
یکی از کارهای ما آن است که سختی ها و شرایط زنان افغان را به پشتو و فارسی ترجمه کنیم و در اختیار مخاطبانمان قرار دهیم.
AIRMS در حال تلاش برای پژوهش است تا چالش های خبرنگاران افغان را بهتر درک کند و در مورد قوانین و محدودیت های طالبان در این خصوص اطلاع رسانی کند.
چرا آژانس خبری زنان افغانستان را فعال کردید؟
در سال ۲۰۱۵ که در دانشگاه تدریس می کردم دیدم که دانشجویان جوان دختر با محدودیتهای بسیاری مواجهند که از خانه آغاز می شد تا عرصه خبرنگاری و البته اکنون نیز مشکلات حکومت طالبان و جامعه افراط گرای غرب افغانستان.
این شد که تصمیم گرفتم نهادی خبری برای زنان توسط زنان فعال کنم تا به تابوها و فرصت ها و چالش های آنها بپردازد و ظرفیت کاری زنان خبرنگار را در افغانستان افزایش دهد.
آیا تصمیم اولیه برای ترک افغانستان دشوار بود؟
وحشتناک بود و تصمیمی بود که هرگز فکر نمی کردم ناگزیر به اتخاذ آن شوم. ما هفت سال است که در شرایط دشواری در افغانستان مشغول کار بوده ایم که شامل کار در شرایطی بوده که طالبان و داعش بر آن حاکم بوده اند و همچنین گروه های افراط گرا و متعصب مذهبي.
از زمانی که طالبان بر کشور مسلط شدند، کارمندان من، به ویژه زنان، در خطر بوده اند. طی هفت سال اخیر ما دهها گزارش علیه ایدئولوژی طالبان و سیاست های ضدزن آنها تهیه و منتشر کردیم. از زمان روی کار‌آمدن طالبان، با کمک بنیاد ملی دموکراسی National Endowment for Democracy موفق شدیم همه کارکنانم را از شرایط خطرناک خارج کنیم.
پس از ترک کشور چه کردید؟
ما به یک اردوگاه آوارگان در آلبانی رفتیم. حقوقی نداشتیم. هفت ماه در آلبانی بودیم و کار روی وبسایت های خبری مان را ادامه دادیم و گزارشهای بسیاری را نیز از شهروند - خبرنگاران دریافت کردیم، به ویژه از زنان و روستاییان معترض به شرایط زندگی شان. ویدیوها و عکس هایی را هم از داخل افغانستان دریافت کردیم و موفق به انتشار آنها شدیم.
آن دوران بسیار دشوار بود و در نهایت موفق شدیم به آمریکا بیاییم اما همچنان نگران کسانی هستیم که در افغانستان با شرایط دشوار خبرنگاری مواجهند.
آی جی نت چگونه به کار حرفه ای شما کمک کرده است؟
من از دوران دانشجویی مشترک خبرنامه آی جی نت بوده ام. از این راه با فرصت های بسیاری آشنا شده ام و در یک سمینار دو هفته ای برای خبرنگاران جوان کشورهای آسیای جنوبی در Asian College of Journalism در چنای (در هند) شرکت کردم.
سرمایه گذاری برای نهاد خبری زنان را هم از این راه یافتم. درپی دیدن فرصتی در آی جی نت بود که برای یک وام بلاعوض از سوی بنیاد ملی دموکراسی اقدام کردم و آن را دریافت کردم.
هنگام تدریس در دانشگاه، همواره به دانشجویانم توصیه می کردم که مرتب وبسایت آی جی نت را بخوانند و مطالب آن را دنبال کنند و برای فرصت های آن اقدام کنند. خواندن این وبسایت کمک شایانی به قرار گرفتن در جریان تازه ترین تحولات و رویدادهای خبرنگاری می کند و خبرنگاران را از آخرین و بهترین فرصت های آموزشی و دوره های گوناگون خبرنگاری آگاه می کند.
توصیه‌تان به خبرنگاران افغان که داخل کشور کار می کنند، چیست؟
اولویت آنها باید نجات جان خود و خانواده هایشان باشد.
توصیه من این است که به رغم فشار و محدودیت هایی که از سوی طالبان به خبرنگاران وارد می شود، مهم است که انگیزه کارشان را از دست ندهند و به کار حرفه ای ادامه دهند. تلاش کنند که از نظر جسمی و روحی در امنیت باشند و حتی اگر ناگزیر باشند از نام مستعار استفاده کنند، باید به کار اطلاع رسانی ادامه دهند تا ما و همه جهان در جریان اخبار افغانستان و رویدادهایی که در آن کشور به وقوع می پیوندد، باشیم. از خبرنگاران افغان داخل کشور می خواهم که به کار حرفه ای شان ادامه دهند.
انتشار تصاویر با اجازه فیصل کریمی.
مقالات بیشتری نوشته
