با خروج نیروهای آمریکایی و ناتو از افغانستان، شهرهای افغانستان یک به یک به دست طالبان افتاده است که دشمن سرسخت آزادی بیان، آزادی زنان، و آزادی مطبوعات هستند و از این رو، خبرنگاران، به ویژه زنان خبرنگار و خبرنگارانی که که با رسانه های خارجی همکاری کرده اند، حتی بیش از مردم عادی در خطرند و جان و امنیتشان به شدت به مخاطره افتاده است. این شرایط، خبرنگاران افغان را آسیب پذیرتر از هر زمان دیگری کرده است و آنها را نیازمند کمک جامعه بین المللی کرده است.
افغانستان مدتهاست که برای خبرنگاران خطرناک بوده است. نهاد خبرنگاران بدون مرز گزارش کرده است که طی دو دهه اخیر دست کم یکصد خبرنگار، از جمله ۱۵ خبرنگار غیرافغان، به سبب کارشان در افغانستان کشته شده اند، به دفتر بیش از ۶۰ رسانه حمله شده و خبرنگاران و رسانه ها صدها بار تهدید شده اند. سازمان ملل متحد اعلام کرده است که طی سه سال اخیر، بیش از سی خبرنگار و کارمند رسانه در افغانستان کشته شده اند. بین سپتامبر ۲۰۲۰ و ژانویه ۲۰۲۱ دست کم شش خبرنگار و کارمند رسانه در نقاط گوناگون افغانستان کشته شده اند.
با خلاء قدرت که در پی خروج نیروهای آمریکا، متحدانش و ناتو در افغانستان ایجاد شده است، دیدبان حقوق بشر گزارش داده است که صدها غیرنظامی در حملات گوناگون شورشیان کشته شده اند و ده ها خبرنگار در میان آنها بوده اند.
شمار بسیاری از خبرنگاران افغان، به ویژه آنها که با نهادهای غربی، به خصوص نهادهای آمریکایی، همکاری داشته اند، امکان آن را یافتند که طی چند هفته اخیر از ایالات متحده، کانادا، بریتانیا و دیگر کشورهای غربی تقاضای ویزای پناهندگی کنند.
گروهی از خبرنگاران و فیلمسازان فرانسوی اخیرا از دولت امانوئل ماکرون درخواست کردند که به همکاران افغانشان ویزای پناهندگی بدهد تا جانشان در خطر نباشد. یک گروه خبرنگار بریتانیایی نیز اقدامی مشابه کرده اند.
با این وصف، تقاضای ویزا یا تقاضای پناهندگی کاری دشوار و فرایندی پیچیده است که تنها برای عده محدودی به ثمر می رسد. از این روست که بسیاری از خبرنگاران افغان، به خصوص آنها که تنها با رسانه های افغان کار کرده اند، اکنون در خطرند و نمی دانند فرجام فردایشان چه خواهد شد.
اغلب آنها نمی دانند که فردا، سقف بر سر و ناني بر سفره خواهند داشت یا نه.
یک خبرنگار افغان که با چند رسانه و نهاد خبری غربی همکاری کرده است، طی گفت و گویی با مرکز بین المللی خبرنگاران، گفت که طالبان از کمتر چیزی بیش از آزادی بیان و آزادی مطبوعات نفرت دارد.
وی که نخواست نامش در این گزارش فاش شود، به این مرکز گفت که همه خبرنگارانی که می شناسد، از جمله خود وی، در پی دریافت ویزای پناهندگی یا ویزای توریستی به کشورهای دیگر هستند تا بتوانند پیش از آن که طالبان به طور کامل کشورشان را تحت مهار خود بگیرد، بگریزند.
آنها که قادر به روان شدن به سوی غرب نیستند، روانه ایران می شوند.
اما این بحران و خطر جانی برای خبرنگاران زن شدیدتر است. خشم طالبان از آنها دوچندان است، چرا که طالبان خواهان محدود شدن و محدود کردن زنان است و مخالف حضور آنها در اجتماع، و به طور قطع مخالف سرسخت فعالیت شفافیت بخش خبرنگاران زن در جامعه.
به گزارش صدای آمریکا به موازات پیشروی طالبان در افغانستان، بیش از نود نهاد خبری و رسانه ای در افغانستان تعطیل شده اند.
افغان ها دهه هاست که با شدیدترین وجوه خشونت مواجه بوده اند. آنها شاهد مرگ عزیزانشان بوده اند، دسترنجشان را به اجبار و از بیم جان به طالبان داده اند، و شاهد تجاوز بیگانگان به خاکشان بوده اند. از تجاوز غربی گرفته تا ستم خودی و درگیری قبله ای، این همه را آنان زندگی کرده اند، حس کرده اند.
اکنون نه تنها بر نهادهای حقوق بشری و فعالان مؤسسات دفاع از حقوق مدنی، که بر تک تک ما خبرنگاران است که حکایت مردم افغانستان و روایت کابوس خبرنگاران افغان را در سرزمینشان برای جهان و جهانیان بازگوییم، شاید دیدگانی را بگشاییم و منشاء اثری باشیم.
اکنون، اگر دیر نشده باشد، به طور قطع زمان آن فرا رسیده تا جهان و جهانیان روزگار خبرنگاران افغان را، آنها را که سالها روایت افغانستان و افغانها را به جهان و جهانیان می رساندند، دریابند و راه هایی برای در امان نگاه داشتنشان بیاندشیند.
اکنون، زمان بازگویی روایت راویان است.
روز دوشنبه، ۱۶ اوت، شبکه جهانی خبرنگاران تحقیقی اعلام کرد که با گروه های گوناگون در حال همکاری برای خارج کردن خبرنگاران از افغانستان است و افزود: «اگر خبرنگارانی را می شناسید که برای خروج از افغانستان به کمک نیاز دارند، از آنها بخواهید که به این دو نشانی ایی میل بفرستند: safety@womeninjournalism.org و emergencies@cpj.org.
کمیته امنیت خبرنگاران افغان که با گروه بین المللی حمایت از رسانه ها همکاری نزدیک دارد برای خارج کردن خبرنگاران از افغانستان به سرمایه نیاز دارد. کمک های مالی خود را از این راه می توانید اهدا کنید.
بنیاد جهانی زنان در رسانه ها نیز برای حمایت از زنان خبرنگار در افغانستان کمک مالی می پذیرد.
این مطلب روز ۱۷ اوت به روزرسانی شده است.
تصویر اصلی از وبسایت خبری تابناک.
مقالات بیشتری نوشته
