تقلای رسانه‌های مجازی هائیتی برای رهیابی در عصر دیجیتال

تعداد رسانه‌های آنلاین در هائیتی، امروز به بیش از صد رسانه رسیده است. رشد این بخش، نحوه مصرف اطلاعات را از سوی مردم هائیتی، کاملاً تغییر داده است: یک بررسی در سال ۲۰۲۰ نشان داد که ۹۸٪ درصد از پاسخ‌دهندگان به یک نظرسنجی در هائیتی، برای دریافت اخبار به اینترنت مراجعه می‌کنند. در حالی که برخی‌، رسانه‌های آنلاین را بخش ارزشمندی از خانواده رسانه‌های هائیتی می‌دانند، دیگران استدلال می‌کنند که این رسانه‌ها با تیترهای گمراه‌کننده و انتشار اطلاعات نادرست یا جعلی، به انتشار اطلاعات غلط دامن می‌زنند.

بیشتر بخوانید: ارزیابی شاخصی تازه از نحوه انعکاس اخبار آفریقا در رسانه‌های پیشرو

چالش‌های خاص رسانه‌های آنلاین در هائیتی

رسانه‌های آنلاین در هائیتی، با دو چالش عمده، مواجهند: بودجه و کیفیت اینترنت. برای مثال، بسیاری از نهادها درباره پتانسیل تجاری رسانه‌های دیجیتال شک دارند و ترجیح می‌دهند که رسانه‌های سنتی‌تر را تأمین مالی کنند. در عین حال، سرعت پایین اینترنت، معمولاً باعث تأخیر در انتشار اطلاعات می‌شود.

علی‌رغم این موانع، رسانه‌های سنتی و آنلاین، همزیستی می‌کنند و از هم‌ تأثیر می‌پذیرند. بسیاری از رسانه‌های سنتی، متوجه شده‌اند که در حال از دست دادن مخاطبان خود هستند و می‌کوشند که برای مرتبط ماندن با مخاطبان، در فضای مجازی حضور داشته باشند.

Guerking Souffrant (گُوئرکینگ سوفرانت)، مدیرعامل رسانه خبری دیجیتال Passion Info Plus بر این باور است که فعالیت رسانه‌های آنلاین با ارائه اطلاعات سریع و سروقت، به سود مردم هائیتی است. اما همزمان می‌گوید که همه رسانه‌های آنلاین، مشروع نیستند: «رسانه‌های آنلاین، یک بسته هستند: باید رسانه را ثبت کنید، یک وبسایت بسازید و برای انتقال اطلاعات، در رسانه‌های اجتماعی دیگر نیز پلتفرم داشته باشید. کسی نمی‌تواند تنها با داشتن یک صفحه فیس‌بوک یا یک حساب برای هم‌رسانی اطلاعات، ادعا کند که رسانه آنلاین دارد.» در عین حال، «شهروندان تلفن‌به‌دست» -- کسانی که از تلفن همراه خود برای انتشار محتوایی که معمولاً مطابق معیارهای خبرنگاری نیست، استفاده می‌کنند -- اغلب به پخش اطلاعات غلط دامن می‌زنند. سوفرانت می‌گوید که آنها، فیس‌بوک را عرصه‌ای برای تجارت می‌بینند و هر نوع محتوایی تولید می‌کنند تا با افزایش مخاطبان خود، کسب درآمد کنند. وی می‌افزاید: «برای انجام این کار، ضروری نیست خبرنگار باشید»؛ اما تاکید می‎کند که شاید بسیاری‌ تصور کنند این افراد، خبرنگارند. Eddy Trofort (ادی تروفورت)، سردبیر شبکه مطبوعات هائیتی (Haiti Press Network) و یکی از پیش‌گامان رسانه‌های آنلاین در این کشور، معتقد است که رشد بی‌رویه خبرنگاری آنلاین، پوشش خبری را با استفاده از«رویکردهای غیرحرفه‌ای»، بی‌ارزش می‌کند. با این حال، وی تاکید می‌ورزد که رسانه‌های دیجیتال، به افزایش شفافیت کمک کرده‌اند: «گسترش رسانه‌های آنلاین، حفظ اطلاعات را به‌طرز چشم‌گیری مختل کرده است. انتشار سریع اخبار، پنهان کردن برخی از حقایق مشخص را برای نهادهای دولتی بسیار دشوار کرده است. می‌توان اطلاعات را با یک تلفن همراه هوشمند پرسرعت منتشر کرد و مقامات را وادار به پاسخگویی کرد.»

بیشتر بخوانید: مبارزه یک رسانه در توگو با اطلاعات غلط درباره بهداشت

معیارهای اخلاقی رسانه‌ای

Godson Lubrun (گادسن لوبرون)، رئیس انجمن رسانه‎های آنلاین هائیتی (AHML)، می‌گوید که حکومت این کشور باید در همکاری با جامعه مدنی، یک چارچوب قانونی برای نظارت بر فعالیت رسانه‌های آنلاین بسازد: «امروز، مالک یک رسانه آنلاین، برای تاسیس و فعالیت یک رسانه رسمی آنلاین، مجبور به پذیرش هیچ مقرراتی نیست. از آن گذشته، دولت هنوز معیارها و شرایط خبرنگار شدن را در هائیتی تعریف نکرده است. نبود چارچوب قانونی برای رسانه‌های آنلاین و حرفه‌ خبرنگاری، یک چالش عمده است.» تروفورت می‌گوید که این مشکل، تنها منحصر به رسانه‌های آنلاین نیست: «رسانه‌های سنتی هم به اندازه بخش ارتباطات مدرن و آنلاین، با سوءاستفاده روبرو هستند.» او پیشنهاد می‌کند که رسانه‌ها با حقوق‌دانان جلسات کاری برگزار کنند تا پیشنهاداتی برای وضع قوانین در این زمینه تهیه کنند. سوفرانت هم تأکید می‌ورزد که انجمن‌های رسانه‌ای نیز باید خبرنگاران را در موضوعاتی مثل مبارزه با اطلاعات جعلی و اطلاعات غلط و پردازش اطلاعات آموزش بدهند. لوبرون می‌گوید که آموزش، نه‌تنها باید حرفه‌ای‌های خبرنگاری را قدرتمند کند، بلکه باید توانایی آنها را در تعامل با شهروندان در موارد گوناگون، بهبود بخشد: «بسیار مهم است که آنها در زمینه موضوعاتی مثل نفع عمومی که تنها نباید مسئولیت تصمیم‌گیران باشد، آموزش ببینند.» انجمن رسانه‎های آنلاین هائیتی برای انجام طیفی از فعالیت‌ها برای آموزش خبرنگاران هائیتی، مجهز کردن آنها به ابزار صیانت از خود، برنامه‌های حمایتی برای توسعه چارچوب فعالیت قانونی رسانه‌ها و کمپین برای ترویج مسئولیت‌پذیری رسانه‌های آنلاین برنامه‌ریزی کرده است.

تصویر از آنسپلش، عکاس: Heather Suggitt

این مطلب نخست در وبسایت فرانسوا آی جی نت فرانسه منتشر شده و نورالدین بسادی آن را به انگلیسی ترجمه کرده است.