اطلاعات به سکوی پرشی برای خبرنگاران در خط مقدم بحران آوارگی اقلیمی مبدل شده است. داده‌ها اوضاع اضطراری آب و هوا در مناطق گرم مثل جنوب آسیا و آمریکای مرکزی و مواجه بودن انسان‌ها را با بیچارگی و ناامیدی به خبرنگاران نشان می‌دهد.
وقتی محصول ذرت/جواری Jorge A، یک کشاورز گواتمالایی، در سیل از بین رفت، او به کشت بامیه رو آورد. اما آن هم به علت خشکسالی نابود شد. او به این نتیجه رسید که اگر خانواده‌اش را از آنجا بیرون نبرد، آنها هم خواهند مرد. داستان Jorge با جزئیات جالب آن در یک گزارش تحقیقی داده‌محور در سال ۲۰۲۰ از سوی نشریه ProPublica در همکاری با The New York Times Magazine چاپ شده بود.
این مقاله بصری به نام «مهاجرت بزرگ اقلیمی آغاز شده است» (به انگلیسی: The Great Climate Migration Has Begun) چگونگی تغییرات در جمعیت را که به فاجعه می‌انجامند بررسی کرده و به سناریوهای احتمالی وقوع این بحران اشاره کرده است.
این برنامه مشترک که Pulitzer Center از آن حمایت می‌کرد، یک راهبرد فراگیر داشت: طراحی کردن چگونگی مهاجرت‌های اقلیمی در مرزهای بین‌المللی. این طراحی، یافته‌های خبرنگاران و «راه‌های کلی و احتمالی برای آینده» را نشان می‌دهد.
Abrahm Lustgarten، گزارشگر ارشد اقلیمی ProPublica و نویسنده اصلی این گزارش تحقیقی، نوشته است: «اگر مهاجرت از مناطق گرم جهان به اندازه‌ای برسد که بربنیاد تحقیقات کنونی محتمل است، به بازنمایی دوباره و گسترده جمعیت جهان خواهد انجامید.»
بیشتر بخوانید: بهترین شیوه‌های تعامل با مخاطبان درباره محیط زیست
چندین دهه است که دانشمندان، زنگ خطر را به صدا در آورده‌اند. نمونه‌ای از شواهد در این باره:
اداره پناهجویان سازمان ملل متحد (UNHCR) تغییرات اقلیمی را «بحران تعیین کننده زمان ما» می‌خواند که «سنگینی آن به طور نابرابری بر دوش مردم آسیب‌پذیر جهان است.» مهاجران اقلیمی اغلب به عنوان «قربانیان فراموش شده جهان» تعریف می‌شوند.
انستیتو اقتصاد و صلح (IEP) که یک اتاق فکر بین‌المللی با مرکزیت شهر سیدنی استرالیاست تخمین می‌زند که احتمال دارد تا سال ۲۰۵۰ میلادی ۱،۲ میلیارد انسان به علت تغییرات اقلیمی بی‌جا شوند. این موسسه یک مرکز ثبت تهدیدات زیست‌محیطی دارد که میزان خطرهای اقلیمی را در برابر کشورها و احتمالات آینده بررسی می‌کند.
یک پژوهش اخیر در مجله علمی Proceedings of the National Academy of Sciences در آمریکا، تشخیص داده است که احتمال دارد در ۵۰ سال آینده، کره زمین بیشتر از آنچه گرم شود که در طول ۶ هزار سال گذشته شده است. Lustgarten می‌گوید: «مهاجرت ناشی از تغییرات اقلیمی، مساله بسیار فراگیری است و بر همه چیز تاثیرگذار خواهد بود. هزینه مقابله با واقعیت اقلیمی تازه، بیشتر می‌شود.» او پیش‌بینی می‌کند که نتیجه تغییرات اقلیمی «به طور قریب به یقین، بزرگترین موج مهاجرت جهانی خواهد بود که جهان تاکنون به خود دیده است.»
بازتعریف واقعیت و بی‌طرفی در گزارشگری از تغییرات اقلیمی
خبرنگاران در مورد چگونگی پوشش تغییرات اقلیمی موضع گرفته‌اند. دیدگاه آنها درباره یک «گزارش خبری متوازن» از واقعیتِ «او می‌گوید» به رویکردِ «وزن شواهد» تغییر کرده است.
محققان انتقاد کرده‌اند که رسانه‌ها با «توازن اشتباه» و یا دادن بیش از اندازه وقت به افرادی که تغییرات اقلیمی را انکار می‌کنند، یافته‌های علمی را که در مورد آنها اجماع وجود دارد ،تحریف کرده‌اند.
یک تحقیق David Rapp، استاد روان‌شناسی دانشگاه Northwestern بر این بحث روشنی انداخته است. او در تحقیقش آزمایش‌هایی انجام داده تا ببیند که انسان‌ها در برخورد با دو دیدگاه در مورد تغییرات اقلیمی که هر دو به گونه‌ای برابر درست نشان داده می‌شوند، چه واکنشی نشان می‌دهند؛ هرچند یک دیدگاه بر اجماع علمی استوار باشد و دیگری برعقیده انکارگرایان اقلیمی.
Rapp که در مورد زبان، حافظه و این که چرا انسان‌ها مستعد پذیرش اطلاعات نادرست هستند، مطالعه می‌کند، در این مورد می‌گوید: «به نظر من مهمترین یافته این تحقیق این است که قرار گرفتن در معرض دیدگاه‌های بی‌اساس که به عنوان جاگزین‌های منطقی ارائه می‌شوند می‌تواند مشکل‌زا باشد. این که دو دیدگاه را دارای شواهد قابل قیاس و قابل حمایت نشان بدهید، در حالی که این چنین نباشد، واقعاً احساس برابری کاذبی به وجود می‌آورد.»
پیشنهاد او به خبرنگاران این است که «به جای آن که صرفاً دیدگاه‌ها را بازتاب دهید، به ارائه نشانه‌ها و جزئیات در مورد اجماع کارشناسان درباره دیدگاه‌های مورد بحث بپردازید.»
یک بررسی از سوی Courtney Perkins، نویسنده ارشد CNN، در مورد بازتعریف توازن دریافته است که: بیشتر خبرنگاران، روش هر دو طرف را در گزارش‌های اقلیمی رها می‌کنند تا درستی گزارش‌های شان حفظ شود. او می‌افزاید: «این بر عهده ما ارتباط دهندگان جهان است که جدیت تغییرات اقلیمی را به مردم برسانیم، به این امید که برای رسیدگی به تهدیدات اقلیمی کنونی اقدامات سریعی انجام شود.»
بیشتر بخوانید: مواجهه خبرنگاران زیست محیطی چین با تهدید و اطلاعات جعلی
گسترش پوشش خبری اقلیمی
گزارشگری اقلیمی، بهتر شده است. در هر اتاق خبر، صحبت از تغییرات اقلیمی است، سرمایه‌گذاری بر طرح‌های مربوط به این مساله افزایش یافته و به کارشناسان در این زمینه تقاضای بیشتری وجود دارد. در تیم ۲۰ نفره The Associated Press برای پوشش تغییر اقلیمی که اوایل امسال تشکیل شده است، سه گزارشگر داده‌نگار حضور دارند.
دو تن آنها در آمارها به دنبال موضوعاتی برای گزارش می‌گردند و نفر سومی، در زمینه بصری‌سازی داده‌ها کار می‌کند. Peter Prengaman، ویراستار جهانی اخبار اقلیمی و زیست‌محیطی AP می‌گوید: «تغییر اقلیم با تمام جنبه‌های زندگی تلاقی دارد. اگر تغییرات اقلیمی بدتر شوند - که با گرم‌تر شدن زمین، بدتر هم می‌شود - فاجعه‌های اقلیمی بیشتری رخ خواهند داد. از همین رو احساس کردیم که باید پوشش خبری خود را از این موضوع افزایش دهیم.»
برخی از رسانه‌های دیگری که در این اواخر پوشش خبری تغییرات اقلیمی را افزایش داده‌اند:
The Washington Post روزنامه واشنگتن پست شمار اعضای تیم پوشش تغییر اقلیمی خود را در ماه نوامبر سه برابر ساخت و آن را به ۳۰ تن رسانید. این روزنامه «آزمایشگاه اقلیمی» ایجاد کرده است، یعنی بخشی که از داده‌ها و گرافیک‌ها برای تهیه گزارش استفاده می‌کند. The Washington Post در سال ۲۰۲۰ میلادی برای گزارشگری تبیینی در مورد گرم شدن هوای زمین، برنده جایزه Pulitzer شد.
Deutsche Welle دویچه وله اخیراً همکاری را با Covering Climate Now، که مرکزی برای مساعی مشترک بیش از ۵۰۰ نهاد خبری است، آغاز کرده است.
National Public Radio، یا رادیوی ملی آمریکا یک بخش اقلیمی تازه ایجاد کرده است تا «آنچه را که شاید مهمترین موضوع زمان ما باشد» پوشش دهد. دو خبرنگار عضو این بخش، وظیفه خبرنگاری تبیینی را به عهده دارند تا کمک کنند که مردم، تغییرات جهان را درک کنند.
برای کمک به خبرنگاران در پوشش بحران مهاجرت اقلیمی منابع زیادی وجود دارد، از جمله:
پرتال اطلاعات مهاجرت سازمان جهانی مهاجرت یا IOM:
این پرتال آمار و اطلاعات روزآمد و جامعی در مورد مهاجرت در سطح جهانی، منطقه‌ای و کشوری دارد.
پایگاه آماری جمعیت پناه‌جویانِ اداره پناهندگان سازمان ملل متحد یا UNHCR: «حاوی اطلاعات در مورد جمعیت‌هایی است که قهراً بی‌جا شده‌اند، از جمله پناهندگان، پناهجویان و مردمان بی‌جا شده بین‌المللی.»
بانک اطلاعاتی اقلیمی در نیم‌کره جنوبی: یک بانک اطلاعاتی برای جستجوی دانشمندان و کارشناسان تغییرات اقلیمی است که از سوی نشریه Carbon Brief و شبکه خبرنگاری اقلیمی انستیتو رویترز در دانشگاه آکسفورد راه‌اندازی شده است. خبرنگاران با استفاده از این بانک اطلاعاتی می‌توانند با دانشمندان در آسیا، آفریقا، آمریکای لاتین و اقیانوس آرام تماس بگیرند.
Covering Climate Now: حاوی منابعی برای پوشش محیط زیست، نکته‌ها و گزارش‌های نمونه در چندین دسته است که شامل عدالت اقلیمی، راه‌حل‌های اقلیمی و زندگی در شرایط اضطراری می‌شود.
این مقاله برداشتی از گزارشی است که بدواً در وبسایت datajournalism.com نشر شده بود و با اجازه، ویرایش و در آی جی نت بازنشر شده است.
تصویر از آنسپلش، عکاس: Mike Erskine
مقالات بیشتری نوشته
