وقتی گزارشی می نویسید، از کجا می دانید که موفق و مورد توجه خواهد بود یا نه؟ دل‌تان می خواهد گزارشی که می نویسید، چه اثری بر روی پیرامون، جامعه و مخاطبان‌تان بگذارد؟
ما در مرکز بین‌المللی خبرنگاران اغلب این نوع پرسش‌ها را از خبرنگاران سراسر جهان می شنویم. میان این پرسش‌ها یک نکته مشترک است: همه خبرنگاران خواهان آنند که مطالب‌شان واکنش و گفت‌وگو برانگیزد، چه در میان مردم و مخاطبان، چه در میان مسؤلان نهادهای دولتی و غیر دولتی.
متاسفانه سنجش میزان تعامل و بحث‌های که گزارش‌ها باعث می شوند، دشوار است. آن‌چه به سادگی قابل سنجش و اندازه گیری است، شواهد غیرمستقیم توجه و تعامل است که از راه داده‌ها و واکنش‌های کاربران شبکه‌های اجتماعی قابل اندازه گیری است.
مشکلی که این نوع داده‌ها دارد آن است که میزان اثرگذاری مقالات را روشن نمی کند و امکان آن را ایجاد نمی کند که خبرنگار درک درستی از آن داشته باشد که آیا مخاطب گزارش را دوست داشته یا چیزی از یاد گرفته است، یا نه.
ورای آمار و ارقام
برای دریافت میزان و عمق اثرگذاری مطالب یا گزارش‌های خبرنگاران، مهم است که تنها به اعداد و آمار توجه نکنیم. شیوه‌ی عملگرایانه برای این منظور از سوی Center for Investigative Reporting (CIR)’s Impact Tracker یا مرکز بررسی اثرگذاری خبرنگاری تجسسی تدوین شده است. به کمک این شیوه می توان به دسته بندی مکالمات، رویدادها، و واکنش‌ها پرداخت. مرکز بین‌المللی خبرنگاران نیز ساختار مشابهی را برای خود تهیه کرده که داده‌ها را در کلاود نگه می دارد و Airtable نام دارد. این سیستم، کار تحلیل داده‌ها را ساده‌تر می کند. نمونه‌ی از آن را اینجا می بینید.
airtableimpact.PNG
در مجموعه‌ی داده‌ها‌ی که در بالا می بینید، رویدادهای مربوط به عرصه‌ی خبرنگاری را بر مبنای اثرگذاری‌شان تقسیم بندی کرده ایم و برای هر رویداد، اثرگذاری در سطح افراد و گروه‌ها را نیز بررسی کرده ایم تا همواره بتوانیم ارتباط میان رویداد و مخاطب را بسنجیم.
ردگیری گفتمان عمومی
ما شیوه‌هایی را هم برای دریافت مستنداتی از اثرگذاری مطالب بر گفتمان عمومی و تصمیم گیری در سطح گسترده‌تر بررسی می کنیم. Media Cloud تریبونی است که توسط مرکز ام آی تی برای رسانه‌های مدنی ایجاد شده و امکان آن را به وجود می آورد که اثرگذاری بر افکار عمومی مورد بررسی و سنجش قرار گیرد.
ما از این وسیله برای بررسی موضوعات مربوط به جنسیت و شیوه‌های پوشش خبری آن در رسانه‌های کشورهای مختلف جهان مثل رسانه‌های هند استفاده کردیم.
تازه ترین خبرنگاری که فرصت مطالعاتی ما را در برزیل می گذراند، پدرو بورگوس نام دارد که Impacto را ایجاد کرده که میزان اثرگذاری گزارش‌ها را در گفتگوهای رسانه‌ای و اتخاذ تصمیم دولتی می سنجد.
چنان‌که تحقیق اخیر مرکز بین‌المللی خبرنگاران نشان می دهد، اغلب اتاق‌های خبر هنوز در مراحل ابتدایی استفاده از داده‌ها و ابزار دیگر برای سنجش اثرگذاری و میزان گستردگی فعالیت‌شان هستند. اگر در پی پیشرفت و رسیدن به مرحله‌ی بعدی (پیشرفته‌تر) فعالیت خبرنگاری هستید، مفاهیم و ابزاری که اینجا به آن‌ها اشاره شده، برای آغاز کارتان مناسبند و فرصتی برای‌تان ایجاد می کنند که به نگاه عمیق‌تر و درک بیشتر و کامل‌تری از اثرگذاری خبرنگاری‌‌تان برسید.
تصویر اصلی از فلیکر، با مجوز Tomasz Pro.