هشدار: محتوای این مطلب که بخشی از آن به بیان شیوه های سوءاستفاده اینترنتی از زنان می پردازد، ممکن است برای برخی خوانندگان آزاردهنده، یا یادآور خاطرات ناراحت کننده باشد.
امروز، جنبه تازه ای از صیانت از خبرنگاران مطرح شده است، و زنان خبرنگار در مرکز خطر قرار گرفته اند. خطراتی که به لحاظ امنیتی، روانی، و جسمی زنان خبرنگار را تهدید می کند، مهم و گاه هم پوشانند، و قابلیت خطرناک یا حتی کشنده بودن را دارند.
این خطرات اینترنتی خشونت جنسیتی آنلاین علیه زنان نیز عنوان شده اند و از بات ها تا حساب های شخصی شبکه های اجتماعی و کمپین های اطلاعات دروغین یا جعلی برخی حکومت ها گسترده اند.
یافتن قدرت تشخیص مشکل و درک آن تنها نخستین گام مواجهه با آن است. برای پاسخگویی موثر به این معضل، باید راه های آزمایش شده و آزمایش نشده برای مبارزه با آن را بررسی کنیم و در نظر بگیریم که مهمترین نیازهای زنان خبرنگار چیست.
زنان خبرنگار چگونه با خشونت آنلاین مواجه می شوند؟
این نوع آزارها می تواند شدید باشد. ممکن است تهدیدهای حرفه ای را شامل شود، یا آزار روحی، یا تهدید به آزار جسمی را در برگیرد. این نوع آزارها می تواند در نظرات وبسایت یا پست های شبکه های اجتماعی نهفته باشد و حریم خصوصی یا حرفه ای زنان خبرنگار را مورد تعرض قرار دهد.
زنان خبرنگاری که این نوع آزار و خشونت را تحمل کرده اند، آن را به جنگ سایبری تشبیه کرده اند.
وقتی خشونت جنسی علیه زنان ابتدا ظاهر شد، اغلب از سوی کارفرمایان رسانه ها و شبکه های اجتماعی نادیده گرفته می شد، چون به عنوان پیامدی از تعامل با مخاطبان تلقی می شد. در بسیاری از موارد به زنان خبرنگاری که مورد تعرض یا تهدید قرار گرفته بودند گفته می شد شاهد پیامد عمل یا رفتار خود هستند.
اما نتیجه پژوهش، مطالعه، گزارشگری، و کنشگری جامعه مدنی آن بوده که این مشکل به طور وسیعی در سطح بین المللی شناخته شده و طرح های گوناگونی برای مبارزه با آن فعال شده است. همزمان، گسترده تر شدن آزارهای اینترنتی سبب دشوارتر شدن امکان مبارزه با آنها شده است.
یکی از نمونه های خشن و تاسف آور خشونت اینترنتی مورد کارولین کریادو پرز بود که در سال ۲۰۱۳ در بریتانیا اتفاق افتاد.
او گفت که به قطع عضو تهدید شده بود، به بمبگذاری در خانه اش، و به کشتن او و زنده زنده سوزاندنش. نشانی جعلی هم که به محل سکونت وی منتسب شده بود، در اینترنت دست به دست می شد.
سه نوع تهدید همگرا
امروز، سه نوع تهدید آنلاین همگرا علیه زنان خبرنگار در اینترنت دیده می شود:
اول: آزار و سوء استفاده ضد زن
این نوع آزار شامل الگوهایی از تهدیدها و آزارهای هدفمند مثل آزار جنسی و تهدید به خشونت علیه خبرنگاران زن و خانواده آنها (مادر، خواهر، یا دختر) آنهاست. استفاده از واژه های رکیک و توهین به ظاهر آنها، جنسیتشان و حرفه یا نوع کار حرفه ای شان هم در میان این نوع آزارهاست.
این نوع آزارها ممکن است سازمان یافته و گروهی باشد، یا فردی، یا حتی از سوی شبکه هایی که این نوع آزارها را در فضای سایبری اعمال می کنند.
دوم: اطلاعات جعلی هماهنگ که نشانه ای از روایت های مردسالارانه و ضد زن
زنان خبرنگار اغلب هدف کمپین های اطلاعات جعلی یا نادرستند که گاه شامل تلاش های گروه ها یا افراد وابسته به حکومت های خودکامه اند. هدف این نوع آزارها که با هدف روشنی برنامه ریزی و هماهنگ می شوند، آن است که به نام و شهرت این زنان خبرنگار حمله کنند و با پراکندن شایعات نادرست در مورد آنها، اعتبارشان را مخدوش کنند و آنها را از کار حرفه ای حیاتی و ارزشمندی که انجام می دهند، دور یا نومید کنند. هدف این نوع آزارها آن است که فعالیت حساس و باارزش این زنان را متوقف کنند.
سوم: حمله به حریم خصوصی آنلاین خبرنگاران زن و تهدیدهای جانی یا امنیتی
شیوه های حمله به زنان خبرنگار در فضای مجازی شامل شکستن حریم شخصی آنها، هک کردن حسابهای شخصی شبکه های اجتماعی شان، و در معرض خطر قرار دادن جوانب زندگی شخصی شان می شود. گاهی حتی نشانی محل سکونت یا شماره تلفن شخصیشان در فضای مجازی منتشر می شود و از آن به عنوان شیوه ای برای تهدید، ارعاب، یا واداشتن آنها به سکوت یا دست کشیدن از کار حرفه ای استفاده می شود.
جلوه های خشونت اینترنتی
خشونت آنلاینی که زنان خبرنگار را هدف می گیرد، به شیوه های گوناگون انجام می شود، اما شماری شاخص مشترک دارد:
یک: در اغلب موارد هماهنگ و سازمان یافته است.
دو: گسترده است و خانواده، مخاطبان، و کسانی را که خبرنگاران برای تهیه گزارش با آنها مصاحبه می کنند، در بر می گیرد.
سه: شخصی است. این نوع تهدیدها طبیعت شخصی دارند: هم از نظر جزئیات و هم شیوه بیان یا انتشارشان در فضای مجازی.
مدتی است که رابطه ای میان حملات و تهدید علیه زنان خبرنگار در فضای مجازی، با این نوع تهدیدها یا حملات در زندگی واقعی هماهنگ شده است و این، الگوی تازه ای از این قبیل حملات شده است که خبرنگاران زن را در سراسر جهان
در اکتبر سال ۲۰۱۷، دفنه کاراوانا گالیزیا، که خبرنگار تحقیقی بود، در پی انفجار بمبی که زیر خودروی شخصی اش نزدیک خانه اش در مالتا کار گذاشته شده بود، کشته شد. او مشغول کار تحقیقی پیرامون ارتشاء دولت مالتا بود.
دو مورد مشابه جداگانه دیگر، قاتل گاوری لنکش و قتل رعنا ایوب، خبرنگار تحقیقی هندی بود که پیرامون ارتشاء و سوء استفاده دولت کشورشان گزارش تحقیقی و انتقادی تهیه می کردند.
گالیزیا پیش از کشته شدنش مرتب به قتل تهدید می شد. شیوه خشونت اینترنتی علیه او بسیار شبیه به شیوه ای است که ماریا رسا، خبرنگار برجسته فیلپینی تهدید شد و آزار دید و هر دوی این موارد شامل آزارها و تهدیدهای جنسی هم می شوند. این دو شیوه به قدری به یکدیگر شبیه بودند که فرزندان گالیزیا بیانیه ای صادر کردند که طی آن نسبت به احتمال قتل ماریا رسا هشدار دادند.
طی سال ۲۰۲۰ (سال جاری)، شمار تهدیدهای حکومتی علیه خبرنگاران زن و کمپین های حاوی اطلاعات نادرست یا جعلی در مورد آنها، در سراسر جهان افزایش یافته است.
این تحولات، نیاز به توجه سازمان های بین المللی، حقوق بشری و رسانه ای را نسبت به این امر نشان می دهد، به گونه ای که جهان هرگز شاهد عادی سازی آزار خبرنگاران زن نباشد.