صدای کودکان اغلب در رسانه‌ها غایب است. آنها به ندرت به عنوان منبع خبر معرفی می‌شوند و در نتیجه، فردیت و انسانیت آنها اغلب گم می‌شود. به جای آن، رسانه‌ها بیشتر، کودکان را به صورت منفی و کلیشه‌ای به تصویر می‌کشند؛ برای مثال به عنوان نوجوانانی که غیرمسؤولانه رفتار می‌کنند، کودکان درگیر فقر و قربانیان جنگ یا فاجعه.
صندوق کودکان سازمان ملل متحد یا یونیسف (UNICEF) و انستیتوی روزنامه‌نگاری مالاوی (MIJ) با درک نیاز به راهنمایی برای خبرنگاران در مورد گزارشگری از کودکان، در ماه نوامبر سال ۲۰۲۲ میلادی، دستورالعمل‌های گزارشگری حقوق کودکان را اعلام کردند.
در قسمتی از این دستورالعمل آمده است: «موضوعات گسترده‌تر حقوق کودکان مثل حق بازی، تفریح و ورزش اغلب قابل تهیه گزارش تلقی نمی‌شوند. نتیجه آن، تصور نامتوازن از کودکان به عنوان قربانی و مشکل‌ساز است. این دستورالعمل‌ها در قالب واکنشی در برابر این واقعیت ناراحت کننده در مورد چگونگی تهیه گزارش رسانه‌ها درباره مسائل مربوط به کودکان، به عنوان راهکاری برای حفاظت از کودکان و قوی‌تر ساختن صدای خود آنان در تصمیم‌گیری، توسعه یافته‌اند.»
این دستورالعمل‌ها که در مشاوره با گروهی از خبرنگاران، دانشگاهیان، کودکان و متخصصان حقوق بشر تهیه شده‌اند، در مورد چگونگی تهیه گزارش در مورد مسائل کودکان بدون نقض حقوق آنها، راهنمایی‌هایی ارائه می‌کند. همچنین، اصول کلی برای پوشش جوامع جوانتر و نکاتی مثل این که در هنگام مصاحبه با کودکی که خشونت را تجربه کرده است، چه چیزهایی را به یاد داشته باشیم، در بردارد.
بیشتر بخوانید: معرفی اپلیکیشنی که خبرنگاران شرق آفریقا را به دانشمندان پیوند می‌دهد
پر کردن خلاء علمی
پیش از انتشار این دستورالعمل‌ها، یونیسف و انستیتو روزنامه‌نگاری مالاوی (MIJ) تعدادی خبرنگار را در مورد محتوایی که در این منبع خواهد آمد آموزش دادند. این کارگاه آموزشی، یک شکاف اساسی را در دانش خبرنگاران در مورد حقوق کودکان برملا ساخت. Mercy Manja، سرپرست ریاست اجرایی MIJ، می‌گوید: «ما متوجه فقدان یک معیار یا استاندارد شدیم که خبرنگاران هنگام گزارشگری در مورد کودکان بتوانند از آن به عنوان مرجع استفاده کنند. ما معتقدیم که این دستورالعمل‌ها، به عنوان حداقل استانداردهای اخلاقی در هنگام گزارش‌دهی در مورد حقوق کودکان عمل خواهند کرد.»
Feston Malekezo، روزنامه‌نگار اهل مالاوی، می‌گوید: «منبعی مثل این دستورالعمل همیشه مورد نیاز بود. ما قبلاً هم به آن نیاز داشتیم، زیرا موضوعات مربوط به کودکان، حساس هستند. این سند، ابزاری است که در شکل‌دهی گزارش رسانه‌های چاپی، الکترونیک و آنلاین در مورد کودکان به ما کمک ، و ما را راهنمایی خواهد کرد.»
این دستورالعمل‌ها، در مورد گرفتن رضایت کودکان به گونه‌ای اخلاقی و مصاحبه با آنها در موضوعات مربوط به خود آنها رهنمودهایی ارائه می‌کند و در عین حال این روند را ساده می‌سازد.
Malekezo در این مورد می‌گوید: «از کودکان به اندازه‌ای محافظت می‌شود که در بیشتر گزارش‌های مربوط به کودکان، والدین و یا سرپرست آنها به عنوان منبع استفاده شده‌اند. وقتی موضوعاتی مثل کودک‌آزاری از سوی بستگان نزدیک مطرح بوده است، این موضوعات ناگفته مانده‌اند و یا به شکلی بسیار کم‌رنگ مطرح شده‌اند.»
بیشتر بخوانید: شیوه جبران خلاء خبری نابرابری هدفمند جنسیتی
نظارت و آموزش
شورای رسانه‌های مالاوی (MCM) یکی از نهادهای متعددی است که کار نظارت بر پوشش مسائل کودکان را در رسانه‌های این کشور آغاز کرده است تا مطابقت آن را با دستورالعمل‌های گزارشگری در مورد حقوق کودکان تجزیه و تحلیل کند.
Moses Kaufa، رئیس اجرایی این شورا، می‌گوید: «در حالی که در مقوله تهیه گزارش اخلاقی از کودکان پیشرفت‌های قابل توجهی صورت گرفته است، بیشتر گزارش‌های رسانه‌ها در قالب گزارش‌های خبری هستند و تنها به ارائه اطلاعات مختصر، محدود شده‌اند. درباره مسائلی که برای بهبود وضعیت کودکان اهمیت ویژه‌ای دارند، تجزیه و تحلیل عمیقی انجام نمی‌شود.»
شورای رسانه‌های مالاوی در نظر دارد که در همکاری با انستیتو روزنامه‌نگاری این کشور در ماه‌های آینده، با استفاده از دستورالعمل گزارشگری از حقوق کودکان، به ۸۰ خبرنگار در مورد حقوق کودکان آموزش بدهد. در این دوره آموزشی، روندها و تحولات پوشش مسائل کودکان تجزیه و تحلیل خواهد شد و درباره اهمیت موضوعاتی که در این گزارش‌ها مطرح می‌شوند، بحث‌هایی صورت خواهد گرفت. این برنامه به خبرنگاران کمک خواهد کرد که گزارش‌های بهتری تهیه کنند و اطلاعات نادرست پیرامون این مسائل را شناسایی کنند.
Rudolf Schwenik، نماینده یونیسف در مالاوی، در هنگام اعلام این دستورالعمل‌ها گفت: «خوشحالم که سرانجام این دستورالعمل‌ها اعلام می‌شوند. خبرنگاران باید مسائلی را که بر کودکان تاثیر می‌گذارند به شیوه بسیار مسئولانه مطرح کنند و اطمینان یابند که صدای کودکان بازتاب می‌یابد.»
تا امروز بیش از ۲۰۰ کارمند رسانه‌ای و دانشجوی خبرنگاری در مورد پوشش خبری اخلاقی درباره حقوق کودکان آموزش دیده‌اند و بیش از ۱۰۰ جلد از دستورالعمل‌های گزارشگری اخلاقی در مورد حقوق کودکان بین سازمان‌های رسانه‌ای و خبرنگاران مستقل در مالاوی توزیع شده است.
Murray Siyasiya، هماهنگ‌کننده طرح‌‌های یونیسف و انستیتو روزنامه‌نگاری مالاوی می‌گوید انتظار این است که خبرنگاران فعال، سازمان‌های رسانه‌ای و مربیان رسانه‌ای این منبع را در سیاست‌های تحریریه و سیلابس آموزشی خود بگنجانند. او می‌افزاید: «به این ترتیب، بهبود حداکثری گزارش‌دهی در مورد حقوق کودکان در مالاوی تضمین خواهد شد.»
تصویر از پیکسلز، عکاس: Guduru Ajay bhargav
مقالات بیشتری نوشته
