خوانندگان خبر، مرتب از گزارش‌های مهم دور می شوند و به سراغ گزارش هایی مثل خبرهای مربوط به زندگی آنجلینا جولی و برد پیت می روند. اما یک سازمان راهی را برای مقابله با بی تفاوتی خوانندگان وجلوگیری از خستگی آنها تبلیغ می کند که انجام آن از راه اجرای تغییری ساده اما بنیادین در فلسفه گزارشگری ممکن می شود.
«خبرنگاری راهِ حل» اصطلاحی است که ممکن است شنیده باشید. این اصطلاح در همه‌ی این صفحات ایننرنتی به چشم می خورد: Nieman Reports، The New York Times, MediaShift، و صفحه‌ی خبرنگاری راهِ حل در ویکیپیدیا، که داشتن چنین صفحه ی خود یکی از استانداردهای امروزی مناسبات فرهنگی تلقی می شود.
به طور خلاصه، این رویکردی از گزارشگری است که به جای خود مشکلات، بر راه حل مشکلات تأکید دارد، که میزان ربط یک مقاله را با مسائل روز بیشتر می ساز، هدف آن را روشن می کند، و به خوانندگانش روحیه می دهد. این رویکرد، از خبرنگارانی بر می آید که به گزارش نگرشی متفاوت دارند، به این قصد که ببینند چه کاری برای مقابله با مشکل انجام شده، و راهِ حل را در محور گزارش قرار می دهند.
به لطف Solutions Journalism Network یا شبکه خبرنگاری راهِ حل، یادگیری، شناسایی و اجرای خبرنگاری راهِ حل، به صورت رایگان ممکن است. و این کار از سوی یک اجتماع هماهنگ و قوی، که نیاز خبرنگاری معاصر است، حمایت می شود.
خبرنگاری راهِ حل از چه نظر متفاوت است؟
در واقع، این نوع خبرنگاری، تازه نیست.
Samantha McCann سامانتا مک کن، مدیر ارتباطات شبکه خبرنگاری راه حل، توضیح می دهد: «ما بر کاری که مردم مدت زیادی است دارند آن را انجام می دهند، نام گذاشته ایم؛ این نوع نامگذاری ها باید بیشتر از این انجام شود.
خبرنگاری راه حل با گزارش‌هایی که پایان خوش دارند، متفاوت است (با آن که هر دو نوع این گزارش ها هر کدام به دلایل جداگانه ای مورد نیاز هستند). گزارش هایی که پایان خوش دارند، در مورد موضوعاتی تهیه می شوند که ماجرای یک موفقیت را باز می گویند یا فقط یک گزارش مستقل را شامل می شوند. گزارش راه حل لزوما به دنبال پیدا کردن راه حل هایی نیست که زود به نتیجه می رسند، یا حتی راه حل هایی که کارآمد بودنشان ثابت شده است. این نوع گزارش‌ها به دنبال مشکلاتی نمی گردد که حل شده یا داستان ها و ماجراهایی که عاقبت خوشی پیدا کرده اند.
در یک گزارش راه حل، می توانید چهره اپیدمی اعتیاد به هرویین را نشان دهید، مشکلات کهنه سربازان را پوشش دهید، یا حتی به خشونت پلیس در آمریکا نسبت به برخی شهروندان سیاهپوست بپردازید، بدون آن که از عمق فاجعه دور بشوید، و در حالی که همزمان بر راه حل و حرکت به جلو تمرکز دارید.
David Bornstein دیوید بورنستاین در مجله فوربز Forbes می نویسد: «ما باید سلامت را هم تبلیغ کنیم، نه آن که فقط به بیماری حمله کنیم. چون این کار را برای اجتماع انجام دهیم، کافی نیست بدانیم که کجای کار اشکال دارد؛ باید بدانیم که مشکلات چگونه می توانند حل شوند. امروز، چهار دهه پس از بی اعتمادی مردم به همه نهادهای اصلی خبری جامعه، مهم است که گزارش های معتبری را به مردم ارائه دهیم تا به آنها کمک کند باور کنند که پیشرفت ممکن است.»
با وجود این، ممکن است مطالبی باشند که به نظر شبیه خبرنگاری راه حل می رسند، اما از این جنس نیستند. برای نمونه، مطلبی که بر یک شخصیت خاص تمرکز دارد و به جای پرداختن به یک موضوعِ کلی، به کار یا فعالیت آن یک نفر خاص می پردازد، مطلبی از نوع خبرنگاری راه حل نیست، بلکه شرح حال یک فرد است. مطالبی که راه‌های بالقوه‌ای به جلو پیشنهاد می کنند اما آن راه ها را تنها به شکل نتیجه گیری پایان مطلب عنوان می کنند، هم نمونه‌های خبرنگاری راه حل حساب نمی شوند.
چرا باید به خبرنگاری راهِ حل پرداخت؟
اصطلاحی در فنِ خبرنگاری هست که می گوید اگر واقعه‌ای به خونریزی منجر شده، سرنخ مقاله را خواهد داشت. فقط کافی است نگاهی به روزنامه بیاندازید تا ببینید که خبرنگاران علاقه خاصی به خبرهای بد دارند. راهبردِ عمل کردن مطابق میل مخاطبان تا کنون به نفع خبرنگاری بوده است، اما این واقعیت نیز شناخته شده است که مخاطبان با خبرهای بد از پا در می آیند.
عده‌ای می گویند کار رسانه این نیست که به ظاهر، اخبار بد را خوب جلوه بدهد، بلکه باید عموم را نسبت به واقعیت‌های این جهان آگاه کند، هرقدر هم خشن باشند. این نکات، منطقی است.
همزمان، هدف رسانه ها نباید آن باشد که بیلبود تبلیغات منفی شوند. بلکه باید مصرف کنندگان خود را آگاه کنند و با آنها به تعامل بپردازند. اگر در موردی به نقطه‌ی احساسی اشباع رسیده ایم و تنها شنیدن درباره مشکلی به عمل کردن در مورد آن منجر نمی شود، با مسئولیت اخلاقی مواجهیم که جهت کوشش هایمان را تغییر دهیم.
به علاوه، بحث موافقان با خبرنگاری راهِ حل این نیست که همه گزارش ها باید از نوع خبرنگاری راه حل باشند، چون این کار با پوشش مسئولانه خبری میسر نیست، اما آنها خبرنگاران را ترغیب می کنند که وقتی می خواهند به نوشتن گزارشی فکر کنند، این جنبه را در نظر بگیرند.
اگر علاقمندید یبشتر در مورد چگونگی مواجه شدن با یک مطلب از نوع خبرنگاری راهِ حل بپردازید، می توانید به سراغ The Engaging News Project بروید که در میان موضوعات بسیاری که بررسی می کند، به این موضوع نیز به طور عمقی می پردازد. Poynter هم راهنمای کوتاهی برای آغاز این راه دارد و گروه دوستانه Solutions Journalism Network هم شبکه ای برای این کار دارند که می توانید رایگان عضو آن شوید و از آن راه، به منابع گوناگونی دست یابید.
تصویر اصلی از فلیکر، با مجوز Oliver Thompson.
مقالات بیشتری نوشته
