در عصر اینترنت و در دورانی که این شبکه تاثیری ژرف بر مطبوعات و نشریات سنتی گذاشته است، روزنامه ها باید برای تغییرات اساسی آماده شوند.
آی جی نت برای بررسی تحولات این دوران با تونی پیک)، کارشناس رسانه و نگارنده وبلاگ Paper Papers که به عنوان مشاور در روند یکپارچه کردن تحریریه های بسیاری در آمریکا و اروپا نقش ایفا کرده، مصاحبه ای انجام داده است.
آی جی نت: بحث درباره آینده روزنامه بیشتر بر این محور دور زده که نشریات و روزنامه های سنتی به سوی انقراض پیش می روند. شما در این خصوص چه فکر می کنید؟
تونی پیک: این بیان آنتونیو گرامشی نظریه پرداز ایتالیایی درباره حرفه روزنامه نگاری صدق می کند: بحران به این خاطر روی می دهد که قدیم رو به زوال است و جدید هنوز پا به عرصه ظهور نگذاشته است. در این دوره انتقالی است که نظام های ناهنجاری بوجود می آیند. به نظر من در حال حاضر در چنین دوران هایی افراد فرصت طلبی که نتوانسته بودند که به عنوان روزنامه نگار وارد این عرصه شوند تلاش می کنند که به این حرفه ضربه بزنند.
آی جی نت: آیا نشریات و روزنامه ها به آخر خط نزدیک می شوند؟
تونی پیک:بله من فکر می کنم که نشریات و روزنامه ها در قالب کاغذی خود از دور خارج خواند شد. هزینه نشر و توزیع آنها بالاست و در برابر آنها شبکه اینترنت قرار دارد که مزیت های گسترده ای غیرقابل مقایسه ای برای اطلاع رسانی دارد.
البته باید توجه داشت که این روزها مردم می توانند به عنوان شهروند روزنامه نگار از قابلیت های اینترنت برای شرکت در روند تولید خبر و اطلاع رسانی استفاده کنند که به این معنا نیست که حرفه روزنامه نگار به طور کلی رو به زوال است. برعکس عرصه آن در حال گسترش یافتن است.
آی جی نت: بنابراین آیا می توان گفت که این روند انتقالی در عرصه روزنامه نگاری است که به بحث جاری درباره آینده نشریات منجر شده است؟
تونی پیک:مسلما. فراموش نکنیم که روزنامه نگاری از جهاتی با رشته های دیگر فرق می کند. مثل زمانی که یک پل را می سازند یک فرد مسوولی باید از توانایی و دانش سازندگان پل اطمینان حاصل کند زیرا در این جا کیفیت مهم است و شرکت سازنده با پیامدهایی رو به رو خواهد بود.
اما روزنامه نگاری یک مساله مربوط به حقوق انسان هاست نه دارایی شرکت یا فرد خاصی. مثل بهداشت می ماند و به شخص خاصی تعلق ندارد. مثلا وقتی که مریض می شوید به پزشک مراجعه می کنید. شاید بتوانید که با خوردن یک قرض هم حالتان را بهتر کنید اما این دانش باعث نمی شود که شما پزشک شوید یا از مراجعه به آن بی نیاز باشید. این مثال درباره شهروند روزنامه نگاران هم صدق می کند. همان طور که مردم نمی خواهند توسط شهروند پزشکان مداوا شوند و به شهروند مهندسان برای ساخت خانه مراجعه کنند درباره خبر هم تمایل دارند که در نهایت از سوی روزنامه نگاران حرفه ای به آنها اطلاع رسانی شود.
آی جی نت: مشاور روزنامه به چه معناست و چه وظایفی را در بر می گیرد؟
تونی پیک:به عنوان مشاور به مدیران روزنامه ها یک چیز می گویم: باید برای توقف انتشار قالب کاغذی آماده شوید و از همین حالا مقدمات آنرا در نظر بگیرید.اینکه باید تصمیم بگیرد که هر هفته چه روزی از انتشار خودداری خواهید کرد و اینکه در این روند روزهای اول دوم و سوم که نشر را کنار خواهید گذاشت چه خواهد بود؟
یک مشاور روزنامه همچنین به ایجاد استراتژی در تغییر محتوای خبری کمک می کند. مشاور باید به چرخش روزنامه از گزارش های عادی به سوی محتوای چند رسانه ای قابل پخش کمک کند . در اینجا تنها تفاوت در روش اطلاع رسانی است هرچند نفس عمل گزارشگری یکسان است.
در یک مورد دیگر مشاوران رسانه ای تلاش می کنند که طرز فکر سردبیران سنتی که مطبوعات سنتی بهترین نوع روزنامه نگاری است را تغییر دهیم همین طور که این طرز فکر که اینترنت فضایی است پر از ابهام و سر و صدا و غیرقابل اعتماد.
در مجموع بسیار بهتر است که با دیدی مثبت به رسانه های نوین جایگزین مطبوعات سنتی نگاه کنیم. این روزها اینترنت و رسانه های دیجیتال قابلیت هایی برای ما روزنامه نگاران فراهم می کند که می توانیم حتی پس از ترک اداره هم به فعالیت های خبری و اطلاع رسانی به مردم ادامه دهیم. در یک کلام شاید بتوان گفت که ما روزنامه نگار نشده ایم که یک روزنامه تولید کنیم بلکه وارد این حرفه شده ایم تا به اطلاع رسانی به مردم بپردازیم.