در پی حمله حماس به اسرائیل در روز هفتم اکتبر -- ۱۵ مهر/میزان ۱۴۰۲ -- رسانه‌های عمده اسرائیلی گفتمانی عمدتاً ناسیونالیستی را ترویج کرده‌اند و تفاوت‌های واضحی میان «آنها» (دشمن) و «ما» (اسرائیلی‌ها) ترسیم کردند. فشاری که از جانب مردم، ارتش و حکومت برای پوشش خبری جنگ بر رسانه‌ها اعمال می‌شود، زمانی به سطح نگران‌کننده‌ای رسید که حکومت اسرائیل در اوایل ماه می/مه امسال، شبکه الجزیره را که دفتر مرکزی آن در قطر است، از فعالیت در اسرائیل محروم کرد.
گروه‌های مدافع آزادی مطبوعات، این اقدام را نکوهش کردند. انجمن رسانه‌های خارجی در اسرائیل در بیانیه‌ای گفت: «اسرائیل با این تصمیم به جمع متزلزلی از حکومت‌های مستبدی می‌پیوندد که این شبکه را از فعالیت منع کرده‌اند.»
The Foreign Press Association (انجمن رسانه‌های خارجی) در اسرائیل از سال ۱۹۵۷ به‌این‌سو به اعضای خود کمک کرده است تا جنگ‌های خاورمیانه را پوشش دهند. در اعلامیه این نهاد آمده است: «شاید اقدام حکومت اینجا به پایان نرسیده باشد. نخست وزیر قدرت آن را دارد که رسانه‌های دیگری را هم که فعالیتشان از نظر او "ضد حکومتی" است، هدف قرار دهد.»
بیشتر بخوانید: توصیه‌هایی برای پوشش خبری جنگ اسرائیل و حماس
ممنوعیت فعالیت شبکه الجزیره
الجزیره یکی از معدود اتاق‌های خبری است که از زمان آغاز جنگ، در غزه فعال بوده است. اسرائیل ادعا کرده است فعالیت شبکه الجزیره را به‌این علت ممنوع می‌کند که «به امنیت اسرائیل صدمه می‌زند» و با حماس، گروهی که اسرائیل در نوار غزه هدف حمله قرار می‌دهد، «ارتباط نزدیک» دارد.
بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، با استقبال از این تصمیم، الجزیره را «بلندگوی حماس» خوانده است. ارتش اسرائیل هم خبرنگاران الجزیره را به عضویت در گروه حماس متهم کرده -- اتهامی که الجزیره رد کرده است. اساس ممنوعیت فعالیت این شبکه روز اول آوریل گذاشته شد؛ وقتی که پارلمان اسرائیل، قانون موسوم به قانون «الجزیره» را تصویب کرد. این قانون اجازه می‌دهد تمام رسانه‌های خارجی که احتمال دارد برای اسرائیل تهدید امنیتی تلقی شوند، از فعالیت در آن کشور منع شوند.
یک ماه بعد، روز پنجم مه/می، کابینه جنگ اسرائیل به اتفاق آرا تصمیم گرفت که فعالیت شبکه قطری الجزیره را به‌مدت ۴۵ روز در این کشور ممنوع کند. نیروهای اسرائیلی بلافاصله دفاتر الجزیره را در بیت‌المقدس شرقی بستند و وسایل آنها را ضبط کردند. در اوایل ماه ژوئن، دادگاهی در تل‌آویو، این ممنوعیت را به مدت ۴۵ روز تمدید کرد.
بسته شدن الجزیره در اسرائیل می‌تواند بر فعالیت‌های این شبکه در کرانه غربی و غزه که هنوز در آن فعالیت دارد نیز تأثیر بگذارد. دسترسی به هر دو منطقه فلسطینی عمدتاً در کنترل اسرائیل است و این واقعیت بر آزادی رفت‌وآمد خبرنگاران الجزیره هم اثر می‌گذارد؛ کما این‌که ماه گذشته و بعد از ممنوع شدن الجزیره در اسرائیل، یوآو گالانت، وزیر دفاع اسرائیل، به ارتش دستور داد که مانع فعالیت الجزیره در کرانه غربی هم بشود.
بیشتر بخوانید: راهنمایی‌ها و منابعی برای پوشش خبری جنگ اسرائیل و حماس
سانسور و نگرانی پیرامون آزادی مطبوعات
سازمان‌های مدافع آزادی مطبوعات از اسرائیل به علت پی‌گرد خبرنگاران، از جمله پی‌گرد بیش از ۱۰۰ خبرنگاری که در جریان تهاجم اسرائیل به غزه کشته شده‌اند، انتقاد کرده‌اند. نبود استقلال در بین آن دسته از رسانه‌های اسرائیلی که با حکومت هم‌سو شده‌اند از سویی، و سانسور توسط ارتش از سوی دیگر، موانع بزرگ دیگری در برابر جریان آزاد اطلاعات در این کشور، به‌ویژه در زمان جنگ است.
اورن پرسیکو Oren Persico، خبرنگار مجله تحقیقی The Seventh Eye در اسرائیل، می‌گوید: «سانسور می‌تواند بر انتشار اطلاعات پیرامون اقدامات مسلحانه در غزه تأثیرگذار باشد. از هفتم اکتبر تقریباً در تمام رسانه‌های اسرائیلی درباره وضعیت انسانی در غزه یک نوع خودسانسوری وجود داشته است. شاید علت آن، سانسور از سوی ارتش باشد، اما بیشتر به این علت بوده است که مردم اسرائیل به آگاهی از آن علاقه‌ای ندارند. اکثریت قاطع اسرائیلی‌ها نمی‌دانند که در غزه چه رخ می‌دهد.»
یانکی فاربر Yanki Farber، خبرنگاری که با چندین رسانه ارتودکس از جمله Yated Neeman کار می‌کند، می‌گوید که کار او برای روشن کردن بحران انسانی در غزه، از هفتم اکتبر به این‌سو دشوارتر شده است: «انتشار اخبار در مورد وضعیت انسانی در غزه، فوراً با واکنش شدید گروه مشخصی از خوانندگان مواجه می‌شود که ساکنان غزه را مستحق این وضعیت میدانند.» او در ادامه می‌گوید: «این امر فشار کار مرا بیشتر می‌کند، بنابراین از انتشار برخی مطالب خودداری می‌کنم تا از موج واکنش‌ها جلوگیری شود.»
پرسیکو هراس دارد که از قانونی که برای منع کار شبکه الجزیره استفاده شد، برای بستن رسانه‌های خارجی دیگر که منتقد حکومت اسرائیل‌اند هم استفاده شود. او تصریح می‌کند: «گام بعدی شاید ممنوعیت رسانه‌های خارجی دیگر باشد. در میان آنها شاید حتی رسانه‌های اسرائیلی- فلسطینی و رسانه‌های صهیونیست چپ‌گرا هم باشند. فضا مسموم است و سیاست‌مداران مرتباً ادعا می‌کنند که رسانه‌های منتقد نتانیاهو -- شبکه‌های تلویزیونی ۱۱، ۱۲ و ۱۳-- مثل الجزیره‌اند.»
حنین مجادله، ستون‌نویس هفتگی و ویراستار هاآرتص عربی هم ابراز نگرانی کرده است که هاآرتص Haaretz که یک رسانه اسرائیلی مایل به چپ است، مورد تهدید قرار دارد. او می‌گوید: «حکومت با بستن الجزیره، ابزارهایی را فراهم می‌کند که بتواند با آنها به رسانه‌های محلی دیگری که منتقد سیاست اسرائیل در غزه هستند حمله کند. فکر می‌کنم هاآرتص از نتایج این حرکت‌ها نگران است.»
مجادله هراس دارد که سانسور شاید دامان او را هم بگیرد. او می‌گوید: «هر روز از خودم می‌پرسم: آیا روزی خواهد رسید که دیگر نتوانم آن‌چه را می‌خواهم بنویسم؟ می‌ترسم که این روز بسیار نزدیک باشد.»
تصویر از پیکسلز، عکاس: Haley Black
مقالات بیشتری نوشته
