معیار روزنامه نگاری اخلاقی: توجه به منافع عمومی

روزنامه نگاران باید همواره پیش از تصمیم گیری درباره پوشش یک رخداد اول آن را با معیار منافع عمومی جامعه مورد بررسی قرار دهند.

در بسیاری از موارد، تشخیص این که پوشش موضوع مورد نظر با منافع عمومی مغایرت دارد یا خیر چندان کار دشواری نیست اما در بعضی موارد به ویژه اگر حریم خصوصی اشخاص مطرح باشد، این کار می تواند دشوار باشد.

اولین مسوولیت یک روزنامه نگار این است که تعریف مشخصی از منافع عمومی داشته باشد. منافع عمومی با علایق عمومی فرق دارد.

در سایت ویکیپدیا منافع عمومی با واژه های نظیر سعادت و خیر عمومی تعریف شده است. بنابراین منافع عمومی ایجاب می کند که جامعه امن سالم و با کارکرد کامل باشد.

در یک نظام دموکراتیک روزنامه نگاران نقش مهمی در تحقق این اهداف اجتماعی ایفا می کنند. اگر روزنامه نگار وظیفه اش را به درستی انجام دهد، نهادهای دولتی و سازمان ها را در رابطه با مسوولیت هایشان پاسخگو خواهد دانست.

تعریف منافع عمومی

واضح است که روزنامه نگاری اصولی بر مبنای اخلاق حرفه ای استوار است. روزنامه نگاران باید جوانب اخلاقی حرفه خود را رعایت، اعتماد مخاطبان را جلب کنند و این اعتماد را در جامعه گسترش دهند.

گاهی اوقات ایجاب می کند که برای اطلاع رسانی شفاف، استانداردهای عادی را کنار گذاشت تا مطلبی را در جهت تامین منافع عمومی برای مخاطبان روشن کرد.

در این زمان است که باید معیار منافع عمومی را مد نظر داشته باشید و موضوع خبری مورد نظر را با آن سنجید.

به طور مثال روزنامه نگار باید همواره درباره هویت خود با دیگران صادق باشد. نام حقیقی اش را بیان کند و بگوید که برای چه رسانه ای کار می کند.

ولی گاهی اوقات روزنامه نگار باید به طور مخفیانه فعالیت کند تا حقایق را درباره موضوع خاصی کشف کند.

این کار می تواند نوعی فریبکاری باشد که نباید مبنا و اساس قرار بگیرد مگر در موارد استثنایی که از نظر اخلاق حرفه ای و در جهت تامین منافع عمومی نظیر اجرای عدالت مبارزه با جرایم یا فساد قابل توجیه است.

حریم خصوصی شخصیت های مشهور

یک روزنامه نگار نباید وارد حریم خصوصی زندگی اشخاص دیگر شود ولی این قاعده در مورد شخصیت های مشهورسیاسی - اجتماعی که در زندگی شخصی خود خلاف آن چه را که به طور عمومی می گویند، عمل می کنند صدق نمی کند.

در چنین مواردی دخالت رسانه ها در زندگی شخصی فرد دو رویی این مقام را برملا خواهد کرد که با منافع عمومی جامعه همخوانی دارد.

باید توجه داشت که اگر روزنامه نگار برای افشای حقیقت مجبور به زیر پا گذاشتن قانون شود یا دیگری را به این کار تشویق کند، ماجرا پیچیده تر خواهد شد.

به همین خاطر است که نظام حقوقی برخی کشورها نظیر بریتانیا به افراد افشاگر مصونیت قضایی اعطا می کند.

در این جا توصیه می شود که اگر قصد دارید گزارشی جنجالی در جهت تامین منافع عمومی منتشر کنید، پیش از هر کاری با یک کارشناس حقوقی جوانب قانونی و پیامدهای آن را به دقت بررسی کنید.

آیا جامعه از انتشار مطلب شما بهره ای خواهد برد؟

سوال اصلی این است که آیا جامعه از فعالیت های غیر متعارف روزنامه نگار و انتشار گزارش او سود می برد یا این که زیان کار بیش از سود آن است؟

روند تصمیم گیری در این موارد آسان نیست و معمولا سردبیران ارشد رسانه ها درباره آن به بحث و مشورت عمیق می پردازند و به طور موردی تصمیم می گیرند. زیرا اگر اشتباهی رخ دهد نه فقط اعتبار رسانه آنها زیر سوال می رود که به منافع عمومی جامعه نیز آسیب وارد خواهد آمد.

برخی نمونه های گزارشگری در جهت تامین منافع عمومی عبارتند از:

• تصحیح خطاهای فاحش

• افشای اطلاعاتی که به رفاه و سعادت جامعه اثر مهمی می گذارد

• ارتقای درک عمومی از یک موضوع مهم و کمک به تبادل نظر و تصمیم گیری بهتر درباره آن

• افزایش شفافیت و پاسخگویی مقامات در سطح جامعه

روزنامه نگاران هر روز با موارد زیادی از این دست سر و کار دارند. اغلب عوامل دیگری نیز وجود دارد که می تواند بر تصمیم گیری شما تاثیر بگذارد.

با این همه، اگر روزنامه نگار معیار منافع عمومی را رعایت کند، خواهد توانست به عنوان یک فعال خبری حرفه ای و مسوول به بهترین وجه به وظایف خود عمل کند.

این مطلب پیش از این در سایت Media Helping Media منتشر شد که ترجمه فارسی آن با کسب اجازه در آی جی نت به اشتراک گذاشته می شود.