معرفی منابعی برای پوشش اخبار پناه‌جویان و مهاجران

با بالا گرفتن بحران مهاجرت و پناه‌جویی در نقاط گوناگون جهان، و مشکل جداسازی اعضای خانواده‌ها از یکدیگر که اخیراً در آمریکا پیش آمده است، سخن و گزارش از این موضوع بیش از گذشته است. 

در ماه ژوئن امسال، EJN یا شبکه‌ی خبرنگاری اخلاقی مقاله‌ی را پیرامون تصاویر قوی و اثرگذار منتشر کرد، و درباره‌ی ظرفیت این نوع تصاویر برای ایجاد تغییرات سیاسی و اجتماعی. مثالی که این مقاله در این خصوص ارائه کرد، تصاویر منتشر شده از کودکانی بود که در مرز آمریکا از والدین‌شان جدا شده بودند. این تصاویر در نهایت به تغییر سیاست مهاجرت انجامید. پیام این مقاله آن بود که تصاویر می توانند اثر ماندگاری بگذارند و جامعه یا حتی قوانین را متحول کنند. 

این موضوع به ویژه اکنون، اهمیت بسیاری دارد. سازمان ملل متحد تخمین زده است که در سال ۲۰۱۷ تعداد مهاجران بین المللی ۲۵۸ میلیون تن بوده است. مرکز پژوهش پیو افزایش شدید و پرشتاب میزان مهاجرت را در جهان یکی از شاخصه‌های جمعیت شناسی امروزین به شمار آورده است. 

این بحران به این زودی‌ها پایان نخواهد یافت و این، نکته‌‌ی است که رسانه‌ها باید به آن توجه ویژه داشته باشند. کار خبرنگاری از مرز یا تهیه‌ی گزارش از پناه‌جویان و گفت‌وگو با آن‌ها، کار ساده‌‌ای نیست و دشواری و پیچیدگی‌های خاص خود را دارد. برای کمک به کار خبرنگاران، این‌جا منابعی را برای خبرنگارانی که از این موضوع گزارش تهیه می کنند، معرفی می کنیم:

Reporting on Migration and Minorities: Approach and Guidelines (رویکرد و راه‌های تهیه‌ی گزارش از اقلیت‌های پناه‌جو): توصیه‌های عملی دارد. مثل لزوم پرهیز از ساده نگری موضوعات مهاجرت و توجه به همه‌ی ابعاد و جوانب جنبش‌های مهاجرت و پناهجویی، از جمله دلایلی که مردم را به ترک سرزمین‌شان وا می دارد. 

Tips for migration coverage (راهنمایی‌هایی برای پوشش خبری مهاجرت): ابزار بین‌‌المللی را برای کمک به تهیه‌ی گزارش معرفی می کند، مثل Media Toolkit (جعبه‌ی ابراز رسانه‌ای آژانس حقوق اساسی اتحادیه‌ی اروپا)، راهنمای شبکه‌ی خبرنگاری اخلاقی پیرامون خبرنگاری مهاجرت، و منشور روما، مجموعه مقررات ارزشمند و قابل توجهی برای رفتار و گفت‌وگو با مهاجران، آوارگان، پناه‌جویان، پناهندگان، و قربانیان قاچاق انسان. 

Media and Trafficking in Human Beings Guidelines (راهنمای نقش رسانه در موضوع قاچاق انسان)، به خبرنگاران یادآوری می کند که قربانی قاچاق شدن خطری است که مهاجران با آن مواجه‌اند. مقدمه‌‌ی این راهنما می گوید که خبرنگاری نباید زیان یا آسیبی به کسی بزند. در گزارشگری‌تان عطوفت نشان دهید. برای مشکلات راه حل ارائه دهید. این وبسایت راهبردهایی را نیز برای کمک به خبرنگاران عرضه می کند. 

Media Coverage on Migration: Promoting a Balanced Reporting (پوشش رسانه‌ای مهاجرت: اشاعه گزارش‌گری متوازن) منبعی است که از سوی بنیاد بین‌المللی مهاجرت تدوین شده و به خبرنگاران توصیه می کند که در پی منابع متنوعی باشند، و در راس آن‌ها خود مهاجران، و به جای تهیه‌‌ی گزارش‌های ساده و راه حل‌های ساده اندیشانه، تحلیل‌هایی از موضوعات پیچیده در گزارش‌های‌شان ارائه دهند. 

 Covering Immigrants & Immigration: Tips from Experts(توصیه‌هایی از کارشناسان برای پوشش خبری مهاجرت و مهاجران)، از مرکز خبرنگاری و ترامای دارت، بهترین شیوه‌های خبرنگاری را از خبرنگاران باتجربه بررسی می کند و از آن‌ها می پرسد که از زمان آغاز فعالیت آن‌ها در این عرصه، اوضاع و نحوه‌ی پوشش خبری مهاجرت چگونه و تا چه اندازه تغییر کرده است. یکی از این خبرنگاران، که خبرنگار روزنامه‌ی بوستون گلوب است، می گوید که یکی از راه‌های خوب تهیه‌ی گزارش آن است که به جاهایی (مثل کافه‌‌هایی) بروید که مهاجران معمولا به آن‌جا می روند. کارت و شماره تماس خود را به آن‌ها بدهید تا بدانند که هر زمان که بخواهند، می توانند به شما دسترسی داشته باشند. 

The International Society for Traumatic Stress Studies (انجمن بین‌المللی مطالعات تراماتیک) شماره‌ی ویژه‌ی کودکان و خانواده‌های پناه‌جو منتشر کرده است که به اهمیت و لزوم توجه به اثرات زیانبار مهاجرت و پناهندگی بر وضع روانی و سلامت روحی کودکان و نوجوانان می پردازد. محتوای این شماره تا پایان سپتامبر ۲۰۱۸ به رایگان در اینترنت برای همگان قابل دسترسی است.  

در نهایت، دو ابزار برای بررسی گذشته مهاجران و پناهجویان و کشورهای‌شان، World Factbook منتشر شده از سوی دولت آمریکا و country profiles منتشر شده از سوی بی بی سی است. هر دو منبع، اطلاعاتی درباره‌ی شرایط اقتصادی، اجتماعی، و سیاسی شهروندان آن دارند و ریشه‌ها و دلایل مهاجرت یا پناه‌جویی این شهروندان را مطرح و بررسی می کند. 

تصویر اصلی از Flickr، با مجوز Michael Thielen.