برگ راهنمای مرکز بینالمللی روزنامهنگاران: مراقب نظرخواهیها باشید! فریبدهندگان گمراهگر یا ابزار تحلیلی مفید؟
یک روز شنبه آرام است. در بخش تهیه و تنظیم خبر هستید که پیکی نفسزنان با بستهای سنگین وارد میشود و آن را روی میزتان میاندازد. شما در فکر پر کردن فضای صفحه 3 هستید که بسته را باز میکنید و کلمات زیر را میبینید:
در نظرخواهی از هر 10 نفر نه نفر حامی مالیات بر مراقبتهای پزشکی هستند
با تعجب میگویید «عالی است!» و آماده نوشتن مطلب و به پایان بردن روز میشوید. اما صبر کنید. پیش از عجله برای چاپ مطلب – یا پخش آن – چند سوال هست که باید در باره نظرخواهیها بپرسید. راهنماییهای زیر را شورای ملی نظرخواهیهای عمومی واقع در آمریکا ارائه کرده است.
چه کسی نظرخواهی را انجام داده و چه کسی هزینه آن را تامین کرده است؟
بیایید واقعبین باشیم. کسی پول انجام یک نظرخواهی را نمیدهد صرفا برای این که کنجکاو است. باید دریابید که آیا یک حزب سیاسی این کار را به قصد بدنام کردن حزب مخالف کرده است. معلوم کنید که آیا یک گروه فشار با علایق عمومی این کار را به قصد اثبات یکی از مواضع پیشین خود کرده است. یافتههایتان را در اختیار مخاطبانتان قرار دهید.
پاسخدهندگان چگونه انتخاب شدهاند؟
به خواننده بگویید که نظرسنج از یک نمونه تصادفی مبتنی بر احتمالات استفاده کرده یا از یک نمونه علمی. نظرخواهیهای مبتنی بر مصاحبههای خیابانی، هر قدر هم گسترده به نظر برسند، از نگاه علمی معتبر نیستند؛ نمونه بسیار کوچک است و احتمال اشتباه بسیار زیاد. نمونههای خیابانی همان چیزی است که نمونهگیری تصادفی از چند نفر انگشتشمار مینامیم.
با پاسخدهندگان چگونه تماس گرفته شده است؟
آیا نظرسنجها میتوانند با استفاده از تلفن در مناطقی نظر نمونه کسب کنند که از هر 15 خانوار یک خانوار تلفن دارد؟ آیا نظرسنجها به بیرون از شهر هم رفتهاند؟ به دهات؟ به منطقه آلونکنشینها؟
چه زمانی نظرخواهی انجام شده است؟
این موضوع مهم است چون خبر ممکن است تغییر کرده باشد. برای مثال، نظرخواهی ممکن است پیش از آن انجام شده باشد که رئیسجمهور سخنرانی مهمی در باره مراقبت پزشکی کرده و تلقی عمومی را تغییر داده است.
حاشیه خطا چقدر بوده؟
این حاشیه را باید شرکت انجامدهنده نظرخواهی ارائه کند. شورای ملی نظرخواهیهای عمومی میگوید حاشیه خطای 3 درصد در یک نظرخواهی ملی به این معناست که اگر کوشش میشد از تمام بزرگسالان کشور همان سوالها پرسیده شود، جوابها در محدوده به علاوه یا منهای 3 درصد قرار میگرفت. این موضوع به ویژه در مورد نتایج نزدیک به هم در انتخابات مهم است که هر نامزدی ممکن است فقط با چند امتیاز پیش باشد.