راهنمایی‌هایی برای گنجاندن بینش ریاضی در تهیه گزارش‌

ریاضیات همه‌جا هست، از علوم گرفته تا فن‌آوری و آمار انتخاباتی‌. اما به گفته جوردانا سِپِلِویچ (Jordana Cepelewicz)، نویسند ارشد مجله Quanta، ریاضی در رسانه‌ها معمولاً به خوبی بازتاب نمی‌یابد. سپلویچ که در جریان وبینار انجمن بحران‌های جهانی مرکز بین‌المللی خبرنگاران ICFJ درباره چگونگی تطبیق بینش‌های ریاضی در گزارش‌گری صحبت می‌کرد، افزود: «ریاضیات پیرامون ما وجود دارد، از مدل‌های هوش مصنوعی گرفته تا چگونگی کارکرد ارزهای دیجیتال و نحوه گسترش بیماری‌های عفونی. در ریاضیات، آزمون و خلاقیت بسیاری نهفته است.»

خبرنگاران برای گنجانیدن ریاضیات در گزارش‌های خود، به داشتن پیشینه یا معلومات ریاضی نیازی ندارند.

در ادامه این مطلب، نکته‌هایی را می‌خوانید که سپلویچ برای تعامل بهتر خبرنگاران با ریاضیات پیشنهاد می‌کند:   

خبرنگاری ریاضیات چیست؟

از موضوعات مربوط به ریاضی معمولاً گزارش تهیه نمی‌شود، اما علت آن، کمبود محتوا نیست. به گفته سِپِلِویچ (Cepelewicz): «ریاضیات، یک عرصه تحقیقاتی بسیار فعال است. به این معنا که اکتشافات بسیاری هستند که برای متخصصان، هیجان‌انگیز، دلچسب و مهمند.» او سه نوع گزارش‌گری ریاضی‌ْمحور را این گونه تعریف می‌کند: گزارش‌های توضیحی، گزارش‌های مبتنی بر داده‌ و گزارش‌ با محور شرح حال [ریاضی‌دانان].

از گزارش‌های توضیحی برای زمینه‌سازی و روشن ساختن اکتشافات ریاضی از دیدگاه کاربرد آن در زندگی روزمره و ارتباط آن با دنیای واقعی استفاده می‌شود. برای مثال، استفاده اپیدمیولوژیست‌ها (همه‌گیرشناسان) از مدل‌های ریاضی، در گزارش‌دهی و درک شمار رویدادهای مثبت و میزان سرایت بیماری در جریان همه‌گیری کووید-۱۹، حیاتی بود.

سپلویچ می‌گوید «از همین رو، درک مفاهیم ریاضی محض می‌تواند برای دانستن موضوعات مرتبط، واقعاً مهم باشد.»

گزارش‌های مبتنی بر داده‌ می‌توانند برای استنتاج یا تهیه گزارش‌ با به کاربردن الگوهای داده‌ای، به خبرنگاران کمک کنند.

خبرنگاران برای یافتن موضوع برای تهیه گزارش درباره محیط زیست و حفظ امنیت، نیازمند تجزیه و تحلیل حجم عظیمی از داده‌ها هستند و به همین علت، گاهی به فراگرفتن این مهارت‌ها احتیاج دارند. برای مثال، ممکن است یک خبرنگار با دیدن داده‌های آژانس حفاظت از محیط زیست ایالات متحده آمریکا، از آنها برای یافتن الگوهای زباله‌های سرطان‌زا در ایالت‌های مختلف این کشور استفاده کند و یا این داده‌ها را برای یافتن چگونگی تأثیر تغییرات اقلیمی برای الگوهای مهاجرتی به‌کار بگیرد.

شرح حال یا زندگی‌نامه حرفه‌ای ریاضی‌دانان هم، درباره خود آنها به ما بینشی ارائه می‌کند؛ مثل گزارش در مورد زندگی شخصی آنها و این که این زندگی‌شان چگونه با تحقیقات آنها پیوند دارد. سال گذشته سِپِلِویچ، گزارشی درباره زندگی‌نامه جون ها (Jun Huh) تهیه کرد که ریاضی‌دان و برنده جایزه معتبر فیلد Field Award است. این ریاضی دان، ریاضی را ادامه شاعری می‌داند. او تحصیلاتش را در رشته ریاضی نیمه‌تمام رها کرد تا شعر گفتن را پی‌بگیرد.

بیشتر بخوانید: معرفی شیوه‌هایی برای رسیدن به توسعه پایدار با بهره از خبرنگاری توسعه

رویکرد ما نسبت به گزارش‌ها [ی ریاضیْ‌محور]

اگر خبرنگاران بدانند که کجا به دنبال آن باشند، یافتن وجه ریاضی برای یک گزارش، کار سختی نیست. سِپِلِویچ می‌گوید: «می‌توان تقریباً از تمام چیزهایی که درباره آنها می‌خوانید یا می‌شنوید، نکته‌ای مرتبط با ریاضی پیدا کرد. شما این کار را تنها با طرح سؤالی شروع می‌کنید. اگر درباره موضوعی چیزی می‌شنوید، به این توجه کنید که چه نکته‌ای در شنیده‌هایتان، کنجکاوی شما را بر می‌انگیزد.»

سپلویچ پیشنهاد می‌کند که برای یافتنِِ موضوع گزارش، با ریاضی‌دانان تماس بگیرید و بپرسید که در حال حاضر چه چیز جالبی را می‌بینند؛ حتی اگر این کار فوراً به شکل‌گیری یک ایده گزارش نیانجامد. سِپِلِویچ وبلاگ‌های ریاضی‌دانان را می‌خواند و یا آنها را در رسانه‌های اجتماعی دنبال می‌کند تا منبعی برای یافتن موضوع گزارش داشته باشد.

او می‌گوید «تحقیق درباره چیزی که به ریاضی مربوط است، ممکن است دشوار به نظر برسد. من برای درک این که گزارشم باید درباره چه باشد، و سپس نوشتن آن به سبکی که برای خواننده‌ای که چیزی نمی‌داند قابل فهم باشد، به مصاحبه‌هایم اتکا می‌کنم.»

مصاحبه با ریاضی‌دانان به سِپِلِویچ این فرصت را می‌دهد که از آنها بخواهد مثال‌هایی ارائه کنند که نشان بدهد ریاضی چگونه یک مشکل عینی را به طور قطع حل کرده است. این، به خوانندگان کمک می‌کند موضوعات پیچیده را بهتر درک کنند.

بیشتر بخوانید: ۹ توصیه برای آغاز فعالیت حرفه‌ای خبرنگاری

چالش‌های فراراه خبرنگاران

ریاضی و درک مفاهیم آن می‌تواند دشوار و تنش‌زا باشد، اما صحبت با چند ریاضی‌دان در این خصوص می‌تواند به شما کمک کند. سِپِلِویچ می‌گوید: «من دریافته ام که ریاضی‌دانان درباره مفاهیم مختلف به شیوه‌های متفاوتی می‌اندیشند.» او دیده است که ریاضی‌دانان تا حد زیادی باحوصله‌اند و به شرح مسائل پیچیده راغبند. خبرنگاران با جا دادن دیدگاه‌های متفاوت در گزارش‌هایشان می‌توانند از موضوعاتی که روی آنها تمرکز می‌کنند، درک بهتری داشته باشند و به نوبه خود، درک آن موضوع را برای خوانندگان هم ساده‌تر کنند.

همچنین مهم است اشاره کنیم که چرا ریاضی برای خوانندگان جالب و به خبر مربوط است، به‌ویژه از آنجا که ریاضی که در تهیه گزارش به‌کار می‌رود، همیشه یک زاویه روشن خبری ندارد. سِپِلِویچ می‌گوید این طبیعی است که وقتی خبرنگاران برای مصاحبه درباره موضوعات مرتبط با ریاضی تدارک می‌بینند، احساس کنند به اندازه کافی آماده نیستند؛ درست مثل آن که تشریح موضوعی ادبی، برای افراد غیرمتخصص دشوار است. به همین علت او به عنوان پیشنهاد می‌گوید: «من در هر مصاحبه‌ای که انجام می‌دهم، سؤالات بسیار اساسی  مطرح‌ می‌کنم که بخشی بسیار ضروری از روند کاراست.»

با وجود این دشواری‌ها، خبرنگاری ریاضیات می‌تواند سرگرم کننده باشد. سِپِلِویچ می‌گوید که به‌رغم دشوار بودن نوشتن گزارش‌های مرتبط با ریاضیات، در این راه با افراد فوق‌‌العاده‌ای آشنا شده و نکات بسیاری آموخته‌است. او از خوانندگان نیز بازخوردهای مثبت گرفته‌است. آنها می‌گویند از این که درباره موضوعی که شاید قبلاً متوجه آن نشده بودند گزارش‌های بیشتری می‌خوانند، خوشحالند و تلاش او را برای تهیه این گزارش‌ها می‌ستایند.

سِپِلِویچ صحبت‌هایش را با این جمله به پایان می‌رساند: «گاهی اوقات وقتی نوشتن یک گزارش را آغاز می‌کنم، در پیچیدگی موضوعات غرق می‌شوم. آن‌گاه است که در تحقیقاتم تعمق بیشتری می‌کنم. با این کار، موضوعات روشن می‌شوند و مفاهیم با هم ارتباط پیدا می‌کنند و لحظه‌ای بسیار رضایت‌بخش می‌سازند.»

ویدیویی را که این مطلب بر اساس آن نوشته شده‌است، اینجا می‌توانید به زبان اصلی ببینید:

تصویر از آنسپلش، عکاس: ThisisEngineering RAEng