فاسِلی کُناتِه (Facely Konaté)، خبرنگار گینه‌ای، خبرنگاری را از ۲۳ سالگی شروع کرد. او می‌گوید پدرش که از علاقه‌مندان به رادیو بود، اشتیاق خبرنگاری را در او ایجاد کرد. کناته در شهر نزره‌کوره (N'Zérékoré)، که در یکی مناطق جنگلی گینه واقع است و با کُناکری (Conakry)، پایتخت این کشور، با هواپیما دو ساعت فاصله دارد بزرگ شده است. پدر او، برایش یک رادیو تهیه کرده بود تا بتواند به اخبار گوش دهد و خبرها را برایش بازگو کند. اوایل، این کار برای کناته چالش‌انگیز بود، اما رفته‌رفته به آن عادت کرد: «هر روز صبح با رادیوی کوچکم بیدار می‌شدم.»
اکنون یک دهه است که کناته در عرصه خبرنگاری مشغول به کار است. طی این مدت، او جوایزی هم برای گزارش‌گری خود به دست آورده است. در سال ۲۰۲۰، او به مرحله نهایی رقابت برای دریافت جایزه گیلین دوپون و کلود ورلون (Ghislaine Dupont and Claude Verlon prize) که از سوی رادیو بین‌المللی فرانسه اهدا می‌شود رسید. اوایل امسال، او برنده جایزه تعالی خبرنگاری در گینه شد که از سوی مرکز بین‌المللی خبرنگاران و سفارت ایالات متحده آمریکا در گینه به او اهدا شد.
این خبرنگار، به‌علت گزارش‌های تحقیقی که تهیه کرده است هم زیر فشار رفته است. در ماه ژانویه، پس از همکاری با یک خبرنگار فرانسوی برای افشاء ارتشاء در صنعت نفت گینه، وسایل خانه‌اش به سرقت رفت. او حدس می‌زند که این اقدام، انگیزه سیاسی داشت و در پی انتشار گزارش‌هایش انجام شد. کناته به‌دلیل نگرانی‌های امنیتی، از گینه به ساحل عاج رفت و دو ماه آنجا ماند و اواخر ماه مارس، زمانی به گینه بازگشت که امدو دومبویا (Amadou Doumbouya)، رئیس آژانس ملی نفت گینه (SONAP) که موضوع گزارش تحقیقی او بود، از کار برکنار شد.
با وجود این چالش‌ها، کناته از گزارش‌گری دست نکشیده، و می‌گوید: «معتقدم که باید برای کشورم فعالیت خبرنگاری بیشتری بکنم.»
با کناته درباره حرفه‌اش، تعهدش به خبرنگاری و رویکرد مثبتش در محل کار با وجود چالش‌هایی پیشرو، گفتگویی کرده‌ام که آن را اینجا می‌خوانید.
بیشتر بخوانید: خبرنگار برگزیده ماه: فائزه گیلانی
چه نوع فعالیت خبرنگاری را ترجیح می‌دهید؟
من با روش خودم، به ترویج دموکراسی و خبرنگاریِ باکیفیت بالا در کشور خود کمک می‌کنم. هدف کار من، بلند کردن صدای کسانی است که صدای آنها شنیده نمی‌شود. کار من برملا کردن واقعیت‌های پنهان، روشن کردن ابهاماتِ ناشی از انتشار اطلاعات نادرست، پاسخ‌گو گرفتن قدرت‌مندان و افشاء فساد، مانند قضیه آژانس ملی نفت و خرید ویلا در تگزاس (ایالات متحده آمریکا) از سوی امدو دومبویا، رئیس سابق این آژانس، است.
من همچنین تلاش می‌کنم تا موارد نقض حقوق بشر و یا بی‌عدالتی اجتماعی را آشکار و نکوهش کنم. از دید من، این بهترین دستاورد است. ماموریت من به‌عنوان یک خبرنگار، ادامه ارائه اطلاعات، آگاهی‌رسانی و ایفای نقش در ایجاد مطبوعاتی است که واقعاً آزاد و مستقل باشند.
چه آینده‌ای برای خبرنگاری تصور می‌کنید؟
عرصه خبرنگاری، همواره در حال تکامل است؛ تکاملی که با پیشرفت‌های فن‌آوری و تغییرات اجتماعی شکل می‌گیرد. این پیشرفت‌ها، پیامدهای قابل توجهی دارند؛ از جمله گسترش اطلاعات نادرست و دست‌کاری که اعتبار رسانه‌های سنتی را از بین می‌برد، سقوط الگوهای اقتصادی سنتی و تکامل عادت‌های مصرف اطلاعات. قطبی شدن رسانه‌های اجتماعی از ایجاد «حباب‌های فیلتر» حمایت می‌کند و این خود، باعث تقویت نظریات کلیشه‌ای می‌شود. توسعه هوش مصنوعی هم از عواملی است که باید در نظر گرفته شود.
با وجود این چالش‌ها، خبرنگاری، کاری حیاتی است، چرا که جامعه به اطلاعات قابل اعتماد و با کیفیت نیاز دارد. ما باید با شرایط جاری، سازگار شویم. این کار را با به‌خرج دادن خلاقیت و به‌یاد داشتن ماموریت اصلی خود می‌توانیم انجام دهیم. ماموریت ما آگاهی‌رسانی و تجزیه و تحلیل و تبیین به رویدادهای جاری است.
شما در مبارزه برای دفاع از آزادی مطبوعات فعال بوده‌اید. این فعالیت به چه دلیل برای‌تان مهم است؟
امروز در گینه و بخش‌های دیگری از جهان، آزادی مطبوعات با خطرات شدیدی مواجه است. فقط کافی است به نقشه آزادی مطبوعات در سال ۲۰۲۴ که سازمان گزارش‌گران بدون مرز منتشر کرده نگاهی بیندازید. در گینه، خبرنگاران معمولاً با سانسور، بازداشت و حتی خشونت مواجه می‌شوند. این فضای سرکوب، مرا بر آن داشت که این مبارزه شرافت‌مندانه را هدایت کنم. در سال ۲۰۱۹، با کمک همکارانم، انجمن کارکنان حرفه‌ای رسانه‌ای نقاط جنگلی گینه (APROMED-GF) را تاسیس کردم و از ماه ژوئن سال ۲۰۲۳ که برای عضویت در هیات مدیره سازمان گزارش‌گران بدون مرز انتخاب شدم، این مبارزه را در سطح جهانی ادامه داده‌ام. برای من، دفاع از آزادی مطبوعات به‌معنای تقویت دموکراسی و تضمین حق شهروندان برای آگاه شدن به روشی آزاد و بی‌طرفانه است. این مبارزه، ادامه دارد.
بیشتر بخوانید: ارزیابی شاخصی تازه از نحوه انعکاس اخبار آفریقا در رسانه‌های پیشرو
آی جی نت در زمینه حرفه‌ای به شما چه کمکی کرده است؟
آی جی نت یک ابزار بسیار مفید برای یافتن فرصت‌ها، بورسیه‌ها و جوایز خبرنگاری است. برای مثال، شرکت من در رقابت برای دریافت جایزه «کلود ورلون و گیلین دوپون» از سوی رادیو بین‌المللی فرانسه، به لطف آی جی نت بود. در این رقابت، من در بخش «خبرنگاران جوان» جزو ده نامزد نهایی بودم. در مارس ۲۰۲۴، جایزه «تعالی در خبرنگاری در گینه» در رقابت در بخش تحریریه از سوی آی جی نت به من اهدا شد. همچنین، اخیراً برای گزارش‌گری از یک برنامه آموزشی از سوی مرکز بین‌المللی خبرنگاران در گینه، کمک مالی دریافت کرده‌ام. همه اینها، به لطف آی جی نت به دست آمده است.
من معمولاً در دوره‌های آموزشی برای خبرنگاران جوان، به آنها توصیه می‌کنم که از آی جی نت استفاده کنند. من هم همچنان از آن بهره می‌برم. آی جی نت، یکی از بهترین پلتفرم‌ها برای حمایت از خبرنگاران برای توسعه فردی آنهاست. حفظ این پلتفرم و حمایت از آن، بسیار مهم است.
شما عضو انجمن فرانسه‌زبان خبرنگاری بحران مرکز بین‌المللی خبرنگاران هستید. از عضویت در این انجمن چه بهره‌ای برده‌اید؟
در سال ۲۰۲۰، مطلبی را با عنوان «چگونه یک پادکست خوب را شروع کنیم» دیدم که علاقه مرا برانگیخت. متعاقباً، در یک دوره آموزشی که آبجه سیناتو ساکا (Abèdjè Sinatou Saka) در آن تدریس می‌کرد و کوسی الوم بالائو (Kossi Elom Balao)، رئیس این انجمن، آن را اداره می‌کرد، شرکت کردم. من مشترک خبرنامه این انجمن هستم و هیچ‌گاه، به‌روزرسانی‌های آن را از دست نمی‌دهم. حتی در چارچوب این انجمن، میزبان وبینارهایی بوده‌ام که در آنها درباره تجربه‌ام از پوشش خبری همه‌گیری کووید-۱۹ صحبت کرده‌ام.
آن‌چه به آن علاقه دارم، ارتباط و تنوع موضوعات و مهمانان این انجمن است. من از طریق وبینارهای مختلف که به میزبانی این انجمن برگزار می‌شود، بسیار می‌آموزم. اما آن‌چه مهم‌تر است، ایجاد ارتباطات حرفه‌ای است. امروز، من به لطف این گروه، که بیش از ۳ هزار و ۵۰۰ عضو دارد، همه‌جای دنیا دوستانی دارم.
بزرگترین ترس شما به‌عنوان یک خبرنگار، چیست؟
وقتی ما تصمیم می‌گیریم که واقعیت‌های پنهان را آشکار کنیم و به تقبیح موارد نقض حقوق بشر و نابرابری‌های اجتماعی بپردازیم، روشن است که خود را در معرض خطر قرار می‌دهیم. تهدید و ارعاب، بخشها‌یی از زندگی روزانه ما هستند. در چارچوب کنونی محدودیت‌های آزادی‌های فردی و جمعی، تعطیلی رسانه‌های مستقل، آدم‌ربایی‌ها و موارد ناپدید شدن اجباری در گینه، ترس همیشه و همه‌جا وجود دارد. هر روز به‌خود می‌گوییم که کاری که آن روز انجام می‌دهیم، شاید گزارش آخرمان باشد. من از لحاظ روانی، خود را برای این احتمال، آماده کرده‌ام.
به خبرنگاران دیگر چه توصیه‌ای می‌کنید؟
با توجه به تحولات دیجیتال امروز که باعث اختلال در بخش رسانه شده است، خبرنگاران را تشویق می‌کنم که کنج‌کاوی پایان‌ناپذیری داشته باشند و به یادگیری مستمر ادامه دهند. تحول سریع صنعت رسانه، نیازمند به‌روزرسانی مستمرِ دانش است تا با هم در ارتباط بمانیم و قدرت رقابتمان را حفظ کنیم. به‌علاوه، کسب تخصص در یک زمینه مشخص خبرنگاری و پیشی گرفتن در رقابت در آن زمینه بخصوص، ضرورت دارد. به خبرنگاران دیگر هم توصیه می‌کنم که صبور و حرفه‌ای باشند. پایبندی به اخلاق خبرنگاری و جدا کردن درست از غلط، به اندازه ساختن یک شبکه نیرومند، مهم است. خبرنگاری، حرفه‌ای مهیج، اما دشوار است. رسیدن به اهدافتان با کنج‌کاوی، سخت‌کوشی و آموزش مستمر ميسر خواهد بود.
تصاویر با اجازه فاسلی کناته منتشر شده‌اند.
مقالات بیشتری نوشته
