آرپان راچمن (Arpan Rachman)، خبرنگار اندونزیایی، همیشه آرزو داشت داستان کوتاه بنویسد. او سال‌ها با نام مستعار برای سریویجایا پُست (Sriwijaya Post)، یک روزنامه محلی در زادگاهش، شهر پالِمبانگ (Palembang)، مطلب می‌نوشت. یکی از دوستان راچمن که متوجه استعداد نویسندگی او شده بود، در سال ۲۰۰۷ به وی کمک کرد که در نشریه Okezone.com به عنوان خبرنگار اقتصادی مشغول به کار شود و موضوعاتی مثل مسائل مربوط به بانک‌ها و بازار سهام در منطقه پالِمبانگ را پوشش دهد.
طی سال‌های بعد، او دامنه موضوعات گزارش‌های خود را گسترش داد تا مقولات گسترده‌ای را، از ورزش و سرگرمی گرفته تا سیاست و اخبار روزانه، در بربگیرند. راچمن در طول کار حرفه‌ای خود شاهد محدودیت‌های آزادی بیان در اندونزی بوده است، به‌خصوص هنگام تهیه گزارش‌های تحقیقی. در حال حاضر در شاخص آزادی مطبوعات سازمان گزارش‌گران بدون مرز، در بین ۱۸۰ کشور، اندونزی در رده ۱۰۸ قرار دارد. از سال ۲۰۰۶ به این سو بیش از هزار قضیه خشونت علیه خبرنگاران در اندونزی ثبت شده است که ۷۶ مورد آن در سال روان (۲۰۲۳) بوده است.
راچمن در سال ۲۰۱۱ ازدواج کرد و به قصد دور شدن از کار خبرنگاری، در دانشگاهی ثبت نام کرد تا با تمرکز بر معاملات بازار بورس تحصل کند. اما هرگز نوشتن را ترک نکرد. در سال ۲۰۱۳ در یک رقابت نوشتاری برای خبرنگاران که از سوی بازار بورس اندونزی برگزار شد، به مقام سوم رسید و یک سال بعد از آن در برنامه‌ای آموزشی که از سوی اتحاد مطبوعات جنوب شرق آسیا (SEAPA) برگزار شده بود، شرکت کرد.
با راچمن درباره حکایتش به عنوان یک خبرنگار در اندونزی، مشکلات فراراه خبرنگاران در آن کشور و موضوعات دیگر گفتگویی کردم که نسخه تلخیص شده آن را اینجا می‌خوانید.
بیشتر بخوانید: خبرنگار برگزیده ماه: نلی کالو
چه چیزی شما را به سوی خبرنگاری کشاند؟
من، خبرنگار زاده شدم. وقتی شش ساله بودم، یک خروس داشتم. روزی، این خروس ناپدید شد و نتوانستم آن را پیدا کنم. فهمیدم که خروسم دزدیده شده، اما هیچ کسی نمی‌گفت که کجاست. من به بازار رفتم و یک مرغ فروش پیدا کردم. پس از پرس و جو، دریافتم که همسایه ما خروس را دزدیده است. این اولین تحقیق من در شش سالگی بود.
در روزهای نخست کاری حرفه‌ای‌ام در سال ۲۰۰۷، به تنهایی سرقت از یک صرافی را پوشش دادم که طی آن یک افسر پلیس کشته شده بود. وقتی قرار بود به سردخانه بروم و هنگامی که می‌خواستم در اداره پلیس سؤالاتی را مطرح کنم، پلیس مرا از آنجا بیرون کرد. به نظر من کار خبرنگاری تحقیقی بسیار چالش‌برانگیز است.
می‌توانید از فعالیت‌های طی چند سال گذشته‌تان برایمان بگویید؟
بعد از برنامه‌ای که در اتحاد مطبوعات جنوب شرق آسیا گذراندم، قصدم را برای شروع کار در بازار بورس فراموش کردم. تمرکزم را روی نوشتن برای رسانه‌ای بین‌المللی گذاشتم. اولین مقاله من درباره احتمال تخلیه اجباری مردم از خانه‌هایشان در یک محله مسکونی در شهر ماکاسار (Makassar) برای ساختن یک هتل، در سال ۲۰۱۵ از سوی کمیسیون حقوق بشر آسیا در هنگ کنگ، در مجله TORTURE منتشر شد.
در نیمه سال ۲۰۱۵ برای سازمان رسانه‌ای غیرانتفاعی Global Voices در آمستردام هم مطلب نوشتم. بعد از آن و در سال ۲۰۱۶ در بخش اخبار بین‌الملل نشریه Medcom.id به عنوان خبرنگار مشغول به کار شدم. این اقبال را داشتم که در جریان شیوع همه‌گیری کووید-۱۹ در جهان، چندین رسانه بین‌المللی با من تماس بگیرند. برای نشریاتی مثل The Earthandi در واشنگتن، Global Ground Media در تالین، China Dialogue در لندن و Kulturaustausch در برلین مطلب نوشتم.
گزارش‌های فرهنگی و زیست‌محیطی هم تهیه می‌کنم و در بخش گردآوری اخبار با روزنامه آنلاین Alinea.ID در اندونزی نیز همکاری دارم. اما طی پنج سال اخیر، هیچ داستان کوتاهی ننوشته‌ام.
آیا گزارشی تهیه کرده‌اید که پوشش خبر آن بسیار دشوار بوده باشد؟
من به عنوان یکی از شرکت‌کنندگان در برنامه سالانه SEAPA در سال ۲۰۱۴ حوادث پس از قتل عام ۳۲ خبرنگار را که طی حمله‌ای که به قتل عام ماگیندانائو شهرت دارد، کشته شدند، پوشش دادم. دیدار با خانواده‌های این خبرنگاران، بسیار احساس‌برانگیز بود. با زنان و پسرانی که همسران و پدران خود را از دست داده بودند، دیدار کردیم. این مرگبارترین حادثه‌ای بود که در سراسر جهان برای خبرنگاران اتفاق افتاده، که طی آن ۳۲ خبرنگار همزمان کشته شدند. فرهنگ معافیت از حاکمیت قانون، به‌خصوص برای یک گروه مسلح خصوصی، بسیار رایج است.
بیشتر بخوانید: خبرنگار برگزیده ماه: شحاته السید
می‌توانید درباره آزادی مطبوعات و چالش‌های دیگر در اندونزی به ما بگویید؟
تنها زمانی که اندکی آزادی مطبوعات داشتیم، بعد از پایان دوره استبداد سال ۱۹۹۸ بود. اما برخی از اثرات آن دوران هنوز هم باقی است؛ مثل مسائل محلی و فساد. اندونزی هنوز هم کشوری با درآمد متوسط است، نه یک کشور ثروتمند؛ و این مسأله بر آزادی مطبوعات اثر دارد. خبرنگاران زیادی همچنان با فقر، ترس و فساد مواجهند. همه اینها از عوامل کمبود کار تحقیقی در اندونزی است. خبرنگاران به بیان واقعیت ادامه می‌دهند، هرچند حرفه آنها همیشه برای مشکلات سیاسی راه حلی ارائه نمی‌کند. این موضوع آگاهی مرا افزایش داده است.
بدون شک بسیاری از خبرنگارانِ جنوب شرق آسیا مانند ماریا رِسا (Maria Ressa) که به علت مخالفت تزلزل‌ناپذیر در برابر قدرت رییس‌جمهوری فیلیپین برنده جایزه نوبل شد، از خبرنگاران جسور و شجاعی چون رسا برای رویارویی با مقام‌هایی که عملکرد منفی داشته‌اند، الهام خواهند گرفت.
خصوصیات یک دولتِ بسته، سبب می‌شود که مانعی بر سر راه برخی از جرائم نباشد که در برابر خبرنگاری مستقل و در قبال خبرنگاران می‌شود. در عصر اختلال دیجیتال، خبرنگاران باید مستقیماً با مخاطبان خود در تعامل باشند. احتمال باور فریب‌ها و شایعاتی که از راه رسانه‌های اجتماعی انتشار می‌یابد، بیشتر از اخباری است که در رسانه‌های معتبر و عمده منتشر می‌شود. مردم معمولاً اخباری را باور می‌کنند که از دوستان و آشنایان خود می‌شنوند، با آن‌که این اخبار ممکن است همیشه درست یا دقیق نباشند. به علت نفوذ رسانه‌های اجتماعی، اعتماد عمومی به رسانه‌های جمعی کاهش یافته است.
آی جی نت به شما به عنوان خبرنگار چه کمکی کرده است؟
آی جی نت، شرکت مرا در چندین دوره آموزشی بین‌المللی خبرنگاری تسهیل کرده است. یکی از آخرین برنامه‌ها، کارگاه گزارش‌گری سازگاری محلی با تغییرات اقلیمی بود که در ماه‌های اوت و سپتامبر سال گذشته از سوی بنیاد تامسون رویترز برگزار شد. بعد از پایان این دوره، من برای طرحی که سود و زیانِ نابودی تنوع زیستی را بررسی می‌کرد، کمک‌هزینه دریافت کردم و توانستم مطلبی را درباره حفاظت از فیل‌های سوماترایی منتشر کنم.
در حال حاضر هم سرگرم انتشار چندین گزارش خبری درباره محیط زیست هستم. می‌خواهم که درباره سرگذشت خود به عنوان خبرنگار یک کتاب بنویسم.
تصویرها از آرپان راچمن
این مصاحبه برای کوتاه‌تر شدن و وضوح بیشتر، ویرایش شده است.
مقالات بیشتری نوشته
