صرفه‌جویی رسانه‌ها در هزینه کردن برای تهیه و انتشار گزارش، سبب شده که درهای بسیاری به روی عده‌ی زیادی از خبرنگاران آزاد در سراسر جهان باز شود. فرصت‌ها بیشتر است، اما در این عرصه، رقابت، همچنان فشرده است. تازه کارها چطور می توانند وارد این فضای کار شوند؟
Jason Motlagh جیسون مطلق، که حرفه‌ی خبرنگاری آزاد را یک دهه پیش در آفریقای غربی آغاز کرد، می گوید:
«قبل از آن‌که به جایی بروید، درباره‌ی آنجا تحقیق کنید، در مورد مقصدتان اطلاعات کسب کنید، و اینترنت برای تحقیقات پیش از سفر ضروری است.»
این نویسنده، فیلمساز و عکاس که برنده‌ی جوایزی شده، از بیش از ۵۰ کشور برای نشریاتی چون واشنگتن‌پُست، نشنال جیوگرافیک، گاردین و اکونومیست گزارش تهیه کرده است. او فارغ التحصیل فرصت مطالعاتی بین المللی خبرنگاری بحران در مرکز پولیتزر است و خبرنگار سابق افغانستان برای مجله ی تایم بوده‌‌است.
مطلق به شدت روی موضوعات حقوق بشری کار می کند: مثل غیرنظامیانی که بدون کمک‌های انسانی در مناطق جنگی گرفتار شده‌اند، کودکانی که در کارخانجاتی کار می کنند که محصولات‌شان را به غرب صادر می کنند، و مهاجرانی که از ترس جان‌شان، می گریزند.
جیسون مطلق در وبسایت‌اش می نویسد: «هدف خبرنگاری آزاد، همان هدف معمول خبرنگاران عادی است: پیدا کردن موضوعاتی که دشوار هستند و کمتر پوشش داده شده‌اند و تلاش برای آن‌که به عمیق‌ترین شکل ممکن، بر مخاطب اثرگذار باشند.»
آی جی نت، از مطلق خواست که خبرنگاران را راهنمایی کند تا بدانند در بازار رسانه‌ای امروز، چگونه می توانند یک خبرنگار خارجی آزادِ موفق باشند. او مراحل کار را به پنج بخش تقسیم کرد:
چند کارگی (تنوع مهارت)
این بخش برای خبرنگاران آزاد بسیار مهم است. من کارم را به عنوان نویسنده آغاز کردم، اما بعد به عکاسی علاقمند شدم. این علاقه سبب شد که کار بیشتری پیدا کنم و سرعت پیشرفت کارم هم بیشتر شود. این امکان خوبی برای سردبیران بود، چون نیازی به استخدام عکاس نداشتند. روی آوردن به کار فیلم‌برداری هم یک مرحله‌ی ضروری و طبیعی در ادامه‌ی کار به نظر می رسید.
من کار چند-رسانه‌ای انجام می دهم، گزارش های ویدیویی تهیه می کنم، می نویسم و فیلم تهیه می کنم. این انعطاف‌پذیری است که سبب شده بتوانم به مدت طولانی در این کار بمانم.»
پیدا کردن سبک کار ویژه‌ی خود
«کار به عنوان خبرنگار آزاد این روزها یعنی پایه گذاشتن و تبلیغ کردن سبک کار مخصوص خودتان. به طور مداوم کارِ با کیفیت خوب انجام دهید، نشان دهید که توانایی تهیه‌ی گزارش را دارید: نه تنها از مسائلی که برایتان مهم‌اند، بلکه از طیف بزرگی از موضوعات. داشتن یک وبسایت شخصی جالب که نمونه‌هایی از بهترین کارهای‌تان را به نمایش می گذارد و شما را در دسترس سردبیران و مخاطبان قرار می دهد، ضرورت دارد.
اگر کاری که انجام می دهید، ارزش انجام دادن داشته باشد، ارزش تبلیغ کردن هم دارد. جدا کردن خودتان از توده‌ها و دانستن شیوه‌ی تبلیغ کارتان مهم است و در این راه، توییتر، فیس‌بوک و وبلاگ می تواند به پایه‌گذاری هویت و تخصص‌تان کمک کند.»
مکان
«این نکته، برای موفقیت حیاتی‌است و چندین عامل در آن موثرند. مهم آن است که موقع اتفاق یا رویداد، جایی باشد که آن اتفاق افتاده‌است. استانبول را به عنوان نمونه در نظر بگیرید: ترکیه به نوبه‌ی خود اخبار مهمی دارد، اما جنگ سوریه و شمال عراق هم مهم اند. پروازهایی که به آفریقای شمالی، قاهره و اروپا می روند، شما را به سرعت می توانند به این نقاط حساس خبری برسانند، تقریباً به هر جهتی که بخواهید بروید.
در عین حال، می توانید جایی را انتخاب کنید که اگر کمی صرفه جویی کنید، کیفیت بالایی برای زندگی خواهید داشت و به طور نسبی امن هم هستید. بانکوک از جاهایی‌است که من توصیه می کنم. جای ارزانی برای زندگی است و رفت و آمد در آن هم راحت بوده رسیدن به پکن و دیگر شهرهای مهم آسیایی ساده است. اجتماعی هم از خبرنگاران باتجربه خارجی آنجا هست که از شما حمایت می کنند. این موضوع می تواند اهمیت زیادی داشته باشد، به ويژه برای روزهای اول کار.»
پیدا کردن مشتری
«با انجام کار و تحقیق قبل از شروع تهیه‌ی گزارش، از کلافگی موقع کارتان کم کنید. قبل از آن‌که به آفریقای غربی بروم، بدون شناسایی قبلی به نزدیک به ۲۰ سردبیر خارجی تلفن کردم. بعضی‌ها هیچ وقت جوابم را ندادند و بعضی ها گفتند: «موفق باشی». تعداد کمی جواب دادند و از من خواستند نمونه‌ی کارهایم را برایشان بفرستم. نسخه‌ی از جدیدترین رزومه‌تان را برایشان بفرستید و چند نمونه کار تازه‌تان را هم. تحقیق کنید ببینید در کشوری که راهی آن هستید، خبرنگار دارند یا نه و گزارش قبول می کنند یا نه.»
«همه دل‌شان می خواهد برای واشنگتن‌پُست و نیویورک‌تایمز بنویسند. اما مهم است که در آغاز راه، با آنچه دارید، شروع کنید. از هر موقعیتی استفاده کنید و راه‌تان را به سوی کار کردن با نشریات معتبرتر بازکنید. شهامت کاری برای موفقیت مستقل در کشورهای خارجی ضرورت دارد.»
جوانب مالی
قبل از شروع کار، ایده‌ی از این که هر ماه چقدر خرج‌تان می شود، پیدا کنید. انتظار نداشته باشید که به محض رسیدن، پول زیادی دربیاورید. با پس انداز دو ماهه به کشور خارجی بروید که تا پیش از فروختن گزارش‌های‌تان، قدری پس انداز داشته باشید. خبرنگاران آزاد اغلب برای درآوردن پولِ لازم برای زندگی، با نشریات کم اعتبارتر و عادی‌تر کار می کنند. سعی کنید بفهمید این نوع نشریات در کشوری که راهی آن هستید، کدام‌اند و ایده‌هایی برای گزارش برای این نوع نشریات، رسانه‌های آنلاین و خبرنامه‌ها بفرستید. امکان کار برای NPR و وبلاگ نویسی برای slate.com هم وجود دارد. می توانید فیلم خام برای تلویزیون تهیه کنید یا گزارش‌هایی داستان گونه برای نشریاتی بنویسید که تمرکزشان بر سفر است. کسانی که چندکار دارند، از توانایی نامحدود برخوردارند.
انتشار تصاویر با اجازه ی جیسون مطلق
مقالات بیشتری نوشته
