معرفی ابزاری برای پیشگیری از خاموش شدن صدای خبرنگاران

در شرایطی که تهدید، سانسور و عوامل دیگر آزادی مطبوعات را تهدید می کند، خبرنگاران در سراسر جهان اکنون ابزاری دیگر برای انتشار نوشته هایشان دارند، حتی اگر تلاشها برای خاموش کردن صدایشان ادامه یابد.

Forbidden Stories نام شبکه ای جهانی از خبرنگاران است که هدف آن صیانت و انتشار آثار خبرنگارانی است که با تهدید، شکایت حقوقی یا حتی خطر اعدام مواجهند. این شبکه اخیرا SafeBox Network یا شبکه صندوق امن را ایجاد کرده که ابزاری است برای مقابله با تهدیدها و حملات علیه خبرنگاران.

طراحی این ابزار که در نشست جهانی روز آزادی مطبوعات امسال در اوروگوئه ارائه شد، ساده است: خبرنگارانی که احساس تهدید یا ناامنی می کنند اطلاعات کلیدی خود را برای آن می فرستند تا از کارشان حفاظت شود. این اطلاعات شامل سه عنصر می شود: آنچه طی تحقیقاتشان گردآوری کرده اند (مثل عکس، ویدیو، مصاحبه، سند و داده و مواردی از این قبیل)، شواهدی از تهدیدهایی که علیه آنها شده است، و راهنمایی هایی برای انتشار مطالبشان در صورت نیاز.

Forbidden Stories یا داستانهای ممنوع گزارشی را به صرف آن که برای آن فرستاده شده، منتشر نمی کند. این نهاد تنها زمانی این کار را انجام می دهد که برای خبرنگاری که مطالبش را برای این نهاد فرستاده، اتفاقی بیافتد.

پیش از انتشار نیز تحقیقاتی پیرامون صحت و سقم ادعای خبرنگار پیرامون خطر جانی پس از انتشار کارش برای حصول اطمینان انجام می شود.

اوایل مارس امسال، Alfredo Guachiré خبرنگار تحقیقی اهل پاراگوئه، اعلام کرد که گزارش و صدای خود را برای SafeBox (صندوق امن)

فرستاده است. محتوای آنچه فرستاده بود، تحقیقات وی بود پیرامون یک نماینده کنگره به نام خوان کارلوس اوسوریو و ارتباط او با یک نهاد قاچاق مواد مخدر.

وقتی این اطلاعات منتشر شد، اوسوریو از سمت خود استعفا داد و به پولشویی، قاچاق مواد مخدر، و فعالیت جنایی متهم شد.

Guachiré (گواچیره) نیز به خاطر گزارشگری اش به مرگ تهدید شد و از سوی سیاستگران پاراگوئه در شبکه های اجتماعی مورد آزار قرار گرفت. افراد ناشناسی که با معاون اول رئیس جمهوری ارتباط نزدیک داشتند، این خبرنگار را به سبب فاش کردن فعالیت های غیرقانونی مربوط به قاچاق مواد مخدر سیاستمداران ارشد و معاون اول رئیس جمهور، او را در این شبکه ها آزار دادند و تهدید کردند.

گواچیره این اطلاعات را هنگام فرستادن مطالب و گزارشهایش برای داستانهای ممنوع، فاش کرد. او تاکنون پیرامون این نوع فعالیت های غیرقانونی از قبیل پولشویی، قاچاق مواد مخدر، و ارتشاء حدود ۳۰۰ گزارش تحقیقی تهیه و منتشر کرده است.

یک خبرنگار مکزیکی به نام María Teresa Montaño Delgado گفت که اگرSafeBox را برای آپلود کردن کارهای خود به کار گرفته بود، دو طرح گزارشگری تحقیقی را که هنگام ربوده شدن در اوت سال گذشته در مکزیک در حال کار روی آنها بود، از دست نمی داد.

طی این آدم ربایی، ربایندگان ابزار و وسایل کار او را همراه مدارکی که برای گزارشگری از آنها استفاده می کرد و همچنین محتوای کاری را که تا آن زمان انجام داده بود، از وی سرقت شد.

اکنون اما، او از SafeBox (صندوق امن) استفاده می کند و می گوید به مرور که مطالب و یافته ها و مستندات خود را گردآوری می کند، آنها را برای صندوق امن می فرستد تا با خطر از دست دادن آنها مواجه نشود. او می گوید اطمینان دارد که اگر اتفاقی برای او بیافتد، نهاد داستانهای ممنوع کار او را، که یکی از مهمترین طرح های تحقیقی است که روی آنها کار کرده است، در نهایت منتشر خواهند کرد و می افزاید که اطلاعات لازم برای تکمیل و انتشار گزارشش و نحوه انتشار آن را نیز در اختیار صندوق امن گذاشته است.   

خانم دلگادو اکنون کار را بر روی یکی از طرح های تحقیقی که سال گذشته هنگام ربوده شدن از دست داده بود، دوباره آغاز کرده است، این بار با آپلود کردن تدریجی هر مرحله از کارش به صندوق امن پس از تکمیل.

دلگادو می گوید همه خبرنگاران باید استفاده از صندوق امن را برای کارشان در نظر داشته باشند، به ویژه آنها که در مناطق خطرناک فعالیت می کنند یا در جایی کار می کنند که ارتشاء رایج است.

ابزار بازدارنده

Clement Le Merlus می گوید که نهاد وی (صندوق امن) بر این باور است که گزارش کردن موارد تهدید و ارعاب خبرنگاران از زندگی آنها صیانت می کند.

وی می گوید: «وقتی این خبرنگاران محتوای کار تحقیقی خود را به یک شبکه بین المللی می سپارند، کار دشمنان مطبوعات را در راستای تلاش برای خاموش کردن صدایشان خنثی می کنند، چرا که دهها خبرنگار دیگر به جای آنها هستند که خواسته شان ادامه کار آنهاست.»

او می گوید از این روست که هدف صندوق امن احتراز از وقوع جرم علیه خبرنگاران است. لومرلوس می افزاید که البته این کار به خودی خود نمی تواند تضمینی برای امنیت خبرنگاران باشد، بلکه فقط ابزاری است که آنها می توانند از آن استفاده کنند.

ایده ایجاد صندوق امن از سال ۲۰۱۷ وجود داشت، وقتی که نهاد داستانهای ممنوع تازه کار بود. اکنون، صندوق امن ماموریت داستانهای ممنوع را تکمیل می کند و می کوشد تا پیش از آن که علیه خبرنگاران جرمی اتفاق بیافتد، وارد عمل شود.

کوشش های اخیر برای رشد دادن صندوق امن بر آمریکای لاتین متمرکز بوده است، جایی که متاسفانه خبرنگاران به طور خاص آسیب پذیرند. داستانهای ممنوع در سائوپائولوی برزیل کارگاهی برای خبرنگارانی که در سراسر آمریکای لاتین تهدید شده بودند، برگزار کرد تا آنها را پیرامون صیانت از اطلاعاتی که به صندوق امن می فرستند،‌ آموزش دهد. این نهاد همچنین بر آفریقا، آسیا و خاورمیانه تمرکز دارد؛ نقاطی از جهان که آزادی مطبوعات در آنها در معرض خطر است.

تصویر اصلی از آنسپلش، عکاس: olieman.eth.

این مطلب ابتدا از سوی آی جی نت اسپانیایی منتشر شد و توسط Natalie Van Hoozer، خبرنگار، به زبان انگلیسی برگردانده شد.