در پی روی کار آمدن رودریگه دوترته، رییس جمهوری فیلیپین، خبرنگاران و فضای خبرنگاری تحت فشار شدید قرار گرفته است و ماریا رسا که از خبرنگاران برجسته و شناخته شده آن کشور است که جوایز خبرنگاری بسیاری از نهادهای خبری گوناگون سراسر جهان دریافت کرده است، بیشتر تحت فشار قرار گرفته، بازداشت شده و پیوسته هدف حملات دولت و هواداران دوترته در فضای مجازی بوده است.
جای تاسف است که خانم رسا تنها خبرنگاری نیست که در معرض این نوع حملات بوده است و از این روست که وی هنگام دریافت جایزه نوبل صلح سال ۲۰۲۱ در سخنرانی خود از هشت همکارش در جای جای جهان نام برد که هدف این نوع حملات بوده اند یا هستند یا قربانی آنها شده اند.
در این مطلب با این هشت خبرنگار بیشتر آشنا می شوید..
جمال خاشقجي، عربستان سعودي
خاشقجي سالها با خاندان سلطنتی عربستان سعودی رابطه نزدیک داشت اما به مرور انتقاد خود را از آنها آغاز کرد و به ویژه به شیوه ای فزاینده منتقد محمد بن سلمان شد. در سال ۲۰۱۷ او ناگزیر به ترک خانه اش شد و راهی آمریکا شد چون نگران بازداشت بود.
در آمریکا، خاشقجي برای روزنامه واشنگتن پست ستون ماهانه ای می نوشت که طی آن به انتقاد از سیاست ها و عملکرد بن سلمان می پرداخت. خاشقجی در اکتبر سال ۲۰۱۸ هنگام دیدار از کنسولگری سعودی در استانبول ترکیه طی حمله ای که دستور انجام آن به احتمال قوی از سوی خود بن سلمان صادر شده بود، کشته شد.
Daphne Caruana Galizia، مالتا
خانم گالیزیا کار حرفه ای خود را وقف گزارش دادن پیرامون تخلفات مالی و ارتشاء در جزره مدیترانه ای کوچک مالتا کرده بود و گزارشگری او طی سال ها به بررسی ارتشاء و خلاف کاری مقام ها و مسئولان آن کشور پرداخته بود.
وی در سال ۲۰۱۷ با یک بمب که داخل خودرویی کار گذاشته شده بود، کشته شد. تحقیقاتی که به دنبال مرگ او انجام گرفت نشان داد که دستور مرگ او به دست جوزف موسکات، نخست وزير پیشین مالتا و دولت آن کشور انجام شد و تصمیم آن به سبب روشنگری این خبرنگار اتخاذ شده است.
Roman Protasevich، بلاروس
در ماه مه سال ۲۰۲۱ مقامات بلاروس یک هواپیمای رایان ایر را از مسیر هوایی خود منحرف کردند و تنها به یک دلیل این کار را انجام دادند: بازداشت رومان پروتاسویچ که یکی از بنیانگذاران و سردبیر پیشین کانال تلگرامی نکستا بود و در سال ۲۰۱۹ از بلاروس گریخته بود و از لیتوانی به گزارشگری خود ادامه داده بود.
مدیر رایان ایر این رویداد را هواپیماربایی دولتی خواند که در پی آن، این خبرنگار به چندین اتهام از جمله سازماندهی ناآرامی مدنی بازداشت شد.
Jimmy Lai، هنگ کنگ
همزمان با کاهش میزان آزادی مطبوعاتی در هنگ کنگ خبرنگار و کارآفرین رسانه ای به نام جیمی لی یکی از اهداف اصلی دولت بوده چون مخالف دولت تلقی شده است. در ژوئن سال گذشته پلیس به دفتر روزنامه دموکراسی خواه وی اپل دیلی حمله کرد و این نشریه ناگزیر به توقف فعالیت های خود شد.
مسئولان شماری اتهام علیه او طرح کرده اند تا وی را ساکت نگاه دارند و وی که اکنون در زندان است، احتمال دارد بقیه عمر خود را در هنگ کنگ تحت فرمان حکومت چین زندانی بماند. او هم اکنون در حال گذراندن دوره حبس ۲۰ ماهه ای به اتهام شرکت در تظاهرات ضددولتی است.
Sonny Swe، میانمار
سوی مدیرعامل فرانتیر میانمار است که یک نهاد خبری مستقل است که در کشوری فعالیت می کند که اکنون تحت حکومت نظامی است که در پی کودتای سال گذشته بر آن حاکم شده است. پیش از ایجاد این رسانه، آقای سوی به سبب فعالیت های رسانه ای اش بازداشت شده بود. او نیز مانند خانم رسا پیرامون خطرات اطلاعات جعلی و غلط برای اجتماع دستگیر شد و به سبب آشکارکردن نقش شرکت های عظیم فن آوری به ویژه فیس بوک در پراکندن این اطلاعات نادرست
Frenchie Mae Cumpio، فیلیپین
فرانشی می کومپیو، خبرنگار و فعال حقوق بشر جوانی است که در فوریه ۲۰۲۰ به اتهام ساختگی داشتن سلاح غیرقانونی بازداشت شد. او این اتهام را رد کرده و گفته که تنها به این دلیل طرح شده که او را بازداشت کنند.
گزارشگری کومپیو طی سال های منتهی به بازداشتش شامل تهیه گزارش از کشتار کشاورزان، و تنش های خشونت آمیز ناشی از سیاست های رییس جمهوری فیلیپین ازجمله اعزام نیروهای بیشتر به مناطق فعالیت شورشیان و سیاست های دیگر بوده است.
Jess Malabanan، فیلیپین
جیزاز (جس) مالابانان که در میان رسانه های دیگر برای نهادهایی خبری چون رویترز گزارش تهیه کرده بود در دسامبر ۲۰۲۱ به ضرب گلوله کشته شد. او بخشی از گروهی بود که در سال ۲۰۱۸ برای رویترز گزارشی پیرامون سیاست های مبارزه با مواد مخدر رییس جمهوری فیلیپین تهیه کرد؛ گزارشی که برنده جایزه پولیتزر شد.
تهدیدهای جانی که دریافت می کرد اما سبب شد که در جزیره ای مخفی شود و همانجا هم کشته شود. سازمان گزارشگران بدون مرز گزارش داده که ۳۳ خبرنگار طی دهه اخیر در فیلیپین کشته شده اند.
Luz Mely Reyes، ونزوئلا
خانم ریه س مدیر و یکی از بنیانگذاران Efecto Cocuyo است که یک نهاد مطبوعاتی در کاراکاس است. وی و همکارش به اتهام مطالبی که نوشته بودند بازداشت شدند. خود ریه س به جرم نوشتن مطلبی بازداشت شد که پیرامون ارتشاء دولت تهیه کرده بود، آن هم در زمانی که دولت فشار را بر خبرنگاران افزون کرده بود.
آزادی مطبوعات در سطح جهان در حال کاهش است. عواقب و پیامدهای آن تنها متوجه خبرنگاران و نهادهای خبری نیست، بلکه سبب تضعیف دموکراسی و نظم و قانون هم می شود و پیامدهای دیگری هم دارد. ریه س امیدوار است که جایزه نوبل صلح سال ۲۰۲۱ زنگ بیداری برای همه جهان باشد.
او می گوید: «گرایشی به خودکامگی وجود دارد که به خبرنگاران حمله می کند و آنها را دشمن تلقی می کند. ما این نمونه ها را در آمریکا و دیگر کشورها دیده ایم، که شامل ونزوئلا و فیلیپین می شود. صدها خبرنگار جان خود را در این راه از دست داده اند یا تهدید شده اند یا به آنها حمله شده است و بسیاری هم تصمیم گرفته اند که حرفه شان را ترک کنند یا خاموش بمانند تا استقلال رای خود را حفظ کنند. امیدوارم این جایزه کمک کند تا دولت های سراسر جهان حمله به خبرنگاران و رسانه ها را به عنوان اولویت بشناسند.
تصویر از Joshua Sukoff، آنسپلش.
مقالات بیشتری نوشته
