ژوییه‌ی امسال، ویدویی در فضای مجازی انتشار یافت که زنان و کودکانی را در کامرون نشان می داد که هدف شلیک نیروهای نظامی قرار گرفتند. عفو بین‌الملل سربازان کامرونی را متهم به این اقدام کرد، اما دولت آن کشور بدواً اعلام کرد که این خبر جعلی است و تاکید کرد که سربازانی که زنان و کودکان را هدف گرفتند، کامرونی نبودند.
تحقیقات واحد خبرنگاری تحقیقی بخش آفریقای بی بی سی (به نام چشم آفریقا) موفق شد زمان و مکان حمله و نوع سلاح‌هایی را که در آن به کار رفته بود، شناسایی کند. این تحقیقات روشن کرد که سربازان، کامرونی بودند.
خبرنگاری تحقیقی از منابع گوناگون اطلاعات مثل تصاویر ماهواره، مجموعه داده، و شبکه‌های اجتماعی استفاده می کند تا واقعه‌ای را که مورد تردید است یا صحت آن اثبات نشده، بررسی کند. در این مورد خاص، خبرنگاری واحد «چشم آفریقا» در بی بی سی، نتیجه‌ی تحقیقات خود را توییت کرد که پنجاه هزار بار «ری توییت» شد و هفتاد هزار نفر آن را «پسندیدند». دنیل ادمسن و بنجامین استریک، دو خبرنگاری که در بی بی سی انجام این کار تحقیقی را به عهده داشتند، با آی جی نت در این خصوص گفت‌وگویی کردند که حاصل آن را اینجا می خوانید.
تعیین چارچوب تحقیقی
خبرنگاران چشم آفریقا در بی بی سی در پی یافتن پاسخ سه پرسش بودند: این اتفاق کجا افتاد، چه وقت افتاد، و چه کسانی مسئول بودند؟
با بررسی عناصری که امید به یافتن آن‌ها می رود، و پیدا کردن راهی برای تسریع رسیدن به راه حل، روش مناسبی برای انجام خبرنگاری تحقیقی است. خبرنگارانی که روی طرح خبرنگاری تحقیقی کامرون کار کردند، از منابع دیگر الهام گرفته بودند، کاری که به عقیده‌ی این دو خبرنگار، همه‌ی خبرنگاران تحقیقی موفق باید انجام دهند. مهم‌ترین و مفیدترین این منابع، بخش تحقیقات نیویورک تایمز و بخش چشم آفریقای بی بی سی است.
وقتی چارچوبی برای فعالیت‌تان تعیین کردید، انجام تحقیقات مستلزم دنبال کردن شیوه‌‌‌‌هایی است که به نظم بخشیدن و تسریع فرایند تحقیقی کمک می کنند. ممکن است رویکردهای گوناگونی برای افراد گوناگون وجود داشته باشد، اما تنها راه یافتن رویکرد مناسب، به کار بردن روش آزمون و خطاست.
به کارگیری ابزار رایگان
ابزاری که این گروه خبرنگاری برای بررسی پرونده‌ی قتل های کامرون به کار گرفت، به سادگی برای همه قابل دسترس است، کافی است کامپیوتر و اینترنت داشته باشید. به عقیده‌ی آن‌ها، هر کسی می تواند این کار را انجام دهد، به شرطی که صبور و با پشتکار باشد.
استریک ویدیوی تیراندازی را فریم به فریم و لحظه به لحظه بررسی کرد و با تصاویر گوگل ارت تطبیق داد. این دو خبرنگار از یک ساختار «کلاود» هم استفاده کردند که حرکت نور خورشید و زاویه‌ی آن را نشان می دهد و تصاویر ماهواره‌ای را برای مقایسه‌ی زمان (این که چه وقت از شبانه روز است) به کار بردند.
هم‌کاری با غیرخبرنگاران
خبرنگاری تحقیقی تا اندازه‌ی زیادی به هم‌کاری با غیرخبرنگاران وابسته است. این گروه خاص در بی بی سی، با پانزده نفر دیگر که خبرنگار نبودند هم‌کاری نزدیک داشتند و از راه شبکه‌های اجتماعی مرتب با آن‌ها در ارتباط بودند. پژوهشگران عفو بین‌الملل هم در این طرح هم‌کاری کردند.
این منابع با بی بی سی هم‌کاری کردند و هریک به فراخور توان و تخصص‌شان یافته‌هایی به کار گروه افزودند، و در نهایت بی بی سی کار بازنگری منابع و راستی آزمایی آن‌ها را به طور مستقل انجام داد تا از صحت یافته‌های منابع کمکی اطمینان یابد.
آقای ادمسن می گوید هم‌کاری با این منابع مهارت و دانش بسیاری به کار گروه افزود، اما فرایند کار با محققانی که روی منابع آزاد کار می کنند، چالش انگیز است، چون این پژوهشگران هر چه را که می یابند، منتشر می کنند. دشوار بود که آن‌ها را قانع کنیم که صبر کنند تا به انتهای داستان و ریشه‌ی واقعیات برسیم، بعد یافته‌‌های‌مان را منتشر کنیم.
تصویر اصلی از بی بی سی، بخشی از گزارش تحقیقی