در دنیای فن آوری پیشرفتهی امروز، خبرنگاران با میزان بی سابقهی از حملات آنلاین مواجهاند که شامل تهدید و توهین می شود و این حملات گاهی از راه به کارگیری رباتها و بدون دخالت مستقیم افراد انجام می شود.
در ماه ژوییه امسال، گزارشگران بدون مرز گزارشی را به نام Online harassment of journalists: the trolls attack منتشر کرد (آزار اینترنتی خبرنگاران: حملات مزاحمان).
Elodie Vialle که سردبیر سرویس خبرنگاری و فن آوری خبرنگاران بدون مرز است، می گوید که نهاد متبوعش به این دلیل این گزارش را منتشر کرده که می خواسته روند آزار و تهدید علیه خبرنگاران را محکوم کند.
طی شش ماه، این نهاد غیر انتفاعی (خبرنگاران بدون مرز) و همکاران و خبرنگاران بسیارش که در سراسر جهان مشغول فعالیتاند، به مواردی که هدف حمله یا آزار قرار گرفته اند و کمپینهای نفرتی که علیه خبرنگاران بر پا شده، توجه کردند و ابعاد و وسعت آنها را مورد بررسی قرار دادند.
Christophe Deloire که دبیر کل نهاد گزارشگران بدون مرز است، می گوید که آزارهای آنلاین یکی از جدیترین تهدیدها به آزادی مطبوعات است و جنگ اطلاعات، به جنگ میان کشورها محدود نمی شود، بلکه شامل جنگ علیه خبرنگاران نیز هست. گزارش تحقیقی خبرنگاران بدون مرز آزار آنلاین خبرنگاران را در سی و دو کشور از جمله چین، الجزایر، ترکیه و ایران مستند کرده است و مصاحبه با کارشناسان جرایم مجازی، مدیران و سردبیران اتاقهای خبر، پرسنل رسانهای، و وکلا را در بر می گیرد. برخی خبرنگاران گفته اند که حملات مجازی به آنها در سطحی بوده که هرگز تصور نمی کرده اند.
در ماه آوریل امسال، رعنا ایوب که خبرنگار مستقلی است، با دوستش در کافهای در دهلی نو نشسته بود که ناگهان یک ویدیوی مستهجن روی صفحهی تلفنش ظاهر شد و او دید که ازچهرهی او سوء استفاده شده و روی بدن زنی قرار داده شده است. او می گوید از دیدن این تصویر، شوکه شد. او در مقالهای که برای روزنامهی نیویورک تایمز نوشت، شرح داد که این کار، تا چه اندازه بر او اثر منفی روانی گذاشته است. او در این مقاله نوشت که با آن که قبلا هم تهدید شده بود، این، مورد تازهای از آزار بود که تاکنون آن را تجربه نکرده بود. خانم ایوب انگاه از پلیس دهلی کمک خواست تا از او محافظت کنند.
آزار جمعی خبرنگاران از هر زمان دیگری آسانتر شده است. کسانی که ایوب را آزار می دادند از تربیونهای مجازی رایگانی مثل واتس اپ، فیس بوک، توییتر و اینستاگرام استفاده کردند و حتی نیازی به ترک خانه شان هم نداشتند.
Vialle که نویسندهی این گزارش است، می گوید این نوع حملات و آزار و اذیت، ناخودآگاه، به خودسانسوری منتج می شود، یا حتی سبب می شود که خبرنگار مدتی کار نکند تا از نظر دور بماند و جانش در امان باشد.
خبرنگاری الجزایری به نام عبدو سمار هنگامی دست از کار کشید که آزاردهندگانش تهدید کردند که به خواهرش تجاوز خواهند کرد. او می گوید که این نوع حملات و تهدیدهای مجازی بر زندگی او اثر گذاشت و باعث شد که حضورش را در شبکههای اجتماعی کاهش دهد، کمتر دربارهی همجنسگرایان صحبت کند، و از موضوعاتی که تابو به نظر می رسند، دوری کند تا بهانهای به دست دشمنانش ندهد.
گزارش تازه انتشار یافته ی گزارشگران بدون مرز حاکی از آن است که دیوید تامسون، خبرنگار فرانسوی، سال گذشته به ایالات متحده گریخت، و علت فرارش تهدید شدن به مرگ در هنگام پوشش خبری شبکههای جهادگرای اسلامی بود.
این گزارش جدا از مستند کردن آزار خبرنگاران، بیست و پنج توصیه را هم در بر دارد که شامل تقویت قوانینی است که امکان دادرسی و پی گرد قانونی را برای موارد آزار و حمله مجازی (اینترنتی) به خبرنگاران، مجاز و میسر می کند. این گزارش همچنین توصیه می کند که یک گروه ویژه هنگام آزار و تهدید خبرنگاری در هر اتاق خبر یا رسانه، به بررسی و تحقیق پیرامون چرایی و چگونگی این نوع حملات و تهدیدها بپردازد و شواهد لازم را گردآوری کند.
ویال می گوید که موضوع تنها صیانت از خبرنگاران نیست، بلکه صیانت از دموکراسی هم هست.
یک دستورالعمل هم در گزارش هست که به خبرنگاران آموزش می دهد که چگونه با ارتش مزاحمان سایبری مقابله کنند. این، شامل حذف همهی اطلاعات شخصی از حسابهای اینترنتی، انتخاب گذرواژههای قویتر، و دوری از لینکهای مشکوک است.
برای اطلاعات بیشتر، مطالعهی این راهنماها هم از سوی تهیه کنندگان گزارش توصیه شده است:
- Safety Guide for Journalists
- Online Pest Control for Journalists
- راهنمای انجمن PEN (قلم) آمریکا برای مقابلهی خبرنگاران با آزار آنلاین
- و راهنمای زنان خبرنگار برای مصون ماندن از آزار و مزاحمت جنسی که از سوی منتشر شده است.
تصویر اصلی از Unsplash با مجوز Blake Connally