هنر پوشش خبری واکنش های موفق به مشکلات اجتماعی

روزی روزگاری، سردبیران روزنامه ها به خبرنگاری راه حل اعتقادی نداشتند. خبرنگاری راه حل نوعی خبرنگاری است که در پی پوشش خبری موثر و موفق واکنش هایی است که در قبال مشکلات و چالش های اجتماعی، یا وقایعی چون شکست و فاجعه، نشان داده می شود. سردبیران روزنامه ها فکر می کردند این مسائل برای خوانندگان جالب نیست.

اما در سال ۲۰۰۸، روزنامه عمده و مهم فرانسوی لیبراسیون Libération، به کریستین دو بوازردون Christian de Boisredon اجازه داد که برای امتحان این نوع واکنش ها را پوشش خبری بدهد. او فرصت یافت تا در ۲۶ دسامبر آن سال یک شماره ویژه راه حل منتشر کند. شماره روز ۲۶ دسامبر به طور سنتی کم ترین فروش سال را دارد. همکاران وی در لیبراسیون از همکاری با او در این پروژه خودداری کردند، به این دلیل de Boisredon از تعدادی خبرنگار مستقل خواست که با او همکاری کنند. نتیجه کار این شد که آن شماره روزنامه، پرفروش ترین شماره سال آن شد.

دو بوازردون می گوید:‌«همکارانم منتظر بودند مطالب سطحی و ساده ای ببینند. اما این طور نبود، و همکاران دو بوازردون de Boisredon متوجه شدند که این شیوه جدیدی از کار خبرنگاری است که نمی توانند آن را نادیده بگیرند.

 چهار سال بعد از آن، اسپارک نیوز Sparknews به دست دو بوازردون تأسیس شد، یک نهاد اجتماعی تازه کار که با هدف ارائه خبرنگاری راه حل در بطن رسانه های سنتی فعالیت می کند. این نهاد، هر سال، روز ویژه ای را تعیین می کند و گرامی می دارد به نام روز اثرگذاری بر خبرنگاری. امسال این مناسبت در روز شنبه ۲۵ ژوئن برگزار شد. به این مناسبت، ۵۵ رسانه در بیش از ۵۰ کشور جهان، از USA Today در آمریکا گرفته تا El Pais در اسپانیا، با تمرکز بر راه حل هایی برای مشکلات اجتماعی امروز، چندین گزارش بین المللی منتشر می کنند.

دو بوازردون تنها خبرنگاری نیست که به اثرگذاری خبرنگاری راه حل اعتقاد دارد. کالوم مک دونالد Calum Macdonald، سردبیر سابق بخش دیجیتال The Herald Times Group که یک گروه رسانه ای عمده در بریتانیاست، تصمیم گرفت گام بعدی را بردارد و رسانه ای پایه گذاری کند که جدید و بر اساس خبرنگاری راه حل باشد. و به این ترتیب، Positively Scottish متولد شد.

مک دونالد می گوید که Positively Scottish می خواهد گزارش هایی را پیدا کند و منتشر کند که ممکن است رسانه های عادی و سنتی جامعه از قلم انداخته باشند یا به آنها بی توجهی کرده باشند.

گزارش این وبسایت از ماجرای یک زن همجنسگرا و دوست دخترش در یک قطار در اسکاتلند، رویکردی متفاوت دارد. سردبیری نشریه Positively Scottish تصمیم گرفت که از نتایج این تبعیض گزارش تهیه کند و گزارشی از شرکت کردن این زن تهیه کرد در رژه همجنسگرایان تا برابری را گرامی بدارد.

مک دونالد به آی جی نت می گوید:«قصدم این است که بدون آن که به نظر مقدس مآب بیایم، کمی مثبت اندیشی را وارد فضای کار کنم. بله، مشکلات واقعی وجود دارد اما راه حل های موثر و قوی هم وجود دارد.»

متقاعد کردن رسانه های سنتی به پیروی از این روش 

خبرنگاری راه حل در سراسر دنیا جذابیت روزافزونی پیدا کرده اما هنوز چالش هایی برای متقاعد کردن خبرنگاران سنتی به پذیرفتن این رویکرد جدید، پیشِ رو دارد.

De Boisredon موردی را از نشریه الوطن El Watan الجزایر به خاطر می آورد. سال اولی که این نشریه در مراسم گرامیداشت روز اثرگذاری خبرنگاری شرکت کرد، سردبیران آن با دشواری حاضر شدند یک مقاله اضافه در مورد خبرنگاری راه حل بنویسند و منتشر کنند. اما به گفته Boisredon، سال بعد از آن، همه خواهان نوشتن آن مقاله بودند، چون به نظرشان طرح و هدف، قابل تقدیر بود. آنها حتی ناگزیر شدند رقابتی برگزار کنند تا کسی که برنده شود، مقاله را بنویسد.

خبرنگاری راه حل تنها به برجسته کردن جواب پرسش ها نمی پردازد بلکه به عمق مشکلات هم می رود و آنها بررسی می کند.

de Boisredon توضیح می دهد:‌«چنین گزارش هایی، گزارش های ساده یا حاوی خبر خوش نیستند، و با آن که ممکن است حال خواننده را بهتر کنند، رویکرد واقعی تر و عملگرایانه تری نسبت به خبرنگاری دارند.»

توصیه Macdonald این است:‌«قدری صبر کنید و فکر کنید. خبرنگاری راه حل، خبرنگاری سطحی و لطیف و غیرواقعی نیست.»

پاسخی به مشکلات رسانه ها؟

خبرنگاری راه حل شاید به خودی خود راه حلی باشد برای مشکلات متعددی که دنیای امروز خبرنگاری با آنها مواجه است. طی شش سال اخیر، Sparknews با سردبیران رسانه های مختلف درباره ی تاثیر گزارش هایی که با رویکرد خبرنگاری راه حل تهیه شده اند، ملاقات و گفتگو کرده است. یک روزنامه سوییسی به نام Tages Anzeiger از خوانندگانش بازخورد مثبتی دریافت کرده است. سردبیران این روزنامه اکنون در اندیشه آن هستند که از راه این نوع روزنامه نگاری، تعداد خوانندگان خود را افزایش دهند. Asahi Shimbun که یکی از روزنامه های پیشرو ژاپن است، متوجه شد که در روز خبرنگار، تعداد خوانندگانش افزایش یافته است. رسانه های دیگر متوجه شده اند که آگهی هایشان می تواند به قیمت نزدیک به پنج برابر فروش برود. موسسات تجاری که به رسانه ها آگهی سفارش می دهند، بیشتر ترجیح می دهند که محصولات خود را در کنار مقالات یا گزارش هایی ببینند که راه حلی ارائه می دهند، تا مقالاتی که تنها به مطرح کردن مسئله می پردازند.

مک دونالد با توجه به کاهش خوانندگان رسانه های سنتی در همه جای جهان، نسبت به آینده آن خوش بین نیست، اما می گوید ضرری ندارد که خبرنگاری راه حل را به عنوان یک راهبرد حیاتی دنبال کنیم.

او می پرسد:‌«آیا می توانیم بگوییم که رویکرد سنتی رسانه ها هنوز کار می کند، در حالی که این صنعت در سراسر جهان با این همه مشکل مواجه است؟ شاید امتحان کردن یک گزینه دیگر، فکر خوبی باشد.»

تصویر اصلی از فلیکر، با مجوز Evgeniy Isaev. تصویر دوم با اجازه Libération منتشر شده است.