نکاتی پیرامون شیوه مصاحبه با قربانیان خشونت جنسی

سازمان جهانی بهداشت گزارش می دهد که حدود سی درصد از زنان در سراسر جهان در زمانی از زندگی شان قربانی خشونت جنسی می شوند.

به رغم حساسیت و دشواری پوشش خبری این نوع اتفاقات، مصاحبه با قربانیان و تهیه گزارش از تجربه آنها برای فرهنگ سازی و آگاهی رسانی اهمیت بسزایی دارد. خبرنگاران هنگام انجام این کار هم باید مراقب نوع ادبیات و شیوه برخوردشان با قربانیان باشند و هم باید سلامت روان خود را در نظر بگیرند. 

این مطلب حاوی چکیده ای است از گفت و گویی در این خصوص با مارتا چومالو، روانشناس، فعال حقوق زنان و موسس مرکزی برای فعالیت های زنان به نام مرکز دیدگاه های زنان که بیش از بیست سال است به زنان قربانی خشونت و سوء استفاده جنسی کمک می کند. او به پاس فعالیتهای اثرگذارش در دسامبر سال ۲۰۲۰ (حدود پنج ماه پیش) برنده جایزه لاله حقوق بشر هلند شد. 

خلاصه ای از مهمترین توصیه های او به خبرنگارانی که در این خصوص فعالیت دارند، این است: 

برای انجام گفت و گو تدارک ببینید

همواره به خاطر داشته باشید که صحبت کردن در مورد تجربه خشونت جنسی برای قربانیان مثل باز کردن یک زخم کهنه است. باید متوجه احساسات مصاحبه شونده باشید و حساسیت های آنها را بشناسید. 

گفت و گو را در مکانی که حضور آن برای مصاحبه شونده مطلوب و راحت است، برگزار کنید. پیش از شروع مصاحبه از وی حال روحی اش را جویا شوید و مطمئن شوید کههنوز قصد انجام مصاحبه را دارد و نظر خود را تغییر نداده است.  

مهم است از او بپرسید که احساس امنیت و راحت می کند یا نه. 

انتخاب زمان و مكان انجام گفت و گو را به مصاحبه شونده واگذار کنید 

از آنجا که بسیاری از قربانیان خشونت جنسی قدرت و تسلط بر تصمیم گیری خود را از دست می دهند یا دست کم در این خصوص دچار ضعف می شوند، مهم است که این اختیار را به آنها واگذار کنید و به آنها از این راه کمک کنید که گام های اولیه را در کسب استقلال یا بازیافتن آن بردارند.

برای مصاحبه شونده حق عدم پذیرفتن پیشنهاد گفت و گو را قائل باشید

انجام گفت و گو برای برخی قربانیان دشوار است. عده ای از آنها هم ممکن است ابتدا بپذیرند گفت و گو کنند اما بعد نظرتان را عوض کنند، به ویژه چون قرار است در مصاحبه تجربه تلخی را با مصاحبه کننده در میان بگذارند که یادآوری آن منفی و دردآور است. 

اولویت اصلی تان به عنوان خبرنگار باید رعایت حقوق قربانی خشونت جنسی و درک حساسیت های وی باشد. در نتیجه خود را جای او بگذارید و پاسخ رد او را درک کنید تا سبب ناراحتی مضاعف فکری وی نباشید. 

خود را بیش از حد با تلفن یا ضبط صوتتان مشغول نکنید  

برای بسیاری از قربانیان خشونت جنسی، عدم برقراری ارتباط کلامی دشوار است. سعی کنید همه حواس و توجهتان به مصاحبه شونده باشد و به او نگاه کنید تا به شما اطمینان کند. می توانید در ابتدای گفت و گو یا پیش از شروع آن بگویید که لازم است هر از گاه نگاهی کوتاه به تلفن یا ضبط صوتتان بیاندازید تا مطمئن باشید که از کار نیافتاده یا باتری اش تمام نشده است. 

اگر مصاحبه شونده به نظر ناراحت می رسد، به او فرصت بدهید 

مصاحبه شونده ممکن است در موارد یا لحظاتی هنگام گفت و گو احساساتی شود یا گریه کند. به او فرصت دهید، سعی نکنید مانع گریه اش شوید،‌ اجازه دهید گریه کند و خونسردی اش را به دست آورد. فقط با او همدردی و ابراز همراهی کنید و به او زمان بدهید. اگر منقلب است، برایش لیوانی آب بیاورید و تلاش کنید شرایط و احساساتش را درک کنید. 

بر حركات و رفتارهای فرد متجاوز یا گناهکار تمرکز کنید

به جای پرسیدن درباره حرکات یا رفتارهای قربانی، در مورد رفتار و حرکات کسی که به آنها حمله کرده یا نسبت به آنها خشونت به خرج داده، بپرسید. سعی کنید سوالاتی مثل این مطرح نکنید که کی به پلیس تلفن زدی، یا چرا به پلیس خبر ندادی، یا چرا کمک نخواستی.

با آن که امکان مصاحبه با تجاوزگر عمدتا وجود ندارد، یا بسیار نادر است، از راه مصاحبه با قربانی می توان اطلاعاتی پیرامون رفتار متجاوزان به دست آورد و منعکس کرد و این، اهمیت دارد و ممکن است حاوی اطلاعات ارزشمندی برای دیگران و برای مسئولان باشد. 

به راه های پیش گیری از تکرار این نوع خشونت ها بپردازید 

بکوشید در میان پرسش هایتان سوالاتی را پیرامون آن مطرح کنید که چگونه می توان محیط مطلوب تر و امن تری را برای زنان ایجاد کرد و چه راه های تخصصی برای پیش گیری از بروز یا تکرار این نوع وقایع وجود دارد و نظر قربانیان را نیز در این خصوص جویا شوید. از آنها بپرسید که مسئولان چه گام هایی می توانند برای بهبود شرایط بردارند تا چنین اتفاق هایی برای دیگران تکرار نشود. 

تصویر اصلی از آنسپلش، با مجوز CoWomen.