در عین حال که پرداختن به انتشار اطلاعات ساختگی و غلط یا جعلی در زمره وظایف رسانه ای خبرنگاران است، راه های پرداختن به آنها در گزارش نیز اهمیت ویژه ای دارد.
برخی نکات قابل اعتنا اینهاست: آیا پرداختن به این نوع اطلاعات و راستی آزمایی آنها به نفع اجتماع است و ممکن است گروه های بزرگتری از جامعه را دربرگیرد؟ آیا احتمال آن وجود دارد که به شکلی وسیع تر توزیع شود؟
آیا پرداختن به خبر پراکنده شدن اطلاعات غلط، ممکن است به زیان فرد یا گروه خاصی باشد یا به آزرده خاطر شدن آنها یا یادآوری خاطرات تلخشان بیانجامد؟ آیا ممکن است سبب زیان یا آسیب حرفه ای افراد یا گروه های خاصی شود؟
پس از آن که به شیوه ای روشن و منطقی به این نوع پرسش ها پاسخ دادید، می توانید پیرامون پوشش یا عدم پوشش خبری این نوع شایعات یا اطلاعات نادرست، به عبارت دیگر اشاره به مطرح شدن آنها در جامعه بپردازید.
کلر واردل، مدیر شاخه آمریکای First Draft که نهادی است که با اطلاعات جعلی و غلط مبارزه می کند، راهنمایی برای خبرنگاران و سردبیران منتشر کرد تا به تصمیم گیری آنها در مورد پرداختن به اطلاعات غلط کمک کند. بخشی از این راهنما، حاوی این پرسش هاست که پاسخ آنها به خبرنگاران برای اتخاذ تصمیم مناسب پیرامون پوشش خبری شان کمک شایانی خواهد کرد:
مخاطبان گزارش چه کسانی هستند؟ ممکن است انواعی از این اطلاعات غلط یا جعلی را دیده باشند؟ پیامدهای مطرح کردن این اطلاعات در گزارش چه می تواند باشد؟
شایعه یا گزارش جعلی یا غلطی که به آن می پردازیم، تا چه حد گسترده شده است؟ آیا ارزش پرداختن به آن زیاد است؟ در شبکه های اجتماعی تا چه اندازه منتشر شده است؟ مثلا در توییتر در میان هشتگ های مطرح، منتشر شده است یا نه؟ آیا دست کم در میان ده موضوع اصلی روز کشور در شبکه های اجتماعی هست؟
بهترین راه پرداختن به اخبار جعلی و انتشار آنها چیست؟ بررسی منابع خبر، راستی آزمایی محتوای خبر، پرداختن به کسانی که در انتشار خبر نقش داشته اند، یا همه این موارد؟
جین الیزابت، سردبیر نشریه نیوز اند آبزرور در کارولینای شمالی، می گوید راستی آزمایی این روزها از هر زمان دیگری اهمیت بیشتری یافته است، چون برخی سیاستگران متوجه فرایند راستی آزمایی مطبوعات و رسانه ها شده اند و آموخته اند که چگونه افکار عمومی را از واقعیات منحرف کنند.
الیزابت می گوید شفافیت عملکرد خبرنگاران بخش حیاتی این فرایند است. انتشار شیوه های راستی آزمایی و نام خبرنگاران و راستی آزمایان و سردبیران در نشریات مهم است، مگر آن که برای آنها خطرآفرین باشد. اصلاح و تصریح واقعیت امر در شرایطی که واقعیت مخدوش شده یا سیاستمدار، گروه، یا رسانه ای به دروغ خبری را منتشر می کند، مهم است. می توان بدون حاشیه و توضیح اضافی، خبر یا گفته را نقل کرد و نسخه صحیح مطلب را هم منتشر کرد تا مخاطبان خود، بتوانند اصل واقعیت را دریابند، قضاوت کنند، و تصمیم بگیرند.
کارشناسان خبر و استادان رسانه معتقدند که اطلاعات غلط بخشی از بافت امروز جامعه جهانی است و به سادگی از میان نخواهد رفت. آنها می گویند اگر خبرنگاران بخواهند به وظیفه اطلاع رسانی خود به واقع عمل کنند، باید راستی آزمایی و مبارزه با اطلاعات جعلی و نادرست را بخشی از کار روزانه خود بدانند.
این مقاله از مطلبی برگرفته شده که در وبسایت دیتا جورنالیزم منتشر شده و بازنشر آن در آی جی نت با اجازه ناشر انجام گرفته است.
تصویر اصلی از آنسپلش، با اجازه Darren Halstead.
مقالات بیشتری نوشته
