چنانکه در بهار عرب و رویداهای مکزیک شاهد بودیم، خبرنگاران به شیوه‌ی فزاینده در پی راهی برای رساندن پیام ها، مطالب و گزارش‌های خود هستند تا از سانسور بی رحمانه‌ی برخی حکومت‌های خودکامه در امان بماند. رویدادهای خشونت باری که طی یک هفته در نیکاراگوئه با سرکوب خشن اعتراضات مردمی روی داد، یکی دیگر از این نمونه‌ها بود.
جنبش مردمی و عدالت خواهانه‌ی نیکاراگوئه با هشتگ #SOSNicaragua در شبکه‌های اجتماعی فعال شد و از وسیله‌ی که دولت آن را مهار نمی کرد، یعنی اینترنت، برای انتشار اخبار و پیام‌هایش بهره برد.
شبکه‌های اجتماعی: گزینه‌ی دوم
مردم در نیکاراگوئه از شبکه‌های اجتماعی، به ویژه توییتر بسیار استفاده کردند. Misael Centeno که خبرنگار اینترنتی است، در این خصوص می گوید: «این موثرترین راه ارتباط است و به مردم امکان تبادل اطلاعات و نظرات را به شیوه‌ی سریع، ساده و مختصر می دهد. بسیاری از فعالان کشور توانسته اند از راه توییتر هر موضوعی را به مسئله‌ی فراگیر و مورد توجه تبدیل کنند.»
Carlos R. Fonseca می گوید: «خبرنگاران ورسانه‌های مستقل از راه فیس‌بوک توانستند نمونه‌های اعمال خشونت علیه مردم عادی را نشان بدهند و منتشر کنند. واتس‌اپ هم بسیار موثر بود چرا که پیام‌های آن محرمانه می ماند و قابل دسترسی دیگران نیست. مردم از راه‌های دیگری مثل ایجاد گروه‌های والدین یا دوستان هم به انتقال خبر و گزارش مشغول بودند.»
چالش‌های تازه
چالش‌های خبرنگاری از راه استفاده از شبکه‌های اجتماعی بیشتر از خبرنگاری عادی است، چرا که این نوع خبرنگاری بیشتر با خطر انتشار یا اختلاط با اخبار جعلی همراه خواهد بود.
Rodrigo Serrano ردریگو سرانو که یکی از بنیانگذاران جنبش‌های #YoSoy132 و #Verificado19S در مکزیک است، معتقد است که جنگ اطلاعات واقعی و جاری است و حتی برخی دولت‌ها، چون دولت مکزیک، هم ممکن است از انتشار اخبار جعلی برای گمراه کردن مردم سوء استفاده کنند. او می گوید بهترین راه مبارزه با انتشار این گونه اطلاعات و اخبار غلط یا جعلی، افزایش میزان و سطح آموزش است.
سرانو پیشنهاد می کند که در بحران‌هایی مثل بحران نیکاراگوئه، ساختاری برای به اشتراک گذاردن اطلاعات صحیح و گزارش‌های دقیق ایجاد و فعال شود که توام با ارائه شواهد و مستندات باشد تا راستی آزمایی به شیوه‌ی موثر اعمال شود.
گام بعدی برای #SOSNicaragua
این جنبش افقی است و روزانه به دست شهروندان عادی فعال می شود، مثل اغلب جنبش‌هایی که زادگاه‌شان، شبکه‌های اجتماعی بوده است. سرانو می گوید بر اساس تجربه‌ی او، دو راه در پیش است: یکی اثرگذاری سیاسی درون ساختار کنونی حکومت، و دیگری تداوم حرکت افقی با کمک شبکه‌های اجتماعی. او می افزاید که این دو راه، قدری با هم منافات دارند و درنتیجه تنها به کارگیری یکی از آن‌ها میسر است.
یک کمیته‌ی گفتگوی اجتماعی در حال شکل گیری در نیکاراگوئه است و بخش‌های گوناگون اجتماع آن کشور، از جمله دانشجویان، در آن مشارکت خواهند داشت.
جوانان نیکاراگوئه از راه شبکه‌های اجتماعی گزینه‌ی را برای جایگزینی ساختار سیاسی سنتی آن کشور یافته اند و خبرنگاران هم در این میان گزینه‌ی را برای جایگزینی سختار سنتی گزارش‌گری پیدا کرده اند. مردم این کشور از هر زمان دیگری سازمان یافته‌تر عمل می کنند و دیگر به ساختارهای کهنه برای پیش بردن اهداف‌شان نیازی ندارند.
انتشار تصویر اصلی با مجوز Julio Vannini.
Ana Siu آنا سیو (نویسنده‌ی این مطلب)، مدیر نوآوری و از کارشناسان راهبردی نهاد رسانه‌ای Publicis One در نیکاراگوئه است.