همزمان با ایجاد امکان فیلمبرداری زنده و به اشتراک گذاشتن آن در شبکه های اجتماعی توسط شهروندان، امکان به کارگیری این فیلم ها توسط شبکه های خبری نیز میسر شده که از این فیلم ها برای افزایش سطح اثرگذاری پوشش خبری شان از وقایع روز استفاده می کنند.
از جنبش سبز سال ۲۰۰۹ ایران گرفته تا جنگ جاری در سوریه و ورای اینها، استفاده از ویدیوی شاهدان عینی توسط خبرنگاران، در میان عادات حرفه ای است.
این تصاویر نوعی فوریت به پوشش خبری می دهد که خبرنگاری سنتی اغلب نمی توانست بدهد. در برخی موارد، این تصاویر اثر به جای مانده از یک رویداد هستند.
با این حال، محتوایی که توسط کاربران تهیه می شود، تابع پروتکل ها و مقررات سنتی اتاق خبر نیست. اگر از تصاویر شاهدان عینی استفاده صحیح نشود، سوژه خبری ممکن است در خطر بیافتد، یا حریم شخصی اش مخدوش شود. اطمینان یافتن از صحت محتوایی که توسط کاربران تهیه می شود و اطمینان یافتن از آن که تصاویر در مضمون صحیح به کار بروند، ممکن است چالش هایی به همراه داشته باشد.
ویتنس یک نهاد بین المللی است که به شهروندانی که از ویدیو برای فعالیت های حقوق بشری استفاده می کنند، آموزش داده و از آنها حمایت می کند. مادلن بیر، مدیر برنامه، در این نهاد می گوید:«ظهور فیلم های ارسالی عمدتاً بدون آموزش ویژه یا به کارگیری بهترین شیوه های حرفه ای برای خبرنگاران و سایت های خبری که از این تصاویر استفاده می کنند، اتفاق افتاده است.«
برای غلبه بر این موانع، ویتنس اخیراً فهرست دستورالعمل های اخلاقی برای استفاده از این ویدیوهای کرده است. خانم بیر در این مورد با آی جی. نت گفت و گویی کرد تا در مورد این فهرست صحبت کند و بگوید چگونه می تواند در سراسر جهان توسط خبرنگاران استفاده شود:
آغاز کار
این راهنما به هفت بخش تقسیم شده و به این ترتیب کار دسترسی به اطلاعات را در زمان لازم آسان کرده است. این هفت بخش عبارتند از: اصول اخلاقی مستندسازی، قضاوت حرفه ای، به حداقل رساندن نمایش تصاویر دردآور هنگام نمایش تصاویر شکنجه، ویدیوهای متخلفان، محتوا و مجوز، منابعِ در معرض خطر، و تصاویر گرافیکی.
هر بخش شامل مثال هایی از مواردی که اتاق های خبر از ویدیوهای شاهدان عینی استفاده کرده اند و به این ترتیب دریچه ای عملگرایانه و واقعی به سوی آنها می گشاید که امیدوارند گفتگویی اخلاقی در این مورد با اتاق خبرشان آغاز کنند.
بیر می گوید:«حدود نیمی از راهنما، توصیف موارد واقعی از سراسرجهان است که در آنها ازاین تصاویر ا گزارش حقوق بشری استفاده شده است و گفتگویی را هم دراین مورد در بر دارد که چگونه می توان تصمیمی اخلاقی و آگاهانه در مورد استفاده از تصاویر گرفت. اینها ابزاری مناسب برای آغاز بحث در نهادهای خبری هستند..«
این راهنما همچنین فهرستی از سوالاتی را به همراه دارد که پیش از استفاده از تصاویر باید از خود بپرسید. فهرستی دیگر هم دارد از مواردی که باید برای ایجاد یک کد اخلاقی برای اتاق خبر خودتان مد نظر داشته باشید.
حرکت ورای مرزهای متن
وقتی ویدیوی شاهدان عینی را با مقیاس رسانه های جهانی ببینید، شرایط پیچیده تر می شود. معیارهای اخلاق حرفه ای خبرنگاری و محتوای تصاویردر کشورهای مختلف تفاوت دارد. و چون ویدیوی شاهدان عینی به خبرنگاران اجازه می دهد از نقطه ای ازجهان گزارش بدهند که ممکن است به هیچ شکل دیگری به آن دسترسی نداشته باشند، بسیار اتفاق می افتد که خبرنگاران از این تصاویر، که از فرهنگی ناآشنا آمده، استفاده می کنند. بیر می گوید راهنمای ویتنس با در نظر گرفتن پدیده ی مخدوش شدنِ محتوا گردآوری شده و می تواند توسط خبرنگاران و نهادهای خبری هر کشوری مورد استفاده قرار گیرد
او می گوید:«ایده حریم شخصی، اعتبار فردی، و امنیت، در میان فرهنگ ها و کشورهای گوناگون متفاوت است. این راهنما بر اساس تجربه ویتنس در استفاده از ویدیوهای حقوق بشری از دور دنیا، و براساس تجربه کار با شهروند-خبرنگاران و فعالان رسانه ایِ پشت دوربین در مناطق گوناگون جهان، تدوین شده است. این فهرست همچنین شامل نمونه ها و تجاربی است که از همکارانمان در کشورهای مختلف جهان گردآورده شده است.«
مرحله بعدی
هم اکنون، ویتنس درجستجوی بازخورد خبرنگاران برای بهبود این راهنماست. بیر توصیه می کند که از راه توییتر یا ایی میل نظرات خود را با او در میان بگذارید. ویتنس همچنین قصد دارد در آینده این راهنما را به چندین زبان مختلف ترجمه کند.
او می گوید:«ویدیوی شاهدان عینی در نقاط گوناگون جهان توسط خبرنگاران به کار گرفته شده، بنابراین عالی می شود که از هم یاد بگیریم و بهترین شیوه های کار را ورای مرزها به اشتراک بگذاریم.«
نشانی توییتر و ایی میل ویتنس برای فرستادن نظراتتان:
feedback@witness.org
برای خواندن راهنمای ویتنس (دستورالعمل های اخلاقی برای استفاده از ویدیوی شاهدان عینی در گزارش های حقوق بشری) اینجا کلیک کنید.
برای خواندن بیشتر در مورد این راهنما سلسله پست های وبلاگ ویتنس (به نام چهارشنبه های اخلاقی) را بخوانید.
تصویر از فلیکر با مجوز :