تنها یک روز پیش از آن که دونالد ترامپ فرمان اجرایی منع سفر پناهندگان و شهروندان هفت کشورعمدتا مسلمان به آمریکا را اعلام کند، خبرنگاران و مسئولان سراسر جهان در بروکسل گردآمدند تا دربارهی این که رسانهها چه نقشی می توانند در مبارزه با گسترش نفرت از مهاجران و پناهندگان ایفا کنند، صحبت کنند.
با آن که ترامپ هنوز این فرمان را اعلام نکرده بود، شرکت کنندگان در این نشست دربارهی این که رسانهها چگونه انتخابات آمریکا را پوشش دادهاند، صحبت کردند. نکات دیگری نیز در این نشست مطرح شد، از جمله خروج بریتانیا از اتحادیهی اروپا و رشد احزاب سیاسی ضدمهاجرت در سراسر اروپا، و توافق کردند که گزارشگری مسئولانه می تواند به مردم جهان کمک کند تا مهاجران را به گونهای دیگر ببینند.
این کنفرانس از سوی اتحادیهی اروپا و ائتلاف تمدنهای سازمان ملل مورد حمایت مالی قرار گرفته بود و هدفش آن بود که برای خبرنگاران، رسانهها و دولتها توصیههایی خاص ارائه دهد.
این توصیهها را اینجا می خوانید:
۱. آگاهی رسانهها باید در ساختار آموزشی ریشه داشته باشد، از آوان کودکی تا سطح حرفهای. شهروندان باید بتوانند منابع اطلاعات خود را ارزیابی کنند تا قادر به تشخیص اخبار جعلی یا جهتدار باشند. ایدههای ویژه شامل برگزاری دورههای آموزشی اینترنتی است که می تواند به مدرسان این دورهها کمک کند تا بهترین شیوههای آگاهی رسانی را بیاموزند و امکانات عملی برای یادگیری ایجاد کنند. برای ایجاد این برنامهها مدرسان می توانند محتوای خاص خود را یا بازیهای خاصی را طراحی کنند که درک منابع رسانهیی را برای آنها سادهتر می کند.
۲. فضای بیشتری برای شنیده شدن صداهای مهاجران و پناهندگان ایجاد کنند. پوشش خبری که از این عده می شود اغلب یا آنها را قربانی جلوه می دهد یا مجرم.
۳. ارگانهای رسانهیی باید قوانینی برای پوشش خبری خود از آوارگان و مهاجران وضع کنند تا به دولتهای کشورها فرصتی برای اعمال و اجرای قوانین سختگیرانه در این مورد ندهند. بعضی از سخنگویان شرکت کننده در این کنفرانس گفتند که قوانینی که به خبرنگاران دیکته می کند که چه باید و چه نباید بگویند، ممکن است توسط دولتها برای کنترل کردن رسانهها مورد استفاده واقع شود.
۴. اگر صاحبان مشاغل بدانند که مصرف کنندگان و مشتریانشان آنها را به خاطر تبلیغ کردن در رسانههایی که پوشش خبری نامنصفانهای از موضوعات مهاجرتی دارند، تنبیه می کنند و محصولاتشان را نمی خرند، رسانهها هم ممکن است لحن نفرت آلودشان را نسبت به مهاجران تغییر دهند، چون اگر این کار را نکنند، کارشان سود کمتری خواهد داشت.
۵. گفتگویی را با گردانندگان شبکههای اجتماعی آغاز کنید و نقش آنها را در گسترش لحن نفرت آلود مطرح کنید. این کار می تواند شامل آموزش دادن به کسانی باشد که محتوای مطالب وبسایتهای شبکههای اجتماعی را بررسی می کنند یا راه حلهای تکنیکی مثل الگوریتم را برای شناسایی سخنان نفرت آلود به کار می برند.
۶. مبانی اخلاقی را هنگام پوشش دادن موضوعات مهاجران در نظر داشته باشید. خبرنگاران حرفهای باید همواره ارزشهایی چون دقت نظر، انسانیت، استقلال رأی، بیطرفی و شفافیت را حفظ کنند. ممکن است از وبلاگنویسان و کسانی که از راه شبکههای اجتماعی اطلاعاتی به مردم می دهند، همان انتظاراتی نرود که از رسانههای مورد انتظار است، اما آنها هم باید دقیق، انسانی و شفاف خبر بدهند.
۷. فرایندهایی را برای بازبینی رسانهها و پاسخ سریع به اطلاعات گمراه کننده یا غلط در نظر بگیرید. خبرنگاران باید دسترسی مستقیمی به اطلاعات دقیق داشته باشند و کارشناسان مورد اعتمادی را بشناسند که بتوانند هنگام اتفاق افتادن رویدادهای مهم و انتشار خبرهای فوری، با آنها گفتگو کنند.
۸. همکاریهایی را میان رسانهها و جامعهی مدنی ترغیب کنند و خبرنگاران و فعالان اجتماعی را هم به داشتن و حفظ ارتباط نزدیکتر تشویق کنند. خبرنگاران باید همواره بی طرفی خود را حفظ کنند، اما فعالان و نهادهای جامعهی مدنی می توانند دیدگاهِ مهمی را به پوشش خبری بیافزایند.
تصویر اصلی از فلیکر، با مجوز DFID - UK Department for International Development.