روزنامه نگاران چگونه موضوع های مناسب را برای گزارش های خود پیدا می کنند؟ ویژگی های بارزی که به آنها در تفکیک واقعیت ها از خیال پردازی کمک می کند چیست؟ به عنوان روزنامه نگار چگونه می توان از انتخاب مسیر درست در گزینش موضوع گزارش اطمینان حاصل کرد؟
جالدیپ کاتوالا که سالها در عرصه خبررسانی فعالیت داشته است، با بیان ۱۰ نکته مهم به این سوالات پاسخ می دهد.
آیا موضوعی که برگزیده اید جالب است؟
جالب بودن موضوع شاید مهم ترین ملاک باشد. اگر جالب نیست چرا باید آن را بازگو کنید؟ موضوع گزارش باید آنقدر جالب باشد که نظر بیننده، شنونده و در کل مخاطب را به خود جلب کند، به طوری که حتی آن را برای دیگران هم تعریف کنند. اگر یکی از همکاران شما درباره موضوع گزارش از شما بپرسد "چه اهمیتی دارد؟" و شما پاسخ مناسبی نداشتید، موضوع مناسبی را انتخاب نکرده اید.
آیا قبلا از موضوع اطلاع داشته اید؟
کسانی که از نزدیک اخبار را دنبال می کنند می دانند چه تحولاتی تازه است. احتمال اینکه فردی در تحریریه بداند موضوع مورد نظر شما پیشتر تحت پوشش قرار گرفته یا خیر زیاد است. اگر درباره سوژه مطرح شده قبلا چیزی نشنیده اید، به احتمال زیاد امری جدید است که ارزش کار کردن را دارد.
آیا کسانی تلاش می کنند سکوت اختیار کنند؟
اگر پس از آغاز مرحله مقدماتی تهیه گزارش، فرد اصلی طرف مصاحبه تلاش کند که از صحبت با شما طرفه برود یا به سوالات پاسخ ندهد، به احتمال زیاد او از انتشار گزارشی که روی آن کار می کنید هراس دارد و در تلاش است که حقیقتی را از شما پنهان کند.
انتشار گزارش شما بر زندگی چه تعدادی تاثیر می گذارد؟
شاید گزارشی که تهیه کرده اید عالی باشد، اما فقط بر زندگی یک نفر در دنیا تاثیر بگذارد. البته این موضوع دلیل نمی شود که روی خبر کار نکنید، اما توجه داشته باشید که هر چه تعداد افرادی که انتشار گزارش بر زندگی آنها تاثیر می گذارد بیشتر باشد، شمار مخاطبان شما نیز بیشتر خواهد بود.
آیا بیان گزارش کار دشواری است؟
یکی از بهترین محک های سنجش کیفیت گزارش این است: هرچه بیان آن دشوارتر باشد، احتمال بکر بودنش نیز بیشتر است. علتش را نمی دانم، اما فکر می کنم هرچه بیان گزارش راحت تر باشد امکان اینکه همکار دیگری پیش از شما، روی آن کار کرده باشد افزایش می یابد.
آیا گزارش منطقی است؟
هر چه موضوع گزارش اعجاب انگیز و غیرواقعی تر به نظر بیاید امکان خدشه دار بودن و عدم صحت آن نیز بیشتر است. البته این اصل همواره صادق نیست، اما باید به شدت مواظب باشید که درباره صحت مطالبی که در گزارش غیرمتعارف خود ذکر می کنید اطمینان دارید و نکته غیرواقعی در آن درج نشده است.
آیا اشخاص گزارش شما را پی گیری خواهند کرد؟
اگر گزارش منحصر بفردی را منتشر یا پخش کرده اید، به احتمال زیاد رقبای رسانه ای پی آن را خواهند گرفت و نظر خود را درباره آن بیان خواهند کرد. همین طور مقام های دولتی یا گروه های ذی نفع واکنش نشان خواهند داد.
آیا گزارش های تازه ای از گزارش شما پدید خواهد آمد؟
یک گزارش با کیفیت بالا اغلب به پدید آمدن حداقل سه گزارش جانبی منجر می شود. اگر از رقبای رسانه ای خود پیشی گرفته اید مسیری که گزارش طی خواهد کرد را پیش بینی کنید و آمادگی تهیه گزارش های جانبی یا تکمیلی مربوط به آن را داشته باشید.
آیا گزارش تغییراتی را در پی خواهد داشت؟
آیا انتشار گزارش شما به تغییراتی منجر خواهد شد؟ آیا بهبود زندگی مردم را در پی خواهد داشت یا شرایط را بر آنها دشوار خواهد کرد؟ اگر پیامدهای مطلوبی برای مردم به بار خواهد آورد که تحول مثبتی است، اما اگر امکان بروز پیامدهای منفی وجود دارد حتما به درستی پیش از انتشار یا پخش آن تامل کنید.
آیا خواهید توانست دوباره به منابع خبری خود مراجعه کنید؟
آیا پس از انتشار گزارش هنوز قادر خواهید بود نزد منابع خود رفته و در چشم آنها نگاه کنید یا به کار با آنها ادامه دهید؟ یک گزارش جنجال انگیز با کیفیت بالا شهرت و منزلت حرفه ای شما را افزایش خواهد داد، اما اگر چنین گزارشی به طور غیرمنصفانه و نامطلوب تهیه شود فعالیت روزنامه نگاریتان را در آینده بسیار دشوار خواهد کرد.
این مطلب به وسیله جالدیپ کاتوالا برای سایت Media Helping Media نوشته شده است. جالدیپ کاتوالا حرفه روزنامه نگاری را از سال ۱۹۸۵ آغاز کرد. او به عنوان گوینده برای شبکه های خبری بی بی سی، کانال ۴ بریتانیا و رادیو هلند کار کرده است. او همچنین در کشورهای مختلف روزنامه نگاری آموزش داده و در طرح های گسترش رسانه ها و مطبوعات فعال بوده است.