توصیهنامه شبکه بینالمللی روزنامهنگاران به رسانهها
در مدرسه میتوان 80 درصد درست کار کرد و نمره مناسبی دریافت کرد. اما در روزنامهنگاری چنین نرمشی وجود ندارد. حتا اگر 90 درصد کارتان درست باشد، مردود هستید. مطالب خبری باید 100 درصد درست باشند.
اجتناب از اشتباهات آسان نیست، چون انواع بسیار متفاوتی از اشتباهات وجود دارد که باید از آنها اجتناب کرد. این اشتباهات از اشتباهات ساده تایپی، خطاهای املایی، عنوانها و عکسها و شرحعکسهای نابجا شروع میشود و به اشتباه محاسبههایی ختم میشود که میتواند هم برای سازمان خبری و هم مخاطبان فاجعهبار باشد. چگونه میتوان از اینگونه اشتباهات اجتناب کرد؟
چند توصیه:
مسئولیت اساسی برای دقت در هر گزارش خبری به عهده خبرنگار/نویسنده است. پیش از اطمینان صددرصد از تمام ارقام، اطلاعات، نامها و نشانیها، مطلبتان را تحویل ندهید.
برای کنترل مجدد ارقام، اطلاعات، املای نامها، دقت در نقلقول، معنای یک واژه یا عبارت یا هر نکته ناواضح یا گمراهکننده دیگر، دوباره به منابع مورد استفاده برای مطلب رجوع کنید.
با همتایان حرفهای خود برای اطمینان از معنادار بودن مطلبتان مشورت کنید. آیا آنها موافقند یا مخالفند و نظرشان در باره آن چیست. ممکن است آنها به برخی از کمبودها اشاره کنند یا سوالاتی بپرسند که نیاز به تحقیق بیشتر را ایجاب کند. برای اطمینان از املای واژهها، دستور زبان و کاربرد کلمات به یک فرهنگ لغت رجوع کنید.
پس از ویرایش مطلب، خواندن نهایی به وسیله خبرنگار/نویسنده آخرین فرصت برای پیشگیری از اشتباهات پیش از انتشار آن است.
اگر سردبیر ارجاع وظایف هستید، بگذارید خبرنگاران کمسابقه با انجام مطالب ساده و بدون پیچیدگی چندان کار را شروع کنند تا زمانی که معنای ارتکاب یک اشتباه جدی را بفهمند.
وقتی نوبت ارقام مالی میرسد، باید دو برابر دقت کرد. مواردی پیش آمده که یک رقم اشتباه باعث مصیبتهای بزرگ مالی شده و به شدت به اعتبار سازمان خبری لطمه زده است.
حتما مطمئن شوید که ارقام درست عنوان شدهاند و درصدها درست و معنادار هستند. ممکن است در حقیقت حقوق یک مدیر بانک در توکیو 40 درصد بیشتر از همتای او در داکا، بنگلادش، باشد. اما اگر شرایط زندگی را در این دو شهر توضیح ندهیم، این حقیقت بی معنا خواهد بود.
همین حرف را میتوان در باره متوسط ارقام زد. میتوانید مردی را در حال غرق شدن در رودخانهای مجسم کنید که عمق «متوسط» آن یک فوت است؟
از آنجا که اشتباهات اجتنابناپذیر هستند، یک خط مشی جدی برای تصحیح اتخاذ کنید که سریع و حسابشده باشد.
دقت: کتابهای درسی چه میگویند...
«دقت مهمترین ویژگی هر مطلب بزرگ یا کوچک، بلند یا کوتاه است. دقت در تمام جزئیات ضروری است. تمام نامها را باید درست نوشت؛ هر نقلقولی باید همان باشد که گفته شده؛ تمام ارقام باید قابل فهم باشند.»
- به نقل از گزارش و نگارش اخبار
گروه میسوری
چاپ دوم، نشر سنت مارتین، نیویورک
«ویراستاران نسبت به خبرنگارانی که در مطالبشان اشتباه وجود دارد، ناشکیبا هستند... عبارت "تمام نامها کنترل شدهاند" که در بالای یک برگ از مطلب نوشته شده باشد، به ویراستار اطمینان خاطر میدهد. واژه "صحیح" که با مداد در کنار کلمهای با املای غریب یا یک رقم قابل تردید در یک مطلب نوشته شده باشد، نشانه دقت و توجه اضافی خبرنگار است.»
- به نقل از نگارش خبر
نوشته جرج آ هیو سوم
چاپ دوم، شرکت هاتُن مافین، بُستُن، ماساچوست
«یک مطلب کاملا دقیق به معنای روزنامهنگاری خوب نیست مگر این که منصفانه هم باشد. شیوهنامه نیوبورک تایمز هشدار میدهد که "تعدادی اطلاعات را که همه هم دقیق باشند، میتوان در کنار هم قرار داد و به روشی نامنصفانه و مغرضانه ارائه کرد.»
- به نقل از نگارش در رسانهها
نوشته داگ نیوسُم و جیمز آ وُلِرت
شرکت نشر وَدزوُرت، بلمونت، کالیفرنیا