در کشورهای در حال توسعه مثل پاکستان داده نگاری کاری جذاب است، به خصوص که دسترسی به اطلاعات به دلیل بانکهای اطلاعاتی مانند اطلاعات شفاف دولتی و اطلاعات آزاد و حق دسترسی آزاد به اطلاعات میسر شده است.
خبریگاران این روزها به تعدادی ابزار جهت داستان گویی از طریق داده نگاری دسترسی دارند. این ابزار، فرصت های جدیدی را در اختیار خبرنگاران گذاشته است، حتی در جاهایی که اتاق های خبر منابع لازم یا امکانات کافی را برای تشکیل تیم های بزرگ داده نگاری ندارند.
داده نگاری چیست؟
یکی از تعریف های مورد علاقه من (نویسنده مطلب) از داده نگاری را سایمون راجرز Simon Rogers، ویراستار در گوگل، ارائه داده، و در این مورد نوشته: «داده نگاری یعنی استفاده از اعداد و ارقام برای ارائه بهترین گزارش ممکن. داده نگاری، ریاضیات یا کشیدن نمودار یا برنامه نویسی کامیپوتری نیست. داده نگاری یعنی داستان گویی و گزارشگری، و نمودار و عدد و رقم و برنامه نویسی همه در خدمت آن هستند.»
این، بسیاری از تردیدها و ترس هایی را که خبرنگاران ممکن است درباره خبرنگاری با استفاده از داده داشته باشند، برطرف می کند. حتی خبرنگاری که به تنهایی کار داده نگاری انجام می دهد، با ابزاری که امروز در دست است، می تواند به راحتی و با استفاده از تحلیل ساده داده ها، خبرنگاری موثر و متفاوتی انجام دهد. با آن که این روزها گزارش هایی منتشر می شوند که با داده نگاری پیشرفته و دقیق تهیه شده اند، خبرنگاران تازه کار نباید از ورود به این عرصه ی کاری واهمه داشته باشند. در نهایت، آنچه مهم است، آن است که داستان پشت اعداد روایت شود و داده ها معنادار شوند.
یافتن و استخراج داده
با وجود قوانین اطلاعات آزاد و حرکت به سمت دولت های شفافتر، دسترسی به اطلاعات همچنان برای خبرنگاران چالش برانگیز است. بسیاری از اوقات داده های اینترنتی در فرمت های مثل پی دی اف قفل می شوند که دسترسی به آن برای خبرنگاران دشوار است. اما به لطف پیشرفت تکنولوژی، تبدیل این نوع فایل ها به spreadsheets هم به مرور آسانتر می شود.
یکی از راحت ترین جاهایی که می توان به دنبال مجموعه داده گشت، دفتر آمار یونسکو است. آنجا می توانید مجموعه داده ها را براساس کشور یا چهار موضوع اصلی پیدا کنید: آموزش، علم و نوآوری، فرهنگ و ارتباطات.
در فرایند استخراج داده از پی دی اف به فایلی مثل اکسل Excel، یکی از ابزار خوب رایگانی که وجود دارد Tabula است. یکی دیگرOnline OCR که داده را استخراج می کند و آن را وارد فایل اکسل Excel یا ورد Word می کند. این ابزار ۴۶ زبان را شناسایی می کند. اینجا فهرستی از این زبان ها را می توانید ببینید.
قدرت اکسل را دست کم نگیرید
با وجود تمام ابزار دیگر، Microsoft Excel همچنان برای تحلیل و تصویر کردن داده ها ابزاری قوی محسوب می شود. ویدیوها و متن های آموزشی رایگانی روی اینترنت وجود دارد که می تواند به داده نگاران تازه کار یاد بدهد که چگونه داده را استخراج کنند. صبور باشید و سعی کنید از یادگیری لذت ببرید و از کم و کوچک شروع کنید.
تصویر سازی داده ها و داستان گویی
علاوه بر تقسیم بندی و فیلتر کردن مجموعه داده ها، خبرنگاران می توانند از تصویرسازی برای دیدن الگوهایی که در مجموعه داده ها قفل شده، استفاده کنند. می توانید با اکسل تصویر سازی کنید، اما ابزار رایگان دیگری هم برای این کار وجود دارد و به شما در گزارشگری تان کمک می کند.
Canva نرم افزار طراحی گرافیک بسیار ساده ای است که برای استفاده از آن لازم نیست گرافیست یا طراح گرافیک باشید. Google Fusion Tables اپلیکیشن بسیار ساده ای برای تصویرسازی داده است که برای مبتدیان بسیار مفید است. ابزار مفید دیگری برای تازه کارها Infogr.am نام دارد. یک اپلیکیشن دیگر که می تواند هم در چاپ و هم روی اینترنت استفاده شود، Pixel Map است.
هدف نهایی استفاده از این نوع ابزار آن است که از آنها برای خبرنگاری خوب و روایت داستان های جالب استفاده شود. همیشه یادتان باشد که اصول خبرنگاری، با داده یا بدون داده، یکسان هستند.
راهنمایی های دیگر
راه هایی دیگر برای تقویت مهارت های داده نگاری دوره های رایگان Massive Open Online Courses یا MOOCs است که ارگان های مختلف آن را ارائه می دهند. همچنین شبکه جهانی خبرنگاری تجسسی یا Global Investigative Journalism Network هم فهرستی از منابع داده نگاری دارد که به زبان های مختلفی از جمله اسپانیایی و عربی هم ارائه می شود.
علاوه بر اینها، این دفترچه راهنما هم ارزش خواندن دارد: Data Journalism Handbook.
Khalid Khattak خبرنگار ساکن لاهور پاکستان است. او خبرنگار The News International است. اطلاعات بیشتری درباره فعالیت های داده نگاری او را می توانید در وبسایت داده نگاری اش پیدا کنید به نام Data Stories. او این وبسایت را سال گذشته با هدف گسترش دانش داده نگاری و خبرنگاری داده فعال کرد.
تصویر اصلی از فلیکر، با مجوز Chris Khamken.