شحاته السید، حرفه خبرنگاری را در لیبی آغاز کرد. او در پی بحران سیاسی سال‌های ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۴ در مصر، به لیبی مهاجرت کرد. تازه از دبیرستان فارغ‌التحصیل شده بود که در یک روزنامه دیجیتال محلی در لیبی به نام الیوم الجدید مشغول کار شد. (آن روزنامه دیگر منتشر نمی‌شود.)
اما بعد از دو سال کار در این روزنامه، السید که با مشکلات مالی مواجه بود، تصمیم گرفت مسیر خود را در خبرنگاری تغییر دهد و بر فن‌آوری‌های نوظهور مثل هوش مصنوعی و تحقیقات با استفاده از منابع آزاد تمرکز کند.
در سال ۲۰۱۶ وی نخستین گزارش تحقیقی خود را که با استفاده از منابع آزاد تهیه کرده بود، منتشر کرد. سه سال بعد، السید طرحی را بنیان گذارد به‌نام کتاب راهنمای منابع آزاد (OSH) و طی سال‌های ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ به عنوان یکی از شرکت‌کنندگان در دوره آموزشی مرکز مربی‌گری آی جی نت عربی برای استارتاپ‌ها (نهادهای نوپا)ی رسانه‌ای، این طرح را توسعه داد.
در اواخر سال ۲۰۲۲ او برنده چالش خلاقیت گوگل شد و برای ساختن یک دستیار هوش مصنوعی برای خبرنگاران، بودجه دریافت کرد. من در این گفتگو، از السید درباره تجربیاتش به عنوان خبرنگار و چگونگی استفاده از فن‌آوری برای بهبود کار خبرنگاری، سؤالاتی کرده‌ام که در ادامه می‌خوانید.
بیشتر بخوانید: خبرنگار برگزیده ماه: نلی کالو
ممکن است کمی از سوابق تحصیلی خود بگویید؟
من در سال ۲۰۱۶ تصمیم گرفتم که برنامه‌نویسی و شیوه تولید ابزار دیجیتال را فرا بگیرم. در مصر، مدرک کارشناسی‌ام را گرفتم و پس از آن نیز از رشته خبرنگاری بهداشت در دانشگاه آمریکایی قاهره فارغ التحصيل شدم. در سال ۲۰۲۰ در مراکش در رشته کارشناسی مهندسی نرم‌افزار تحصیل کردم.
پرداخت اندک نهادهای خبری مصر، خبرنگاران را وادار می‌کند که مشاغل دیگری هم داشته باشند تا بتوانند از درآمد کافی برخوردار باشند و نیازهای شخصی‌شان را برآورده کنند. راه حل این بود که به خود اتکا کنم و به امید این که تغییرات واقعی برای خبرنگاران و در کل خبرنگاری در جهان عرب به وجود بیاورم، مشتاقانه به یادگیری ادامه بدهم. در سال‌های اخیر بیش از ۶ هزار خبرنگار عرب‌زبان را آموزش داده‌ام و ابزارهایی را به صورت رایگان در اختیار خبرنگاران گذاشته‌ام که با استفاده از آنها می‌توانند بهتر فعالیت کنند و اطلاعات را به صورت آسان‌تر و دقیق‌تر به دست بیاورند.
چگونه توانسته‌اید فعالیت خبرنگاری‌تان را با تغییرات شگرف فن‌آوری در سال‌های اخیر تطبیق دهید؟
این مشکل بزرگی است که خبرنگاران و نهادهای رسانه‌ای عربی با آن مواجهند. در سطح شخصی، من برای ادغام فن‌آوری‌های پیشرفته در خبرنگاری کوشش کردم و سپس شرکت (OSH) را تأسیس کردم که در تولید این فن‌آوری‌ها تخصص دارد. یکی از موارد تخصص این شرکت، یک دستیار هوش مصنوعی است که پس از برنده شدن در چالش نوآوری گوگل، آن را ساختیم. این دستیار می‌تواند اخبار، گزارش‌ها، گزارش‌های تحقیقی و مقالات را به سبک خبرنگاری به چندین زبان -- در رأس آنها عربی -- بنویسد. این ابزار همچنین می‌تواند برای اولین بار در جهان عرب، ترجمه دقیق کند و کار پیاده کردن مصاحبه‌ها را به خوبی انجام دهید.
ما وب‌سایتی هم ساخته‌ایم که به صورت خودکار راستی‌آزمایی می‌کند و گزینه‌هایی برای تشخیص جعل عمیق در تصویرها، ویدیوها و فایل‌های صوتی دارد. این وب‌سایت که حاوی ابزارهای هوشمندی برای جستجو در پلفترم‌های رسانه‌های اجتماعی و آرشیو‌های اینترنتی است، به زودی در دسترس قرار خواهد گرفت و در اختیار خبرنگاران و نهادهای رسانه‌ای عرب قرار خواهد گرفت تا از آن بهره‌مند شوند.
بیشتر بخوانید: معرفی شرکت‌کنندگان موفق در دوره آموزش امسال آی جی نت عربی
می‌توانید به نمونه‌ای اشاره کنید که در آن، کار خبرنگاری شما باعث ایجاد تغییرات واقعی شده باشد و یا بر مخاطبان یا جامعه‌تان تأثیر عمیقی به جا گذاشته باشد؟
یکی از گزارش‌هایم که بسیار اثرگذار بود، درباره موارد تعرض جنسی به پناه‌جویان در مصر بود. این گزارش با حمایت مرکز بین‌المللی خبرنگاران ساخته شد. بعد از انتشار این گزارش به زبان‌های عربی و انگلیسی، کمیسیون پناه‌جویان مصر اقدامات عمده‌ای کرد؛ از جمله تخصیص دفترهای حقوقی برای گزارش موارد تعرض جنسی به پناه‌جویان در مصر.
در یک گزارش تحقیقی دیگر به ردیابی وجوهِ شعبه بانک کشاورزی دولت مصر در مرکز البدری در استان اَسیوطِ مصر پرداختم. در این گزارش ثابت کردم که کارمندان بانک، وام‌های کشاورزان را دست‌کاری و جعل کرده‌اند. بعد از منتشر شدن این گزارش تحقیقی، حکومت به اقدامات عمده‌ای دست زد، از جمله بستن دائمی آن شعبه بانک و بخشودگی وام کشاورزانی که قربانی این جعل شده بودند و در گزارش به آنها اشاره کرده بودیم.
آی جی نت چگونه به روند فعالیت حرفه‌ای شما کمک کرده است؟
من بعد از بازگشت به مصر در سال ۲۰۱۶، به برنامه‌های آموزشی آی جی نت پیوستم که در تقویت توانایی‌های من، کارآمد بودند. مرکز مربی‌گری رسانه‌ای آی جی نت عربی به من کمک کرد که استارتاپ (نهاد نوپای) خود را با موفقیت به یک شرکت پررونق، ارتقا دهم و برنده چالش منطقه‌ای نوآوری گوگل شوم.
آی جی نت به من توانایی آموزش دادن به هزاران خبرنگار را در سراسر خاورمیانه و آفریقا داد. این خبرنگاران را در حوزه‌های تحقیق، هوش مصنوعی، داده‌نگاری و استفاده از ابزارهای رایگان برای ویرایش تصویر، ویدیو و صدا آموزش دادم. از حوزه‌های دیگری که موفق شدم خبرنگاران بسیاری را با آنها آشنا کنم، اپلیکیشن‌هایی برای همفکری خبرنگاران برای تشریک تفکر و تشریک مساعی، ذخیره‌سازی مصون اطلاعات در فضای مجازی و امنیت دیجیتال بود.
آی جی نت در توانمندسازی من برای رسیدن به اهدافم، و برای اثرگذاری گسترده‌تر فعالیت‌هایم، نقشی اساسی داشته است.
خبرنگاران کشورهای جنوب جهان (کشورهای در حال توسعه) با چه چالش‌هایی مواجهند؟
بزرگترین چالش خبرنگاران این کشورها، رویارویی با مشکلات مالی است، چرا که میزان حقوقی دریافتی‌شان اندک است.
از جمله چالش‌های دیگر، دشواری یافتن فرصت‌های کاری یا فرصت‌های همکاری با نهادهای رسانه‌ای بین‌المللی است. ارتباط و تعامل مستقيم با نهادهای بین‌المللی رسانه‌ای برای خبرنگاران این کشورها بسیار مشکل است و آنها اغلب ناگزیر می‌شوند که با افراد یا مؤسسات واسطه ارتباط بگیرند و از ان راه -- با واسطه -- به نهادهای رسانه‌ای مورد نظرشان برسند.
توصیه من به خبرنگاران این است: پیوسته به یادگیری یا تقویت مهارت‌هایتان پیرامون فن‌آوری‌های تازه بپردازید، چرا که «خبرنگارِ بدون ابزار مانند سربازِ بدون سلاح است.»
تصویر السيد با اجازه خود او منتشر شده است.
این مصاحبه برای کوتاه‌تر شدن و وضوح بیشتر، ویرایش شده است.
مقالات بیشتری نوشته
