توصیه‌هایی به رسانه‌هایی که با افشاگران کار می‌کنند

روز نهم ماه مارس، جسد John Barnett جان بارنت در خودروی شخصی‌اش در شهر چارلستونِ ایالت کارولینای جنوبی ایالات متحده آمریکا پیدا شد. پزشکی قانونی محلی، علت مرگ او را زخم گلوله شلیک‌شده از سوی خودش (خودکشی با گلوله) عنوان کرد. بارنت در آخرین روزهای زندگی‌اش، طی محاکمه یک افشاگر، علیه شرکت هواپیمایی بوئینگ شهادت ‌داد. در حالی که ممکن نیست قطعاً بفهمیم سبب مرگ بارنت چه بوده است، مادر او در مصاحبه‌ای با شبکه CBS News سی‌بی‌اس نیوز گفت که تا حدی، شرکت بوئینگ را مسئول مرگ پسرش می‌داند. وی افزود که بارنت به علت متهم کردن شرکت بوئینگ به نادیده گرفتن عمدی تدابیر ایمنی در کارخانه‌ای که او کار می‌کرده، هدف حملات بی‌امان این شرکت قرار داشته و به این علت، ناامید شده بود.

این تراژدی، موضوعی دیگر را هم برجسته می‌کند: مسئولیت‌های اخلاقی رسانه‌های خبری که درباره اتهاماتی گزارش تهیه می‌کنند که توسط افشاگران فاش می‌شوند. فاجعه‌ای که برای بارنت روی داد، شاید یک رویداد خشونت‌بار باشد، اما افشاگران دیگر طی سال گذشته به طور علنی دراین باره این صحبت کرده‌اند که حتی اگر خشونتی در کار نبوده، افشاگری و گفتگو با رسانه‌ها، آنها را بی‌کار، ورشکست، هدف حملات، طرد یا ناامید کرده است.

بیشتر بخوانید: شیوه کار نهادی که در برابر دعاوی راهبردی حقوقی از خبرنگاران محافظت می‌کند

ترامای افشاگری

در کنفرانس Online News Association یا انجمن اخبار مجازی در ماه اوت و در Knight Media Forum یا نشست رسانه‌ای نایت در ماه فوریه، چهار افشاگر برجسته، درباره تجربه‌های مثبت و منفی خود به‌دنبال گفتگو با رسانه‌ها صحبت کردند. آنها گفتند خبرنگاران باید بدانند که افشاگری می‌تواند به‌شدت اضطراب‌آور باشد.

Anika Collier Navaroli آنیکا کولیر ناوارولی، که پیشتر متخصص ایمنی بود، در توییتر اطلاعات محرمانه‌ای را درباره نقش این پلتفرم در شورش ششم ژانویه سال ۲۰۲۱ و یورش به کنگره آمریکا افشا کرد. او می‌گوید: «خبرنگاران، یک گزارش را منتشر می‌کنند و بعد سرگرم تهیه گزارش بعدی می‌شوند. اما وقتی افشاگر باشید، حکایت شما پس از انتشار گزارش، تازه شروع می‌شود.» به گفته او «یکی از سخت‌ترین پیامدهای افشاگری، این است که خرده‌های آنچه را بر جا مانده جمع کنید. خواهید گفت که "من تمام زندگی‌ام را نابود کردم. همه کار حرفه‌ای‌ام را از بین بردم. حالا چه کار کنم؟"»

سازمان غیر انتفاعی The Signals Network مستقر در ایالات متحده در سال ۲۰۱۷ تأسیس شد تا به افشاگران کمک کند با پیامدهای حقوقی، مالی و روانی اقدامات خود کنار بیایند. Delphine Halgand-Mishra دِلفین هالگند-میشرا، رئیس اجرایی Signals سیگنالز، می‌گوید که این سازمان می‌تواند برای رسانه‌هایی که اطلاعاتِ افشاگران را منتشر می‌کنند هم مفید باشد: «ما از افشاگران حمایت می‌کنیم و خبرنگاران می‌توانند بر کار خود تمرکز کنند. ما می‌توانیم در نقش حامی حقوقی (قانونی) ظاهر شویم تا خبرنگاران مجبور نباشند این نقش را به عهده بگیرند -- چون به دلایلی که اخلاق حرفه‌ای ایجاب می‌کند، نمی‌توانند این کار را انجام دهند.»

به گفته هالگند-میشرا، شبکه سیگنالز در سال ۲۰۲۳ از ۴۵ افشاگر به طور مستقیم حمایت کرده است و حالا هفته‌ای دو درخواست کمک دریافت می‌کند. این نهاد برای وضع قوانین بهتر برای حفاظت از افشاگران هم فعالیت می‌کند که سرانجام، به خبرنگارانی که به این منابع وابسته هستند کمک می‌کند تا تخلفات را فاش کنند. اتحادیه اروپا در سال ۲۰۱۹ بخش‌نامه‌ای را برای صیانت بهتر از افشاگران تصویب کرد. یک قانون حفاظتی فدرال هم که به حمایت از خبرنگاران و منابع آنها می‌پردازد، در مجلس نمایندگان ایالات متحده تصویب شده و منتظر تصمیم مجلس سناست.

بیشتر بخوانید: نکاتی برای حفظ امنیت تلفن همراه هنگام پوشش خبری انتخابات

چگونه از افشاگران محافظت کنیم

در ادامه، راه‌هایی را می‌خوانید که خبرنگاران می‌توانند با به‌کارگیری آنها گزارش‌های حیاتی را که تنها افشاگران می‌توانند ارائه کنند، به دست بیاورند و در عین حال، از خطراتی که رویاروی کسانی است که در وهله اول خطر را پذیرفته‌اند تا تخلفی را افشار کنند، بکاهند:

• در برخورد با افشاگران، حساسیت به‌خرج دهید؛ چون باید بدانید که شاید این گزارش به پیشرفت حرفه‌ای شما کمک کند؛ اما همزمان ممکن است به‌معنای پایان کار حرفه‌ای فرد افشاگر باشد. Mark McGann مارک مک‌گان، منبع اصلی افشای پرونده Uber اوبر، می‎‌گوید که با برخی از خبرنگارانی که اخلاق خبرنگاری را مراعات نمی‌کنند هم برخورد کرده است؛ اما تماس اولیه او با یک خبرنگار روزنامه گاردین، مطابق موازین حرفه‌ای بود: «او (خبرنگار) درباره من و سلامتی‌ام صحبت کرد و پرسید که آیا خانواده دارم؟ آیا سلامت هستم؟ اگر قرار است واقعاً این کار را انجام دهم، آیا یک ساختار امنیتی وجود دارد که بتواند از من محافظت کند؟»
• از آسیب‌پذیری افشاگر سوءاستفاده نکنید. Ali Dierck الی دیِرک، وکیلی که قصد شبکه CBS سی‌بی‌اس را برای جلوگیری از انتشار گزارشی درباره آزار و اذیت جنسی از سوی Les Moonves لِس مونوِس، مدیر اجرایی این شبکه، افشا کرده بود، می‌گوید که در صحبت با یک خبرنگار روزنامه نیویورک‌تایمز، بسیار راحت بود. وی این خبرنگار را دوست خود و دومین شخص (پس از شوهرش) می‌داند که می‌توانست اسرار خود را با او در میان بگذارد. او همچنین از این خبرنگار به این دلیل ستایش کرد که به او گفته بود هدف خبرنگار با هدف افشاگر متفاوت است و وی (به‌عنوان افشاگر) حمایت حقوقی و عاطفی را باید در جای دیگری به دست آورد.
• اطمینان یابید که منبع (خبردهنده یا مصاحبه‌شونده)، اصول حرفه‌ای این نوع کار را می‌داند. هالگند-میشرا می‌گوید که خبرنگاران باید به افشاگران، اصطلاحاتی مثل on-the-record (آنچه خبرنگار ضبط می‌کند) و off-the-record (آنچه خبرنگار ضبط نمی‌کند) و اصطلاحات مرتبط دیگر را توضیح دهند. منبع (مصاحبه‌شونده) باید بداند که خبرنگاران مجبورند تمام اتهامات را کاملاً بررسی کند، پیشینه فردی را که با او گفتگو می‌کنند، مرور کنند و همچنین مجبور خواهد بود برای شنیدن روایت شرکت از یک رویداد، به آنجا هم مراجعه کند.
• درباره رفتار اتاق خبر خود با افشاگران هم پروتکل‌هایی تعیین کنید. رسانه‌ها به طور فزاینده‌ای از راه‌های ارتباطی ایمن برای به‌دست آوردن اطلاعات استفاده می‌کنند، اما همیشه نمی‌سنجند که چگونه از کسانی که از این راه‌ها استفاده می‌کنند، محافظت کنند.
• امنیت، مهمترین مسأله است. از راه‌های ارتباطی ایمن استفاده کنید، تعداد افراد حاضر در اتاق خبری را که هویت افشاگر را می‌دانند، کاهش دهید و برای انجام مصاحبه در خانه افشاگر، به او اصرار نکنید.
• اگر افشاگر می‌خواهد ناشناس بماند، نسبت به بازگویی اطلاعاتی که گزارش شما آشکار خواهد کرد، محتاط باشید. هالگند - میشرا می‌گوید که برخی از گزارش‌ها به اندازه‌ای جزئیات را منتشر کرده‌اند که شرکت مورد بررسی فوراً توانسته است منبع را شناسایی کند.
• شرایط کشوری را که در آن کار می‌کنید، بدانید. در حالی که بسیاری از افشاگرانی که شبکه سیگنالز با آنها کار می‌کند در ایالات متحده و اروپا هستند، افشاگرانی هم هستند که اخبار و گزارش‌هایی را از جنوب جهان (کشورهای توسعه نیافته) با خبرنگاران در میان می‌گذارند. در آن مناطق، امکان دارد پیامدهای افشاگری برای افشاگران شدیدتر باشد و حتی شامل تهدید امنیت فیزیکی آنها شود.
• هیچ‌یک از این افشاگران حاضر در این پنل‌هایی که محتوای آنها را در این مطلب مرور کردیم، از این که اطلاعاتی را به طور علنی افشا کرده‌اند اظهار پشیمانی نکرده‌اند، اما از خبرنگاران می‌خواهند که شرایط کسانی را که از آنها گزارش تهیه می‌کنند، درک کنند و متوجه خطرهای افشاگری باشد. Wendell Potter وندل پاتر که اطلاعاتی را درباره CIGNA سیگنا (شرکت آمریکایی بیمه‌ درمانی که برای آن کار می‌کرد) و دیگر شرکت‌های بیمه درمانی افشار کرد، می‌گوید: «اگر به عنوان افشاگر کاری انجام می‌دهید و از قبل تجربه کار با رسانه‌های خبری را ندارید، این اقدام می‌تواند فلج‌کننده باشد. پس بدانید که تمام این اتفاقات [خطرات و چالش‌ها] برای کسی پیش می‌آید که در تلاش است کار اخلاقی انجام دهد وحاضر است برای این کار هزینه گزافی بپردازد.»

تصویر از پیکسلز، عکاس: cottonbro studio