از حمله حماس به اسرائیل یک ماه و نیم می‌گذرد. مقاله‌ای که روز ۲۰ نوامبر(یک روز پیش از انتشار این مقاله در وبسایت فارسی آی‌جی‌نت) در وبسایت رادیو دولتی آمریکا (ان‌پی‌آر) منتشر شده، شمار کشته شدگان فلسطینی را از زمان آغاز این جنگ، بیش از ۲۰ هزار تن تخمین زده است. در حمله حماس به اسرائیل، بیشتر از ۱۲۰۰ اسرائیلی کشته و بیش از ۲۰۰ تن دیگر از آنها هم به گروگان گرفته شدند. پس از این حمله، اسرائیل در برابر حماس اعلان جنگ کرد و حملات هوایی و یورش زمینی خود را به شمال غزه آغاز کرد.
با شدت یافتن منازعه، خبرنگاران باید آماده باشند که از تحولات آن به گونه اخلاقی و دقیق گزارش تهیه کنند. در یکی از وبینارهای اخیر انجمن گزارش‌گری از بحرانِ مرکز بین‌المللی خبرنگاران که با حمایت مالی بنیاد Dow Jones برگزار شد، مایکل لیپین (Michael Lipin)، که کارمند صدای آمریکاست، و استیون یانگ‌بلاد (Steven Youngblood)، رئیس مرکز جهانی خبرنگاری صلح در دانشگاه پارک در میزوری، توصیه‌هایی را برای خبرنگارانی که جنگ اسرائیل و حماس را پوشش می‌دهند ارائه کردند که در ادامه، مهمترینِ آنها را می‌خوانید.
بیشتر بخوانید: راهنمایی‌ها و منابعی برای پوشش خبری جنگ اسرائیل و حماس
۱- دیدگاه‌های جهانی و سوگیری‌های شخصی را بشناسید
با در نظر گرفتن توجه جهانی به جنگ جاری میان اسرائيل و حماس و پیامدهای ژئوپلیتیک آن، مهم است که مواضع کشورهای گوناگون دنیا را، فراتر از کشور خودتان، بشناسید. لیپین (Lipin) در مورد موضع ایالات متحده در قیاس با دیگر کشورهای قدرتمند جهان می‌گوید: «قدرت‌های جهان، درباره این جنگ دیدگاهی متفاوت با ایالات متحده آمریکا دارند.»
ارائه صریح نظرات و واکنش‌های کشورهای گوناگون، حائز اهمیت است. به گفته لیپین: «برای مثال، به عنوان خبرنگار، در گزارش باید موضع روسیه، چین، و کشورهای دیگر را ذکر کنیم. است. باید تنها واقعیت‌ها را در یک گزارش بازتاب بدهیم.»
این که خبرنگاران دانشی از منطقه خود به عنوان زمینه تهیه گزارش داشته باشند نیز حیاتی است تا بتوانند گزارش‌های بی‌طرفانه‌ای درباره این جنگ تهیه کنند. مثلاً یک خبرنگار آمریکایی باید هنگام تهیه گزارش بداند که احتمال دارد درک وی از تحولات جنگ با یک خبرنگار اسرائیلی یا فلسطینی متفاوت باشد. یانگ‌بلاد (Youngblood) می‌گوید: «باید همواره از این سوگیری‌ها آگاه باشیم و هر کاری که می‌توانیم برای کاهش اثرات این سوگیری‌ها انجام دهیم.»
۲- اثرات لحن گزارش و نوع تصاویر را در نظر داشته باشید
خبرنگاران باید متوجه لحن و تصویرهایی که در گزارش‌های خود استفاده می‌کنند باشند؛ به‌خصوص زمانی که از بازماندگان جنگ و تراما گزارش تهیه می‌کنند. در صورت امکان، به جای واژه‌ها و ترکیب‌های احساسی مثل «حمام خون» یا «قتل عام» از واژه‌های خنثی استفاده کنید که بار معنایی خاصی همراه نداشته باشند.
یانگ‌بلاد پیشنهاد می‌کند که خبرنگاران در هنگام انتخاب تصاویر برای گزارش‌های خود، از خود بپرسند: «آیا استفاده از تصویرهای خونین و فحیع برای بازگو کردن روایت لازم است، یا برای جلب مخاطب از آنها استفاده می‌شود؟ آیا استفاده از آنها تنها برای برانگیختن احساسات است؟ آیا تصاویر و روایت گزارش، از احساسات مخاطبان سوءاستفاده می‌کند؟»
خبرنگاران وقتی بازماندگان و قربانیان تراما را به تصویر می‌کشند، باید مراقب نوع سؤال‌هایی که می‌کنند، باشند تا از وارد شدن دوباره ضربه‌های روحی به قربانیان اجتناب کنند.
هنگام استفاده از برچسب‌‌های گوناگون مراقب باشید: برای مثال مواظب باشید که کلماتی مثل «تروریست» و یا «قتل عام» را بدون در نظر گرفتن تعاریف حقوقی و واکنش‌های عاطفی که این عبارات می‌توانند ایجاد کنند، به کار نبرید.
بیشتر بخوانید: توصیه‌هایی برای عکاسی اخلاقی و دلسوزانه از جوامع آسیب‌پذیر
۳- از منابع متنوع استفاده کنید
در جریان جنگ اسرائیل و حماس، اطلاعات واقعی و غیرواقعی زیادی در فضای مجازی پخش شده است. به طور خاص، وجود رسانه‌های اجتماعی باعث شده که با تحولات تازه‌ای که پیوسته در وضع جاری روی می‌دهد، اخبار واقعی و اطلاعات نادرست با سرعت منتشر شوند. لیپین می‌گوید قبل از آن که سریعاً نتیجه‌گیری کنید، اطمینان یابید که اطلاعات را از چندین منبع معتبر می‌شنوید تا آن را در گزارش خود جای بدهید. برای مثال، لیپین در گزارش خود درباره احتمال هماهنگی ایران با حماس، قبل از حمله حماس به اسرائیل، اطلاعات را از چندین منبع جمع‌آوری کرد. این کار، به او کمک کرد که بتواند جزئیات یک موضوع چند بعدی را که با سرعت در حال تحول بود بهتر بفهمد. همچنین صحبت و مصاحبه با منابع معتبر از جمله چندین مقام دولتی و متخصص خارجی سیاست منطقه به او کمک کرد که به گردآوری واقعیت‌ها و راستی‌آزمایی اطلاعات بپردازد. لیپین می‌گوید که خبرنگاران برای تهیه گزارش باید با حداقل دو منبع که با دقت انتخاب شده باشند، گفتگو کنند.
یانگ‌بلاد با خاطرنشان کردن تأثیر گزارش‌ها بر خبرنگاران و مخاطبان می‌گوید: «مخاطبان، جنگ را به همان صورتی که درباره آن گزارش تهیه می‌شود، درک خواهند کرد.»
اصل این وبینار را (به زبان انگلیسی) می‌توانید اینجا ببینید:
تصویر از آنسپلش، عکاس: محمد ابراهیم
پی‌نوشت: آماری که در این مطلب ارائه شده، بر اساس اطلاعاتی است که روز ۲۱نوامبر(روز انتشار این مطلب در وبسایت فارسی آی‌جی‌نت) به‌روز شده است.
مقالات بیشتری نوشته
