زنان در بسیاری از کشورها حداقل نیمی از جمعیت را تشکیل میدهند و تعداد آنها در حال افزایش است. کاترین گیچِرو (Catherine Gicheru)، از اعضای برنامه نایت مرکز بینالمللی خبرنگاران، با تصریح این موضوع در جریان پنلی که اخیراً درباره جنسیت و خبرنگاری برگزار شد، گفت وجود شمار بالای جمعیت زنان، بسیاری از خبرنگاران و رسانههای خبری صدای زنان را نمیشنوند و آنها را نمیبینند. گیچرو در جریان صحبت در انجمن بینالمللی خبرنگاری در شهر آتن، پایتخت یونان، که از سوی آموزشگاه دانش و توسعه رسانهای در این کشور برگزار شده بود، گفت: «چالش اول، پذیرفتن واقعیت و پذیرفتن فروتنانه این موضوع از سوی خبرنگاران و سازمانهای خبری است که ما در واقع وقتی میگوییم به نمایندگی از همه [گروههای جامعه] فعالیت میکنیم، در ادای مسؤولیت خود به عنوان خبرنگار ناکام شدهایم.»
گیچِرو موسس طرح خبرنگاری زنان آفریقایی (AWJP) است که شبکهای از زنان خبرنگار و تحلیلگران داده در هفت کشور است. او در این برنامه همراه با الیزا انیانگوی (Eliza Anyangwe) مدیر تیم گزارشهای نابرابری جنسیتی شبکه سی ان ان به نام As Equals یا «با هم برابر»، صحبت میکرد.
در ادامه این مطلب، مهمترین نکتههای سخنان این دو را میخوانید:
دید خود را تغییر دهید
انیانگوی میگوید برخی از اتاقهای خبر، بهخصوص آنهایی که منابع بهتری دارند، در پاسخ به ناکامی تاریخی در ارائه پوشش خبری جامع، بخشهایی ایجاد کردهاند که روی موضوع جنسیت کار میکنند. ولی حتی در یک اتاق خبر کوچک هم ممکن است چشماندازی را به کار بست که نتیجه آن گزارشگری غنیتر، و نمایندگی زنان باشد. برای مثال، این که ببینیم چه کسانی از یک موضوع بیشتر متأثر میشوند، یک نگاه تازه است. به گفته گیچرو اکنون منابع بسیاری به پوشش خبری تغییرات اقلیمی و جنگها اختصاص یافتهاند، اما تمرکز این گزارشها باید بر اثر این مسائل بر گروههای عضو جنسیتهای مختلف، به ویژه زنان، باشد. او میگوید که اگر این گونه نباشد «گفتگو را از دست میدهیم. در پایان روز، نخواهیم دانست که چه مسائلی مهمند.»
گیچِرو که خودش از پیشگامان رسانهای در کنیاست، شبکهای از زنان خبرنگار را در غنا، کنیا، نیجریه، سنگال، آفریقای جنوبی، تانزانیا و اوگاندا تشکیل داده است که با هم روی مسائل مربوط به بهداشت، جنسیت و اقتصاد که به اندازه کافی پوشش نیافتهاند، کار میکنند و درباره آنها گزارشهای دادهمحور میسازند.
او میگوید: «هدف ما نه تنها تلاش برای گماشته شدن زنان بیشتر در پُستهای قدرتمندتر، بلکه ایجاد تغییر واقعی در نگاه به مسائل است.»
بیشتر بخوانید: «با هم برابر»: سلسله برنامه شبکه سیانان برای قوت بخشیدن به روایتهای زنان
اخبار سنگین
خبرنگاران آموزش میبینند که رویدادهای خاص و استثنائی را پوشش بدهند و این بدان معنی است که بسیاری از واقعیات مربوط به جنسیت، پوششی نمییابند. انیانگوی میافزاید: «این بدان معنی است که خشونتها و تبعیضهای روزانه به مسائلی پیش پا افتاده برای خبرنگاری مبدل میشوند.» به باور او، مهم است که با دقت خبرنگاری به پوشش خبری جنسیت نگریسته شود. برای مثال خبرنگاران باید درباره منابع مالی کمپینهای راست افراطی که از جنسیت برای دامن زدن به تفرقه و جنگ فرهنگی استفاده میکنند، تحقیق کنند، تلاش برای از بین بردن آموزش جنسی جامع را برجسته کنند، و خشونتهای هماهنگ در فضای مجازی را که برای خاموش کردن صدای زنان و افراد غیر تک جنسیتی (نان-باینری) طراحی میشوند، برملا کنند.
انیانگوی میگوید: «وقتی با خبرنگاری جنسیت به عنوان پدیدهای بیهوده برخورد نکنید و یا سلسله مسائلی مربوط به زنان را پوشش دهید که ممکن است چندان جدی وسنگین بهنظر نمیرسند اما شما با آنها برخوردی جدی دارید و درباره آنها گزارشهای جدی تهیه میکنید، سیاستگذاران درباره آن مسائل پاسخگو گرفته میشوند و باید پیرامون آنها سخن بگویند. این مسائل ممکن است حتی در میان موضوعاتی باشند که به طور معمول مجله Cosmo به آنها میپردازد. (مجلهای که او به آن اشاره میکند، Cosmopolitan، کاسموپالیتن است -- مجله مشهور و محبوب آمریکایی که عمده مخاطبان آن زن هستند و عمدتاً بر مُد و سرگرمی زنان تمرکز دارد.)
به گفته انیانگوی، بررسی منابع و مقالات - که میتواند تعیین کند آیا پوشش شما فراگیر است یا نه - با ارزش است، چون به کارکنان اتاق خبر میفهماند که چه چیزی برای هر نهاد رسانهای خاص، مهم است و انگیزه تصمیمگیرندگان تحریریهها را تغییر میدهد، و تنوع صداهایی که در رسانه انعکاس مییابند نیز بخشی از آن خواهد بود.
خشونت در فضای مجازی
خبرنگاران زن در سراسر جهان با کمپینهای بزرگ و هماهنگ خشونت در فضای مجازی دست و پنجه نرم میکنند که برای خاموش ساختن صدای آنها آنها طراحی شدهاند. آن دسته از خبرنگاران زن که موضوع جنسیت را پوشش میدهند، هدف اصلی این خشونتها هستند. گیچِرو میگوید این مهم است که به عنوان جبههای واحد در کشورهای جهان از پلتفرمهای فنآوری خواسته شود در این مورد اقدامی بکنند، چون این یک مشکل جهانی است و تنها یک کمپین جهانی میتواند صدای زنان را به این پلفترمها برساند. اما وی بر اهمیت اقدام فردی خبرنگاران برای محافظت از خود نیز تأکید میورزد. (برای به دست آوردن منابعی در این زمینه از ائتلاف مبارزه با خشونت در فضای مجازی بازدید کنید.) گیچِرو میافزاید: «باید بدانید در فضای مجازی چگونه از خود محافظت کنید. باید بدانید که بهترین راههای برخورد با چالشها، با توجه به محدودیتها در جامعه و فضای شما کدامند و در تمام کشورها به دنبال همبستگی باشید. واقعاً مراقبت و محتاط باشید و اقدامات احتیاطی لازم را انجام دهید.»
بیشتر بخوانید: شیوه مبارزه زنان خبرنگار با خشونت فضای مجازی
دفاع از پوشش خبری جنسیت
با وجود نیاز مبرم به پوشش بهتر و وسیعتر جنسیت، دفاع از این اندیشه در اتاقهای خبر هنوز هم میتواند چالشبرانگیز باشد.
انیانگوی تأکید میورزد که خبرنگاری جنسیت میتواند اثرات عمدهای داشته باشد و این اثرات، برای بسیاری از خبرنگاران انگیزه ایجاد میکند. گیچرو میگوید که خودش، همواره قابلیت سودآوری ارائه گزارشهایی بهتر به نیمی از جمعیت را [به مدیران رسانهای] یادآوری میکند. او میافزاید: «اگر از مسئولیت خبرنگاری خود انگیزه نمیگیرید، به بقای خود بیاندیشید.»
مطالب مرتبط بیشتری را از انجمن بینالمللی خبرنگاری اینجا ببینید.