پوشش خبری جرم و جنایت یکی از دشوارترین ماموریت های روزنامه نگاری به شمار می رود. برای فعالیت در این حوزه، روزنامه نگار باید صادق، دقیق و حساس باشد و از آن چه دور و برش می گذرد آگاهی کامل داشته باشد.
مردم همیشه به خواندن اخبار درباره حوادث و جرائم علاقه دارند. داستان ها یا گزارش های جنایی همیشه مخاطبان زیادی را به خود جذب می کند.
چنین گزارش هایی روایت طمع، خیانت، رابطه جنسی یا انتقام افراد است، در واقع غرایز و احساسات انسانی را به تصویر می کشد.
گاهی اوقات هم جرم بیانگر معضلات عمده اجتماعی است: مشکلاتی مانند فساد مالی، مواد مخدر، بی خانمانی، گرسنگی و بی سوادی. در هر صورت، وظیفه شما به عنوان روزنامه نگار این است که در کار خود حرفه ای عمل کنید و گزارش خود را با کیفیت بالا به مخاطب ارائه کنید.
باب اگینگتون، از روزنامه نگاران برجسته اهل گامبیا، اصول اساسی تهیه خبر درباره موارد جرم و جنایت را توضیح می دهد.
۱. مبانی روزنامه نگاری را رعایت کنید
در حوزه جرائم مانند سایر حوزه های خبری، ابتدا باید مبانی و اصول اساسی روزنامه نگاری را رعایت کرد. گزارش باید دقیق باشد، قواعد دستوری درآن رعایت شده و غلط املایی نداشته باشد. همین طور باید بر اساس مدارک یا آمار و ارقام صحیح تنظیم شده باشد. یک اسلوب نوشتاری ساده و صریح را دنبال کنید و از پیچیده کردن مطلب بپرهیزید.
۲. احترام به ارزش های اخلاقی
اخلاق شخصی و حرفه ای باید راهنمای کار شما باشد. صداقت، اعتماد، انصاف از اصولی است که باید به آن مقید بود. حساسیت ها را در نظر داشته باشید و دلسوزی و شفقت را فراموش نکنید. از قدرت شغلی خود سواستفاده نکنید. انتقاد بجا و منطقی را بپذیرید و اشتباهاتتان را اصلاح کنید. وقت شناس باشید و گزارش خود را در موعد مقرر شده آماده کنید.
۳. جمع آوری دقیق اطلاعات
این یکی از مهم ترین وظایف روزنامه نگاران به ویژه در حوزه جرائم است. جوزف پولیتزر، روزنامه نگار و سردبیر معروف آمریکایی که جایزه مطبوعاتی پولیتزر برای یادبود او اعطا می شود، گزارش های زیادی درباره موارد جرم و جنایت تهیه کرده بود. او همیشه از خبرنگاران می خواست که تمام "جزئیات" حادثه را به طور دقیق ترسیم کنند. مخاطب می خواهد از تمام جوانب ماجرا آگاه شود: مهاجمان چه نوع ماسکی زده بودند؟ رنگ خودروی آنها چه بود؟ هرچه اطلاعات و جزئیات بیشتری ارائه کنید، بهتر است.
۴. دسترسی به منابع قابل اطمینان
یک روزنامه نگار نمونه حوزه جرائم نباید به طور منفعل کار کند. مثلا، منتظر وقوع حمله مسلحانه به بانک نشوید تا سوژه گزارش خود را پیدا کنید. برای تهیه گزارش در حوزه حوادث و جرائم باید فعال بود. باید منابع قابل اطمینانی در پلیس و دادگاه ها داشت. رابطه خود را با افرادی در چنین ارگان هایی کار می کنند گسترش دهید. شماره تماس آنها را همواره در دسترس داشته باشید. برای دریافت سوژه پس از وقوع حوادث بزرگ می توانید به سرعت با این منابع تماس برقرار و اطلاعاتی ارزشمند دریافت کنید.
۵. نحوه برخورد با مجرمان
در حوزه خبری جرائم، به هر حال با افراد مجرم مراوده خواهید داشت. با آنها دوستانه برخورد کنید اما دوستشان نشوید. تماس با مجرمان می تواند خطرناک باشد. با آنها صادق باشید، روزنامه نگار بودن خود را پنهان نکنید. حین ماموریت کارت شناسایی حمل کنید، از آنچه اتفاق می افتد یادداشت بردارید. از ریسک بی مورد پرهیز کنید. بنابراین پیش از ملاقات با افراد مشکوک، سردبیر را از زمان و مکان دیدار آگاه کنید. کاری نکنید که به فرد مجرم مدیون یا متعهد شوید.
۶. ذکر منابع
در حالت عادی بهتر است که نام و عنوان منابع خود را در گزارش بیاورید. بگوئید که اطلاعاتتان را از چه کسانی بدست آورده اید و صلاحیت و اعتبار آنها را بیان کنید تا مخاطب بتواند قضاوت کند که تا چقدر می تواند به گزارش شما اعتماد کند.
اما اغلب بهترین اطلاعات از منابعی بدست می آید که می خواهند هویتشان افشا نشود. در این موارد، بین شما و منبع باید توافق برقرار شده باشد که اطلاعات او چگونه استفاده خواهد شد و این که هویت وی ناشناس باقی خواهد ماند. برای دفاع از هویت منابع خود باید آمادگی آنرا داشته باشید که در صورت نیاز زندان را هم تحمل کنید.
۷. ذخیره کامپیوتری اطلاعات امن نیست
همه اطلاعاتی که در کامپیوتر شخصی، تلفن همراه یا وسایل الکترونیکی سیار ضبط کرده اید در معرض افشا شدن قرار دارد. خطر هکرها، نهادهای دولتی یا دزدان اطلاعات را فراموش نکنید. بنابراین هیچگاه اطلاعات محرمانه و حساس را به شکل الکترونیکی ذخیره نکنید.
۸. پرهیز از فساد
در حوزه خبری جرائم مواظب باشید که آلوده نشوید. از کسی هدیه نپذیرید. با شرکت در فعالیتی غیرقانونی بر آن مهر تایید نگذارید. دیگران را به خلافکاری تشویق یا تحریک نکنید و از مجرمان مانند افراد معروف و موفق یاد نکنید.
۹. احساساتی ننویسید
تحقیقات نشان می دهد که بین نحوه پوشش خبری جرائم توسط رسانه و هراس عمومی از جرم رابطه وجود دارد. وقوع یک جرم به نفس خود بد است، روزنامه نگاری که آنرا را بدتر از آنچه هست جلوه می دهد از وظیفه اجتماعی اش خطور کرده است. در جوانب منفی ماجرا بزرگنمایی نکنید. گزارش باید منطقی و بر اساس اطلاعات و واقعیت ها باشد.
۱۰. نحوه برخورد با قربانیان
قربانیان حادثه یکی از مهم ترین ارکان گزارش شما هستند. تماس با آنها ضروریست اما در برخورد با آنها جوانب احتیاط و احترام را رعایت کنید. آنچه به شما از ماجرا می گویند را جمع آوری و با احتیاط از آن در گزارش استفاده کنید. توجه کنید که این افراد تحت استرس شدیدی هستند. بنابراین کاری نکنید که بر فشار روحی آنها افزوده شود.
۱۱. نحوه رفتار با متهم
فرض بر این است که متهم بی گناه است مگر آنکه خلافش ثابت شود. رسانه ها و مطبوعات نباید به دفاع از متهم بپردازند یا به وی حمله و در نزد افکار عمومی او را بیگناه یا گناهکار اعلام کنند. این قبیل کارها را به دادگاه بسپارید.
۱۲. سانسور خبری
گاهی اوقات پلیس با مراجعه به سازمان خبری می خواهد که درباره واقعه خاصی خبری منتشر نکنید. این اقدام معمولا برای جلوگیری از اختلال در عملیات پلیس یا اطمینان از حفظ جان افراد انجام می شود. البته بعضی وقت ها پلیس انگیزه های دیگری دارد، اما در هر صورت تصمیم نهایی در این باره به عهده سردبیر است نه روزنامه نگار.
۱۳. هنجارهای اجتماعی
برخی جرائم به اندازه ای زننده است که گزارش کردن آنها باعث زیر پا گذاشتن هنجارهای اجتماعی و اخلاقی می شود. در چنین مواردی نهایت حساسیت و احتیاط را نشان دهید تا مخاطبان خود را نرنجانید. نگرانی و احساسات قربانیان حادثه و خانواده های آنان را هم در نظر داشته باشید.
۱۴. مورد محدود یا روندی تازه
هر وقت درباره یک جرم یا ماجرای جنایی گزارش تهیه می کنید از خود سوال کنید که آیا این یک واقعه محدود است یا اینکه بخشی از یک روند جدید و در حال گسترش در جامعه؟ آیا سیاست امنیت عمومی دولت را زیر سوال می برد؟ آیا حاکی از افزایش جرائم ناشی از سلاح سرد در جامعه است؟ اگر خودروی مشخصی به دفعات دزدیده می شود از خود بپرسید آیا این کار سازمان یافته است تا خودروهای دزدی را به خارج صادر کنند؟ اگر حادثه بخشی از روند بزرگتری است یا پیش زمینه هایی داشته، آنرا به اطلاع مخاطبان برسانید.
این مطلب به وسیله باب اگینگتون برای سایت نوشته Media Helping Media شده است.