ماه گذشته طی نشست خبرنگاری Osiwa در بنین، سخنرانی با تمرکز بر رسانههای غرب آفریقا کردم که مهم‌ترین نکات آن را اینجا می خوانید:
۱. رسانههای آفریقایی به شکل انفکاک ناپذیری به رسانههای جهان مربوط اند.
اقتصاد جهانی رسانه‌ای به این معناست که هیچ وضعیتی تنها مختص آفریقا یا منحصر به آفریقا نیست. رسانههای افریقایی بخشی از صنعت جهانی رسانه اند و مثل همه‌ی رسانههای دیگر به دست رسانههای آمریکایی آسیب می بینند.
۲. ترکیب‌های تازه‌ی فن آوری و خبرنگاری به خبرنگاران آفریقایی امکان می دهد تا گزارش‌‌های خود را به شیوه‌هایی تازه روایت کنند.
دقیق‌ترین شیوه‌ی داستان‌گویی مدرن خبرنگاری مبتنی بر داده است که چهره‌ی نسبتا تازه‌ی خبرنگاری تحقیقی و متکی بر شواهد و مدارک است. این نوع خبرنگاری شامل خبرنگاری و عکاسی با پهپاد، واقعیت مجازی، و واقعیت افزوده هم می شود. بقاء خبرنگاری آفریقایی، تا حد زیادی به بهره گرفتن از این انواع و شیوه‌های تازه‌ی خبرنگاری مدرن وابسته است.
۳. جنگ ما به نفع حقیقت برای اتاق‌های خبر آفریقایی حیاتی است.
مثل همه‌ی جنگ‌های جاری دیگر، جنگ بر ضد اطلاعات غلط و جعلی به نفع حقایق و واقعیات، تنها در خط مقدم نیست بلکه در بخش‌هایی مثل اقتصاد و درآمد خبرنگاری از جمله سودآوری، منابع، و روابط مربوط به آن که دستخوش تغییرات پیوسته‌ی صنعت خبرنگاری می شوند، هم موثر است. به نظر می رسد تغییر میزان توجه مخاطبان تا اندازه‌ی زیادی در گرو تریبونهای عمده‌‌ی اینترنتی و رسانههای آنلاین است.
۴. انتشار حقایق خبری و اعتماد به رسانه‌ها برای موفقیت صنعت رسانه ضروری است.
یک پژوهش تازه نشان می دهد که حدود ۴۷ درصد از مخاطبان، هنگامی رسانه یا مرکز خاص خبررسانی را می شناسند که آن را در فیس بوک، توییتر یا گوگل دیده باشند.
به علاوه، ناشران تریبونهای رسانه‌ای اینترنتی همین رسانه‌ها یا شبکه‌های اجتماعی را بزرگ‌ترین تهدید موفقیت‌شان در سال ۲۰۱۸ می بینند. در سال ۲۰۱۷ در حالی که گوگل و فیس بوک ۸۴ درصد از سرمایه گذاری رسانه‌ای جهانی را جلب خود کردند، بودجه‌ی زیادی وجود دارد که می تواند به نفع رسانههای دیگر اینترنتی هزینه شود و فیس‌بوک و گوگل را از انحصار رسانه‌ای آنلاین خارج کند.
بدون اعتماد و وفاداری مخاطبان، برای رسانههای آفریقایی، ساختن یک الگوی درآمد زا بسیار دشوار خواهد بود. مهم ان است که تعدادی مخاطب برای دریافت خبر و محتوا هزینه کنند تا مطبوعات خبری بتوانند رایگان باقی بمانند. چهل و چهار درصد از ناشران، اشتراک و مخاطبان وفادار را تنها گزینه‌های امکان یافتن درآمد دیجیتال در سال ۲۰۱۸ می دانند و یافتن درآمد مناسب در کشورهای در حالی توسعه حتی دشوارتر است. یک تحقیق اخیر مرکز بین‌المللی خبرنگاران نشان می دهد که حدود هفتاد درصد از اتاق‌های خبر در آفریقای شمالی، صحرای آفریقا، آمریکای لاتین و خاورمیانه دست یافتن به درآمدهای تازه‌ی خبرنگاری را دشوار توصیف کرده اند، در حالی که این درصد در رسانههای کشورهای آمریکای شمالی ۴۴ درصد از رسانه‌ها بوده اند.
۵. ایجاد و پرورش روابط عمیق‌تر با مخاطبان می تواند اعتماد مخاطبان را بیش‌تر، و فرسایش اعتماد آن‌ها به رسانه‌ها را معکوس کند.
دست اندرکاران رسانه‌ای باید مسئولیت داده‌های مربوط به فعالیت‌شان را به عهده بگیرند. شصت و دو درصد از ناشران در سراسر جهان گفته اند که مهم‌ترین تحولی که باید در اتاق‌های خبر رخ دهد، افزایش قابلیت‌های داده نگاری است. این تنها به معنای درک داده نگاری نیست، بلکه به معنای ایجاد و پرورش داده توسط خبرنگاران است. بزرگ‌ترین اشتباه مطبوعات، از دست دادن مخاطبان به رایگان بوده است، نه از دست دادن مطالب به رایگان. ایجاد و برقراری رابطه‌ی عمیق‌تر با مخاطبان و تعامل با آن‌ها اهمیت فراوانی دارد و به تقویت اعتماد به رسانه‌ها کمک می کند.
خبرنگاری مبتنی بر داده، خوانندگان و مخاطبان را به تعامل ترغیب می کند. جنگ به نفع حقیقت و بر علیه اخبار کذب و جعلی، جنگی است که نهادهای خبری آفریقایی می توانند در آن پیروز شوند. فرصت‌هایی که خبرنگاری دیجیتال ارائه می دهد، می تواند قوی تر از تهدیدها باشد، اما دستیابی به این فرصت‌ها نیازمند سپردن تعهدی است برای بازیابی مهار روابط‌مان با خوانندگان. توجه به راهبردهای مبتنی بر داده بخشی حیاتی از این روابط است.
تصویر اصلی از Flickr، با مجوز Steve Bowbrick.