نوشته استیو باتری
ویراستار یک دقیقه ای (بسیار خوب، شاید پنج دقیقه ای): همکاری موثر با خبرنگاران وقتی زمان کافی برای مشکل گشایی ندارید
بسیازی از ویراستاران به خودشان (و اغلب به خبرنگاران) قول می دهند که جلسات هفتگی بحث در باره ایده برای مطلب، نشستهای منظم آموزشی در باره روشهای نگارش و جلسات نقد روزانه پس از انتشار مطالب برای تشخیص و تقویت دروس آموخته شده برگزار خواهند کرد. اینها اهداف شایسته ای هستند و ویراستارانی که به آنها دست می یابند مسلما در زمره بهترین ها به شمار می روند. هر چند، کار روزانه به بسیاری از ویراستاران اجازه این کارها را نمی دهد. گاهی برای چندتا از این جلسات وقت فراهم می کنید، ولی هرگز کافی نیست. اما هر روز با خبرنگارانتان صحبت می کنید، یک دقیقه اینجا، دو سه دقیقه آنجا، پنج دقیقه، وقتی موضوع خیلی مهم است. لازم است بدانید آن چند دقیقه را چطور استفاده کنید تا خبرنگار را در مسیری هدایت کنید که روش بهبود کارش را خودش بیاموزد. حتا اگر موفق بشوید برای جلسات طولانیتر با خبرنگاران وقت فراهم کنید، بخش اعظم مهمترین کارهای ویرایشی شما در همین برخوردهای کوتاه روزانه انجام می شود.
بپرسید، نگویید. اگر به جای گفتن، بپرسید، خبرنگار را در آموزش روشهای خبردهی و نگارش راهنمایی می کنید. به خبرنگار نگویید موضوع را در تماس با کارفرما و کارکنان سوژه خبر و اخبار مربوط به محاکمات جنایی و حقوقی را در تماس با دادگستری دنبال کند. از خبرنگار بپرسید چطور اطلاعاتی مربوط به سابقه آن شخص پیدا خواهد کرد. اگر خبرنگار جوابهای مشخصی که می خواهید نداد، سوالهای مشخصتر بپرسید: از کجا می دانیم این شخص در جایی به خاطر رانندگی در حال مستی دستگیر نشده است؟ از این روش در هر قدم از فرایند روایت مطلب استفاده کنید. در مرحله پروراندن ایده، فقط وظیفه محول نکنید. از خبرنگار بپرسید چطور باید یک وضعیت را دنبال کرد. بپرسید چطور می توان فهمید پروژه های مشابه در شهرهای دیگر چقدر هزینه برداشته اند. در فرایند گزارش دهی، بپرسید کار چطور پیش می رود. اگر خبرنگار تمام مسایل اساسی را کنترل نکرده، سوالی بپرسد که او را به حوزه های فراموش شده هدایت کند. در مرحله نگارش، بپرسید نکات اساسی چه خواهند بود. بپرسید چطور یک موضوع پیچیده را تشریح خواهد کرد. بپرسید مطلب در باره چیست. جواب می تواند خبرنگار را به پاراگراف آغازین هدایت کند. در فرایند بازنویسی، بپرسید خبرنگار چطور می تواند یک بخش بخصوص را ساده تر بنویسد. از خبرنگار بپرسید آیا می تواند کمک کند صحنه را ببینید.
در باره عناصر مطلب سوال کنید. خبرنگاران به جواب دادن به سوالهای ساده اساسی فکر می کنند: چه کسی، چه چیزی، چه زمانی، چرا، چطور، کجا. اگر خبرنگاران را ترغیب کنید به عناصر مطلب فکر کنند، آن سوالها را جواب داده اید: طرح مطلب، شخصیت، صحنه، موضوع، درگیری، خاتمه موضوع. در باره عناصر مطلب از خبرنگاران بپرسید: طرح مطلب چیست؟ چه کسی شخصیت اصلی است؟ چطور می خواهی شخصیتها را بپرورانی؟ می توانی این احساس را به خواننده بدهی که در صحنه است؟ درگیری بر سر چیست؟ چطور خاتمه پیدا کرده است؟ اگر درگیری خاتمه پیدا نکرده، می توانی به خواننده کمک کنی هیجان میل به خاتمه آن یا نومیدی از عدم خاتمه آن را حس کند؟ امید به دریافت مطلبی داشته باشید که فراتر از انتظاراتتان برود. با تصورات از پیش پنداشته تان بر خبرنگار یا مطلب قید و بند نزنید. در هیجان و غافلگیری های پرده برداشتن از مطلب با خبرنگار سهیم بشوید.
در حالی که خبرنگار گزارش می دهد به او پیشنهاد کنید بنویسد. شروع زودهنگام به نگارش محور کار را در مراحل بعدی گزارش دهی مشخصتر می کند. در حالی که مصاحبه ها هنوز تازه است بخش بزرگتر مطلب نوشته می شود. به بازنویسی بیشتر و مطالب بهتر منجر می شود.
در هر مطلب یکی از مهارتهایی را که خبرنگار باید بهبود ببخشد مشخص کنید. شاید هم یک ضعف را. یا شاید خبرنگار را برانگیزید که یکی از نقاط قوتش را قویتر کند. به این ترتیب است که خبرنگاران خوب، خبرنگارانی برجسته می شوند. یک چالش مشخص طرح کنید. سعی کن از فعل های معلوم در این مطلب بیشتر استفاده کنی. این بار از نقل قولها بیشتر نتیجه بگیر. در هر جا که ممکن است نقل قولها را به بیان دیگر بگو و کوتاهشان کن، و از نقل قولها فقط وقتی استفاده کن که کلمات بطور خاص قوی هستند یا وقتی که بیان شخصیت مهم است.
سعی کنید در مورد هر مطلب یک بازتاب مشخص ارائه کنید. «مطلب خوبی بود» به خبرنگار کمک نمی کند بداند چه چیزی باعث خوب شدن مطلب شده است. «آن تشریح آشپزخانه واقعا باعث شد حس کنم آنجا هستم» دقیقا نقطه قوتی را مشخص می کند که مایلید تقویت بشود. به خبرنگار می گوید که مطلب را خوانده اید و اگر هنوز نمی داند، به او کمک می کند بداند چرا نتبجه بخشیده است. اگر بازتاب شما انتقادی است، حتما مشخص باشد. و از خودتان بپرسید آیا می توانید آن را با یک تحسین متعادل کنید، یا با چالشی برای این که به انتقاد در آینده توجه شود. اگر مهارتی را مشخص می کنید تا خبرنگار در آن زمینه بکوشد، حتما بازتابی که ارائه می کند شامل ارزیابی از کاربرد آن مهارت باشد. چیزی را خاطرنشان کنید، فعل های معلوم، استفاده مقتصدانه اما قوی از نقل قولها یا هرچه را که از خبرنگار خواسته اید بهبود ببخشد. اگر پیشرفتی ملاحظه نکردید، رک باشید و با خبرنگار در باره دلیل اهمیت آن مهارت صحبت کنید و نیز در باره این که چطور می توانست در این حیطه خاص در این مطلب خاص بهتر عمل کند.
هر از گاه به خبرنگار بگویید: «این مطلب را به یک مطلب ویژه تبدیل کن.»
دیگر منابع برای ویراستاران:
Pam Johnson’s “Understanding Mid-Level Editors”: http://www.poynter.org/column.asp?id=34&aid=38690
Roy Peter Clark and Don Fry’s book (second edition): Coaching Writers: Editors and Reporters Working Together Across Media Platforms
منبع: استیو باتری:
Source: Steve Buttry, (+1 402) 444-1345, www.notrain-nogain.com; www.poynter.org/profile/profile.asp?user=1795