پس از حاکم شدن طالبان در افغانستان که سبب شد صدها خبرنگار به ناگزیر کشورشان را ترک کنند و در تبعید به سر برند، ده‌ها رسانه مسدود شوند و کارشناسان افغان به خارج از کشور مهاجرت کنند، نوعی گسست در بدنه رسانه‌های افغانستان ایجاد شد.
رسانه ها دچار کمبود نیروی انسانی شدند و ارتباط میان خبرنگاران و منابع گسسته شد. در حالی که گردش اطلاعات در جامعه داشت به صفر نزدیک می‌شد، اپلیکیشین واتس‌اپ برای حل این مشکل وارد میدان شد.
روزنامه نگاران توجه بیشتری به این اپلیکیشین کردند و از طریق ایجاد گروه های گوناگون در آن، صدها خبرنگار، منابع اطلاعاتی و کارشناسان را به هم وصل کردند.
اگر چه امروز وسایل ارتباطی فراوانی وجود دارد که برای روزنامه نگاران امکانات زیادی را برای تبادل اطلاعات، ارتباط با همکاران و دسترسی به منابع مختلف فراهم کرده است، واتس‌اپ در صنعت روزنامه نگاری بیش از دیگر اپلیکیشن‌ها جا افتاده و نقش کلیدی در تبادل اطلاعات سریع، همکاری چند جانبه و ارتباطات مستقیم دارد.
در حال حاضر بیشتر از ۱۰ گروه خبری فعال در واتس‌اپ در بین روزنامه نگاران افغان وجود دارد که آنها را به متخصصان امور، مردم و سیاستمداران وصل نموده است و روزانه صدها خبر و سوژه خبری در این گروه ها همرسانی می‌شود.
تمام رسانه‌های فعال توانسته‌اند با استفاده از گروه های واتس‌اپ همکاران خود و منابع موردنظرشان را در یک مکان مجازی گردآورند.
در ادامه این مطلب چند ویژگی و قابلیت مهم واتس‌اپ را که برای خبرنگاران در تبعید بسیار مفید بوده، می‌خوانید:
سرعت در انتشار اخبار
یکی از کاربردهای مهم واتس‌اپ برای خبرنگاران، قابلیت انتشار سریع اخبار است. با استفاده از گروههای واتس‌اپ، خبرنگاران افغان توانسته اند اخبار تازه و رویدادهای زنده را به سرعت با دیگر اعضای گروه به اشتراک بگذارند.
این امکان به خبرنگاران کمک کرده است تا در بحبوحه رویدادهای مهم به سرعت عمل کنند و اطلاعات را به مخاطبان منتقل نمایند. نمونه بارز این کاربرد نقل اخبار مربوط به جنبش اعتراضی زنان افغان است. بازداشت‌های خودسرانه و موارد کشتار به دست طالبان نمونه‌هایی است از اطلاعاتی که از طریق واتس‌اپ در اختیار خبرنگاران و رسانه ها قرار می‌گیرد و محدودیت های طالبان نمی‌توانند مانع انتقال آن شوند.
تبادل اطلاعات و منابع
گروههای واتس‌اپ خبرنگاران فرصتی عالی برای تبادل اطلاعات، منابع و موضوعات را فراهم کرده است. با استفاده از این گروه‌ها، خبرنگاران در تبعید توانسته اند با هم به طور مستقیم در ارتباط باشند، به منابع معتبرتری دسترسی مستقیم یابند و در تهیه خبر، از اطلاعات منابع به شکل مستقیم استفاده کنند.
مثالی از این نوع ارتباط، گروهی است به نام «آژانس خبری فرحت» است که حدود ۵۳۰ عضو دارد و خبرنگاران افغان از کشورهای مختلف اطلاعاتشان را از طريق آن همرسانی می‌کنند.
بحث و تبادل نظر
گروههای واتس‌اپ امکانات نامحدودی را برای بحث و تبادل نظر برای روزنامه نگاران ایجاد کرده اند. تاکنون خبرنگاران افغان توانسته اند با منابع مختلف از جمله کارشناسان افغان و غیر افغان، سازمان‌های ملی و بین المللی، مقامات حکومت پیشین افغانستان و بعضی مقامات کشورهای خارجی از راه اینترنت دیدار و گفتگو کنند. فرصت بحث وتبادل نظر در گروه های واتس‌اپ کمک کرده است که فرایند برنامه ریزی و تصمیم‌گیری برای خبرنگاران آسان شود و دسترسی به دیدگاه‌ها و نظرات گوناگون میسر باشد.
یکی از این گروه ها با نام «بخوانیم و بدانیم» حدود ۶۶۵ عضو دارد و خبرنگاران، فعالان جامعه مدنی، مدافعان حقوق بشر و کارشناسان را از کشورهای مختلف به هم وصل کرده است.
ارتباط مستقیم خبرنگاران و منابع
از طریق گروههای واتس‌اپ، خبرنگاران توانسته‌اند به طور مستقیم با منابع خبری، متخصصان و دیگر فعالان ارتباط برقرار کنند. این امکان به خبرنگاران کمک کرده تا به راحتی گزارش تهیه کنند، با متخصصان گفتگو کنند، و در تهیه خبر با خبرنگاران دیگر همکاری کنند. ارتباط مستقیم با منابع برای خبرنگاران از اهمیت بسیاری برخوردار است و تأثیر قابل توجهی بر کیفیت و دقت خبرنگاری دارد.
مطرح‌ترین گروه خبرنگاران افغان «میز خبر» است که حدود ۴۹۰ عضو دارد که شامل روزنامه نگاران، مقامات پیشین کشور، سخنگویان نهادها و کارشناسان حوزه‌های مختلف است.
همزمان، چندین رسانه معتبر افغانستان که در تبعید فعالیت دارند گروه های واتس‌اپ را برای کارمندان خود ایجاد کرده اند و از سراسر افغانستان و جهان اطلاعات و اخبار را در این گروه‌ها به اشتراک می‌گذارند. رسانه ها گروههای کاری خود را از چندین خبرنگار، یک ویراستار و یک مدیر تشکیل داده اند. مدیر هر گروه، نماینده اعضای گروه خود است و با سردبیر و مدیر ارشد خبر ارتباط مستقیم دارد.
حریم خصوصی و امنیت
حفظ امنیت و حریم خصوصی در استفاده از واتس‌اپ برای خبرنگاران از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. خبرنگاران افغان بدون هراس از دسترسی طالبان به پیامهای شان می‌توانند در واتس‌اپ فعالیت کنند. گزینه‌های پشتیبان، تنظیمات امنیتی متنوع و چند مرحله‌‌ای، و محافظت از حریم شخصی به روزنامه نگاران قدرت و آزادی عمل بیشتری بخشیده است.
خبرنگاران در تبعید از دفتر و رسمیت برخوردار نیستند، اما امکانات متنوع واتس‌اپ به بهبود کارایی و کیفیت کار رسانه‌‌ای آنها کمک شایانی کرده است.
تصویر از daiankala.com
مقالات بیشتری نوشته
