به دست آوردن اطلاعات دقیق و درست بدون سانسور از کشورهایی که محدودیت‌هایی برای انتقال اطلاعات آزاد ایجاد می کنند، دشوار است. به این دلیل است که دو محقق از ASL19 که یک گروه فن آوری کانادایی است که با هدف عبور از سانسور اینترنتی فعالیت می کند، ابزاری برای راستی آزمایی ایجاد کرده تا ادعاها و سخنان سیاست‌گران شاخص ایرانی را مورد راستی آزمایی قرار دهد.
Fact Nameh به بررسی گفته‌های مقام‌های شاخص یا سیاست‌گران ایرانی می پردازد و هر هفته آن‌ها را در یک «راستی سنج» مورد آزمون قرار می دهد. نتیجه‌ی این راستی آزمایی بین صددرصد صحیح تا کاملا کاذب است و همراه توضیحی است که نشان می دهد این ارزیابی بر چه اساس و به چه شیوه‌ی انجام شده است.
Farhad Souzanchi فرهاد سوزنچی که در تورنتو زندگی می کند و بنیانگذار فکت نامه است، می گوید: «مردم از قصد و هدف ما بی اطلاع بودند. نمی دانستند که ما در آستانه‌ی انتخابات، طرفدار روحانی هستیم یا مخالف او، اما زمان ثابت کرد که ما بی طرفیم. ما واقعیت‌ها را منعکس می کنیم. گاهی اوقات طرفداران روحانی از ما انتقاد می کنند و گاهی برعکس، اما در نهایت، کسانی که از نزدیک کار ما را دنبال می کنند، می دانند که ما بی طرفیم.»
برای افزودن به عنصر طنز، فکت نامه پست‌های خود را با تصویر کارتونی از شخصیتی همراه می کند به نام میرزا که یک قاضی بی طرف است. سخنان مسئولان بر اساس میزان درستی‌شان یا میزان نزدیکی شان به واقعیت، در رده های درست، گمراه کننده، یا شاخ دار قرار می گیرد.
فکت نامه در روز دوم آوریل امسال، حدود یک ماه پیش از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری ایران، و همزمان با روز جهانی راستی آزمایی فعال شد.
زهرا احمدی پور چنان‌که در نمودار بالا دیده می شود، در مورد این‌که ایران در میان مقاصد برتر گردشگری جهان است، سخنی گفته بود. فکت نامه از راه توییتر از او خواست که منبع خود را برای این حرف علنی کند، و او هم این کار را انجام داد. در پاسخ گروه فکت نامه و آقای سوزنچی، خانم احمدی پور در توییتر پاسخ داده بود:«وظیفه ام است.»
Rouhani Meter که برای بررسی و راستی آزمایی سخنان حسن روحانی فعال شده و با الهام از موفقیت Morsi Meter راه اندازی شد، طرحی است که نزدیک به ۳۲ هزار دنبال کننده در فیس بوک و توییتر دارد و برای پی گیری وعده های انتخاباتی آقای روحانی فعالیت می کند. ASL19 که از سوی مرکز امور جهانی مانک در دانشگاه تورنتو حمایت مالی می شود، در گذشته نیز تعدادی طرح راستی آزمایی مشابه راه اندازی کرده است.
در حالی که مخاطبان فکت نامه در داخل ایران هم‌چنان رو به افزایش است، سوزنچی می گوید گام‌های مثبتی را به سوی ایجاد یک فرهنگ راستی آزمایی در داخل کشور مشاهده کرده است.
او به آی جی نت می گوید: «ما خوشحال می شویم که راستی آزمایی و فعالیت‌های مربوط به آن راه خود را به داخل ایران پیدا کنند. این، راهی عالی است برای پاسخ‌گو قراردادن سیاستمداران و تلاش برای شفاف و باز بودن آن‌ها نسبت به مردم.»
تصاویر از وبسایت Fact Nameh.