مخاطبان خبرنگاری تجسسی گزارش‌های مربوط به بحران‌های زیست محیطی در کشورهای در حال توسعه‌ی جهان چه کسانی هستند؟ بسیاری از اوقات، این نوع گزارش‌ها بدون خوانده شدن یا مورد توجه قرار گرفتن، جایی بایگانی می شوند. The Gecko Project که یک طرح غیرانتفاعی زیست محیطی است، و از لندن اداره می شود، در راستای هم‌کاری میان Earthsight و وبسایت خبری Mongabay انجام می شود و به دو زبان اندونزیایی و انگلیسی منتشر می شود.
Tom Johnson که مدیر بخش پژوهش این پروژه است، می گوید این فعالیت، طرحی است برای آگاهی رسانی و افزایش حساسیت نسبت به موضوعات و چالش‌های زیست محیطی کشورهای در حال توسعه، که با تهیه‌ی گزارش‌های تجسسی در این راستا، انجام می شود، و در حال حاضر بر اندونزی تمرکز دارد که شاهد تحولات و دگرگونی‌های شهری و زیست محیطی بسیار، به ویژه پیرامون جاکارتاست.
طرحی به نام “Indonesia for Sale” یا اندونزی برای فروش، توسط دو خبرنگار تجسسی هدایت و بنیان گذاشته شده و هزینه‌ی فعالیت آن از سوی The Waterloo Foundation بنیاد واترلو و یک بنیاد دیگر که نخواسته نامش فاش شود، تامین شده است. بنیانگذاران این طرح می گویند به رغم آن‌که کار تحقیق و گزارشگری برای تهیه‌ی مطلب برای آن از ژانویه سال جاری آغاز شده، شروع این کار مستلزم تجربه‌ی چندین ساله بوده است.
فعالیت اولیه‌ی این طرح شامل تهیه و تدوین چهار مقاله‌ی بلند و تعدادی مطلب کوتاه‌تر خواهد بود. نخستین بخش آن یک مطلب ۱۵ هزار کلمه‌یی بود که در ماه اکتبر منتشر شد و دومین بخش آن مقاله‌ی مبسوط دیگری است که در نیمه‌ی ژانویه (حدود یک ماه دیگر) منتشر خواهد شد. این مطالب با تمرکز بر رانت‌خواری و لابی‌گری سیاستمداران و رابطه‌ی آن‌ها با صنعت روغن تهیه می شود.
پنجاه درصد از شهروندان اندونزی به اینترنت دسترسی دارند و این درصد به سرعت در حال افزایش است. اندونزی که ۲۶۱ میلیون نفر جمعیت دارد، تا ماه اوت امسال ۱۱۵ میلیون کاربر فیس‌بوک داشته است. اغلب جمعیت اندونزی تلفن هم‌راه دارند اما آنتن دهی و امکان دسترسی به تلفن هم‌راه در برخی نقاط غیرشهری دشوار است. تعداد زیادی از کسانی که در نقاط شهری به اینترنت دسترسی آسان دارند، ویدیوهای این پروژه را دیده اند یا مقالات آن را خوانده اند، و تعدادی از آن‌ها از راه فیس‌بوک این کار را انجام داده اند.
طرح‌های این چنینی که طرفدار محیط زیست و طرفدار حفاظت از محیط زیست هستند، چالش‌های خود را هم دارند. آقای جانسون می گوید: «در انجام این نوع کار با تمرکز بر محیط زیست و حفاظت از آن، پرسش‌ها و تردیدهایی در مورد حفظ بی طرفی در انجام کار و تهیه‌ی گزارش مطرح می شود.»
علاوه بر این، از آن‌جا که پوشش زیست محیطی در بسیاری موارد شامل کاهش یا حذف بودجه ی لازم می شود، و به این دلیل است که نهادهای غیرانتفاعی می توانند با پژوهش خود به کمک بیایند.
جانسن که خود، یک دهه خبرنگار تجسسی بوده، می گوید: «در این اواخر به گونه‌ی فزاینده شاهد آن بوده‌ایم که این نهادها رویکرد خبرنگارانه‌تر و قابل دسترس‌‌تری را در پیش گرفته اند. علاوه بر این، وقتی وارد عرصه‌ی خبرنگاری می شوید و این نوع تحقیقات را انجام می دهید، در می یابید کاری که می کنید، هیجان انگیز و جالب است. نباید این هیجان و اشتیاق را به یک مدرک یا نوشته‌ی بی احساس برای سیاستگذاری بدل کنید، بلکه باید بکوشید تا روح آن را حفظ کنید.»
تصویر اصلی از فلیکر، با مجوز Thomas Depenbusch.