شیوه‌ برخورد مديران رسانه‌ای با زیان اطلاعات غلط برای دموکراسی

«همین اکنون هم نمی‌توانیم واقعیت را از افسانه تشخیص دهیم، چون نسل اول هوش مصنوعی در رسانه‌های اجتماعی در واقع بر واقعیت‌ها بنا نشده، بلکه دروغ، ترس، خشم و نفرت را پخش می‌کند.»

در یک میزگردِ جشنواره جهانی خبرنگاری در پروجای ایتالیا، ماریا رسا Maria Ressa، خبرنگار فیلیپینی و برنده جایزه نوبل، پیرامون خطری که خبرنگاری امروز با آن روبه‌روست، یادآوری کرد؛ این‌که هوش مصنوعی معمولاً با تسهیلِ انتشارِ اطلاعات جعلی و اطلاعات غلط، به پیشبرد انگیزه‌های استبدادی کمک می‌کند.

طی این بحث ناتالیا انتلاوا Natalia Antelava، از نشریه Coda Story در گرجستان، برانکو برکیچ Branko Brkic، از نشریه Daily Maverick در آفریقای جنوبی، پاتریشا کامپوس مِلو Patricia Campos Mello از برزیل، شرکت داشتند و دکتر جولی پوزتی Julie Posetti از مرکز بین‌المللی خبرنگاران (ICFJ) گرداننده بحث بود. هدف این برنامه، نه بیان مجدد نگرانی‌های موجود، بلکه هم‌رسانی راه حل‌های خلاقانه‌ای بود که مدیران اتاق‌های خبر در سراسر جهان برای مبارزه با این مشکل فراگیر، اتخاذ می‌کنند.

در ادامه این مطلب، به برخی از روش‌هایی اشاره می‌کنیم که این مدیران به‌کار می‌گیرند تا به آلودگی اطلاعاتی که وارد اکوسیستم رسانه‌ای آنها می‌شود، واکنش نشان ‌دهند.

رسا و تیم او در نشریه Rappler یک پروتکل ماتریکس (Matrix Protocol) ساخته‌اند که یک اپلیکیشن گپ (چت) با رمزگذاری نقطه به نقطه است و ارتباطات غیرمتمرکز را ممکن می‌کند. این اپلیکیشن یک «چهارراه دیجیتال شهری» است که به نشریه Rappler وصل است و به کاربران امکان می‌دهد که با خبرنگاران، گروه‌های مدنی و دیگرانی که به موضوع مشخصی علاقه دارند، چت کنید و آنها را در وبسایت خبری هم می‌توانید بیابید. ماتریکس، واکنشی در برابر تهدیدهای موذیانه در فضای مجازی است که خبرنگاران، از جمله خودِ رسا، با آنها مواجه بوده‌اند.

بیشتر بخوانید: بررسی رسانه‌های در تبعید افغانستان و ایران در میزگرد روز جهانی آزادی مطبوعات

انتِلاوا با طرح خبرنگاری فعالانه، این موضوع را بررسی می‌کند که رژیم‌های خودکامه، چگونه از شرکت‌های فن‌آوری برای پخش اطلاعات نادرست و پیشبرد اهداف خود سوءاستفاده می‌کنند؛ حتی در جوامع دموکراتیک. هدف وی، برملا کردن دلایل بنیادین بحران در کشورها و روشن‌ کردن چگونگی «تجهیز نوستالژی» و استفاده از نارضایی است که به واسطه کمپین‌های اطلاعات نادرست انجام می‌شود.

کارِ برکیچ، اطمینان یافتن از حفاظت از خبرنگارانی است که در اتاق خبر او کار می‌کنند. وقتی موضوع بررسی این باشد که کدام تهدیدهای مجازی ممکن است به خشونت فیزیکی منجر شود، وی خطر نمی‌کند. برکیچ، خدمات مشاوره را برای اتاق خبر خود فراهم کرده است، و در چهار سال گذشته، شصت درصد از اعضای اتاق خبر او از این خدمات استفاده کرده‌اند. همچنین اگر نیاز باشد، وی کمک می‌کند که خبرنگارانِ Daily Maverick، به خصوص زنانِ خبرنگار که  بیشتر در معرض انتشار اطلاعات جعلی جنسیتی و خشونت آنلاین بوده‌اند، به خانه‌های امن منتقل شوند.

رویکرد کمپوس مِلو شامل پوشش تخصصی اطلاعات نادرست، از جمله دنبال کردن منابع تأمین مالی از راه نظارت بر کانال‌های پیام‌رسان عمومی، ردیابی قوانین و لابی‌گری از سوی شرکت‌های فن‌آوری و استفاده از خبرنگاری نظارتی است تا اطمینان حاصل شود که این شرکت‌ها، قوانین خود را عملی می‌کنند.

بیشتر بخوانید: راهنمای اعتمادسازی میان خبرنگاران و جوامع

این بحث، در پیوند با طرح خلع سلاح اطلاعات نادرست از سوی مرکز بین‌المللی خبرنگاران برگزار شده بود. این برنامه سه ساله، خبرنگاران و رهبران جوامع را به ابزارهایی مجهز می‌کند که بتوانند با آنها منابع اطلاعات نادرست را بررسی کنند، از تکنیک‌های تازه برای انتشار گسترده اطلاعات واقعی استفاده کنند و روش‌های یافتن راه‌‌حل‌های قابل تکرار را برای مبارزه با انتشار اطلاعات نادرست، مورد بررسی قرار دهند.

پوزتی بخش تحقیقاتی طرح را مدیریت می‌کند و این چهار رسانه، نماینده همه شرکت‌کنندگان هستند. در حالی که این بحث، منابع مضر و تاکتیک‌های اطلاعات نادرست را که باعث فرسایش خبرنگاری می‌شود، روشن می‌کند، راه‌های خلاقانه‌ای را که مدیران اتاق‌های خبر در سراسر جهان برای مبارزه با این مشکل دائمی به‌کار می‌گیرند، نشان می‌دهد. این بحث‌ها در آینده نزدیک، حیاتی‌اند؛ اما این حوزه، مملو از اندیشمندان خلاقی است که راه‌های نوینی را برای حفظ حقیقت و مسئولیت‌پذیری در عرصه خبرنگاری ایجاد می‌کنند.

خلع سلاح اطلاعات نادرست طرحی از مرکز بین‌المللی خبرنگاران است که عمده پشتیبانی مالی خود را از صندوق Scripps Howard (اسکریپس هاوارد) دریافت می‌کند. این صندوق از فعالیت‌های خیرخواهانه The E.W. Scripps Company حمایت می‌کند. این طرح سه ساله، خبرنگاران و دانشجویان خبرنگاری را برای مبارزه با اطلاعات نادرست در رسانه‌های خبری توانمند می‌کند.

این مطلب نخست از سوی مرکز بین‌المللی خبرنگاران ICFJ، که سازمان مادرِ آی جی نت است، منتشر شده بود.

تصویر از آنسپلش، عکاس: Red Dot