اگر خبرنگاران ارتشی برای مبارزه با اخبار جعلی و اطلاعات غلط تشکیل دهند، بیل ادیر ژنرالی است که فرماندهی این ارتش را به عهده دارد. او در سال ۲۰۰۷ PolitiFact را بنیان گذاشت و اکنون استاد کرسی نایت در دانشگاه دوک است و طرحی را برای ایجاد تلاش‌های هماهنگ برای مبارزه با اخبار جعلی هدایت می کند.
ادیر می گوید: «همان نکاتی که راستی آزمایی را در سطحی گسترده ممکن می کنند، امکان آن را هم ایجاد می کنند که اخبار و اطلاعات نادرست در سطحی حتی گسترده‌تر منتشر شوند.»
این طرح اخیرا کمک بلاعوضی را به مبلغ یک میلیون و دویست هزار دلار از بنیاد نایت، بنیاد کرگ نیومارک، و طرح خبرنگاری فیس بوک دریافت کرده است.
ریشه‌های فن‌آوری راستی آزمایی
ادیر می گوید وقتی ده سال پیش طرح خود (پولیتیفکت) را برای مبارزه با اخبار جعلی آغاز کرد، انتظار نداشت که ده سال بعد، با چنین شرایطی روبه رو شود که هجوم اخبار جعلی را ببیند. او می گوید هیچ کس انتظار آن را نداشت که یک دهه بعد با چنین شرایطی روبه رو شوند.
ادیر به خاطر می آورد که وقتی پولیتی فکت را فعال کرد، اصلا موفقیت آمیز نبود و مخاطب چندانی نداشت. اما آن طرح، راه را برای فعالیت موفق طرح‌های بعدی هموار کرد، و چارچوب کار طرح‌ها و اپلیکیشن‌های متعددی را در سال ۲۰۱۷ تعیین کرد.
طرح های مربوط
آقای ادیر می گوید که هدف نهایی طرحی که او آغاز کرده و Tech & Check نام دارد، این است که راستی آزمایی را با گروه بزرگتری از مردم قسمت کند و تعداد بیشتری از مخاطبان را با اصول آن آشنا کرده و با محتوای مطالب نهادهای بزرگ خبری سراسر جهان آشنا سازد. یکی از نهادهایی که به اجرای این طرح کمک کرده، دانشگاه تکزاس در آرلینگتن بوده که در بخش بایگانی اینترنت و دموکراسی دیجیتال خود ابزاری را برای این منظور طراحی کرده است که به شیوه‌های گوناگون به مبارزه با انتقال و انتشار اطلاعات غیردقیق یا نادرست بپردازد.
این طرح، طرح‌های همراهی دارد که فهرستی از نام های آنها این است:
ClaimBuster، The Talking Point Tracker، Truth Goggles، و Digital Democracy که هر کدام، هم جداگانه و هم با هم‌کاری یکدیگر، به راستی آزمایی می پردازند و طرح‌هایی را در راستای پیشرفت آن و در راه مبارزه با اخبار جعلی پیش می برند.
دکتر چنگکای لی که در میان گردانندگان Claimbuster است، می گوید شرکت داشتن و فعالیت در این طرح سبب آن می شود که دسترسی به منابع مالی بیشتر و ساده تر شود و در عین حال، این ابزار را در اختیار خبرنگارانی می گذارد که به راستی آزمایی علاقمندند. او می گوید مهم آن است که در نهایت، دستاورد این طرح، بر خلاف بیشتر طرح‌های دانشگاهی و علمی، عملی و کاربردی است و تنها روی کاغذ و در کتاب دیده نخواهد شد.
آینده‌ی راستی آزمایی
موانع دیگری که ورای چالش‌های فن آوری در راستی آزمایی مطرحند، مرزها و موانع اجتماعی و سیاسی است. مشکل عمده آن است که اغلب افراد، نمی پرسند که منبع خبر جعلی یا غلط، کجا یا چیست و به جای آن، به اصل و محتوای خبر توجه می کنند.
با این وصف، ادیر پیش بینی می کند که در آینده، ممکن و عملی خواهد بود که راستی آزمایی را هم‌زمان با آن که کسی صحبت می کند، انجام دهیم. اما فعلا، تصمیم‌ها و حساسیت‌ها و ظرافت‌های فراوانی هست که باید هنگام بررسی درست یا غلط بودن خبر یا اطلاعات، مورد توجه قرار گیرد و روی آن تحقیق شود. او می افزاید: «اینها کارهای پیچیده‌ی است که هم‌چنان باید به دست خبرنگاران (و نه ماشین یا کامپیوتر) انجام شود. اما به مرور می توان به خبرنگاران کمک کرد تا بخش‌های تکراری و وقت‌گیر کار را کامیپوتر یا دستگاه‌های خودکار دیگر به عهده بگیرند.»
تصویر اصلی از فلیکر، با مجوز Patrick Marioné.