رویدادهای جدی و عمده اقلیمی شدید مثل موج‌های گرما و باران‌های سنگین، در سراسر جهان باعث مرگ مردم می‌شود، نابرابری‌ها را تشدید می‌کند و به منازعات دامن می‌زند. به علت تغییرات اقلیمی، این حوادث بیشتر از هر زمان دیگری معمول شده است. برای مثال در هند در سال‌های اخیر، موج‌های گرما شدیدتر شده‌اند. تنها در ماه ژوئن حداقل ۹۶ تن در جریان یکی از این موج‌های گرما جان باختند.
بلقیس صلاح‌الدین - ابراهیم، یک فعال محیط زیست و از مؤسسان مزارع جمهوری سبز در شهر لاگوسِ نیجریه می‌گوید که تغییرات اقلیمی بر تولید غذا نیز اثر می‌گذارد. او می‌گوید: «تصور کنید که همه کشاورزان در سراسر جهان، با چالشی یکسان مواجهند. این بدان معنی خواهد بود که به علت شرایط آب و هوایی، میزان محصولات کشاورزی که در بازار عرضه می‌شود، کمتر از معمول خواهد بود.»
وی می‌افزاید که مزرعه خودش به علت شرایط اقلیمی سخت، کمتر از گذشته محصول می‌دهد. از این گذشته، تغییرات اقلیمی در مناطقی مثل حوضه دریاچه چاد و مزارع دیگر نیجریه به منازعات آن مناطق نیز دامن زده است.
در پاسخ به این تحولات نگران‌کننده، مردم به نوآوری دست می‌زنند و اتاق‌های خبر تلاش‌های مردم را در این زمینه، برجسته می‌کنند. برنامه Future Planet «سیاره آینده» بی‌بی‌سی که تولید و پخش آن در سال ۲۰۲۰ آغاز شده، یکی از این ابتکارات رسانه‌ای است.
بیشتر بخوانید: روی آوردن به میراث فرهنگی برای تعامل با مخاطبان پیرامون تغییرات اقلیمی
گزارش‌هایی که مهلم گزارش‌های دیگر می‌شوند
نیروی محرکه برنامه Future Planet نیاز فوری به راه حل‌هایی برای رسیدگی به مشکلات ناشی از تغییرات اقلیمی و پیامدهای آن است. هدف این برنامه، بازتاب دادن چگونگی انعطاف مردم در سراسر جهان در مواجهه با بحران اقلیم است. ریچارد گری (Richard Gray)، یکی از سردبیران بی‌بی‌سی و مدیرمسئول برنامه Future Planet (سیاره آینده) می‌گوید: «تغییرات اقلیمی احتمالاً یکی از بزرگترین چالش‌هایی است که بشر در قرن آینده با آن مواجه خواهد شد. من و بقیه اعضای تیمم همیشه فکر کرده‌ایم که این یک موضوع بسیار مهم است که باید بازگو شود.»
در ماه ژوئن، واندانا کا (Vandana K)، که یک خبرنگار آزاد است، گزارشی تهیه کرد که نشان می‌داد با تشدید شدن هر موج گرما در هند، زنان چگونه از رنگ روشن در بام‌های خانه‌های خود استفاده می‌کنند تا نور خورشید را بازتاب دهند و از شدت گرما بکاهند.
گری در این باره می‌گوید: «ما به دنبال راه حل‌های مبتنی بر شواهد هستیم. به‌خصوص راه حل‌هایی که تاثیرات ملموسی دارند و تنها به آزمایشگاه یا مقالات پژوهشی محدود نیستند.»
برخی از این راه حل ها به آسانی قابل تکرار و تقلید هستند. Future Planet در یکی از برنامه‌های خود به این موضوع پرداخته بود که در شهر مِدِیین (Medellin) در کلمبیا چگونه برای کاهش دمای شهر و کاهش آلودگی هوای آن، دهلیزهای سبزِ گیاهان و درختان ساخته شده است. بلقیس می‌گوید که این گونه مطالب می‌تواند الهام‌بخش نوآوری‌های دیگری باشد: «مطالب این چنینی، ریشه نوشته شدن مطالب بیشتری در این باب است. مطالب و گزارش‌ها، کسانی را که با چالشی مشابه آنچه در گزارش آمده، مواجهند، ترغیب می‌کند که ببینند دیگران چگونه بر آن چالش غلبه کرده‌اند.»
بیشتر بخوانید: دیدگاه‌هایی قابل تأمل برای تهیه گزارش از گذار سبز
کاهش اثرات کربن
تعهد برنامه Future Planet به پرداختن به تغییرات اقلیمی، در شیوه گزارش‌گری آن نیز هویداست. در ماه فوریه سال گذشته (۲۰۲۲) ایزابل جریتسن (Isabelle Gerretsen)، خبرنگار ارشد بی‌بی‌سی، تصمیم گرفت درباره مهاجران اقلیمی احتمالی بریتانیا که با وجود اخطارها درباره افزایش سطح آب دریا، حاضر نبودند روستاهای ساحلی خود را ترک کنند، گزارشی بنویسد. برای تهیه این گزارش، او باید به جنوب لندن سفر می‌کرد که با ماشین پنج ساعت طول می‌کشید. اما جریتسن با قطار به مقصدش سفر کرد تا رد پای کربن را برای تهیه این گزارش، کاهش دهد. او می‌گوید: «بیش از ۹ ساعت طول کشید تا به آنجا برسم - - هفت ساعت در قطار سپری شد و ۲ ساعت دیگر حین جابه‌جایی اتوبوس».
برخی از خبرنگاران برنامه Future Planet برای کاهش ردپای کربن، با دوچرخه برای تهیه گزارش می‌روند.
مقدار کربن مصرف شده در فرایند تهیه گزارش معمولاً به شکل پی‌نوشت در پایان مقالات Future Planet می‌آید.
گری در این باره می‌گوید: «اگر قرار باشد یکی از خبرنگارهایمان برای تهیه گزارش سفری بکند، همیشه به این فکر می‌کنیم و از خود می‌پرسیم که آیا راه دیگری هم برای سفر آن خبرنگار وجود دارد؟ رویکرد دیگری هم هست؟ شیوه‌ای که برگزیده‌ایم، درست است؟ آیا کارهای دیگری هست که بتوانیم برای کاهش ردپای کربن انجام دهیم؟»
محافظان اقلیم
برنامه Future Planet اخیراً مجموعه تازه‌ای را به نام محافظان اقلیم (Climate Guardians) آغاز کرده است تا روایت‌های مردم در جنوب جهان (کشورهای در حال توسعه) را بازگو و برجسته کند که با به‌کارگرفتن راه‌هایی ملموس، به بحران‌های اقلیمی رسیدگی می‌کنند و می‌کوشند به جامعه‌شان کمک کنند تا با این بحران‌ها سازگار شود.
گری می‌گوید: «گزارش‌گری ما می‌تواند به اقلیم، محیط زیست، مردم و سلامتی آنها، کاهش چالشهای ناشی از نابرابری، آموزش و مشکلات دیگر کمک کند. دیدن اثر راه‌حل‌های کارآمد، بسیار زیباست.»
مقالات بیشتری نوشته
