تحولات اخیر در کلمبیا بر خبرنگاری در آن کشور هم اثر گذاشته اند. سه طرح در آن کشور خبرنگاری سنتی جنگ را به چالش کشیده اند و در تلاش‌اند تا با بهره برداری از ابزار دیجیتال با مخاطبان‌شان ارتباط نزدیکتری برقرار کنند.
کلمبیا اکنون کشوری در حال گذار است. از زمان امضا شدن توافق صلح میان دولت کلمبیا و نیروهای انقلابی فارک در نوامبر دو سال پیش، این کشور با یک سلسله تحولات سیاسی، اجتماعی، و بنیادین مواجه شده است. طی همین مدت، مثل همهی عرصه‌های دیگر، خبرنگاری هم با چالش‌های محتوا، نوآوری، و اخلاقی بسیاری روبه رو شده است.
خبرنگاری سنتی جنگ، که بیش از هر چیز بر طبع خشن تنش تمرکز داشت، اکنون جای خود را به راهبردها و روش‌هایی داده که با استفاده از نوآوری و ابزار دیجیتال به تهیه و اغناء گزارش‌ها کمک می کنند. این سه طرح، ابزار و شیوه‌هایی تازه هستند که به تهیه‌ی گزارش‌هایی کمک کنند که نقشی در مکالمات مربوط به توافق صلح بازی کنند. چنان که متن و موضوع گزارش‌ها تغییر کرده، شیوه‌های تهیه‌ی آن‌ها و طرز فکر مخاطبان هم به همان نسبت تغییر کرده است.
Proyecto Coca
Pacifista هجده ماه پیش Proyecto Coca را به عنوان بخشی از گفت‌وگوی مربوط به ضعیف‌ترین حلقه‌ی زنجیر قاچاق مواد مخدر، فعال کرد. این ضعیف‌ترین حلقه، کشاورزان کاکائو هستند.
Andrés Bermúdez مدیر این طرح، پیرامون آن می گوید: «بزرگ‌ترین نقطه‌ی نوآوری این طرح آن است که به یک واقعیت اجتماعی و سیاسی می پردازد که هیچ کس توجهی به آن ندارد و به گروهی مربوط می شود که از گفت‌وگوی ملی به حاشیه رانده شده است.»
این ابزار رویکردی متفاوت و خاص را به کار می گیرد، و بر خبرنگاری راه حل تمرکز دارد، آن هم با استفاده از قالب‌های گوناگون دیجیتال و ارتباط مستقیم و کار با کشاورزان کاکائو.
Rutas del conflicto
Rutas del conflicto یا «راه‌های رفع تنش» یک طرح داده نگاری است که به بررسی قتل عام‌هایی می پردازد که از سال 1982 تاکنون در کلمبیا رخ داده اند. هدف این طرح آن است که مخاطبان با اطلاعاتی که از منابع خبرنگاری قضایی، تحقیقی، و علمی به دست آمده اند، آشنا شوند. روی وبسایت این طرح چنین آمده است: «این طرح در پی ارتباط با کاربران اینترنتی است که درشهرهای بزرگ متمرکزند، به ویژه با شرایط جنگ که اکنون به دورافتاده ترین نقاط کشور هم رسیده است. این طرح با کمک تصویر و دیگر ابزار مناسب خبرنگاری امکان بهره برداری از خود را به حداکثر می رساند.»
4 Ríos
4 Ríos یا «چهار رود»، یک طرح فرارسانه‌‌یی است که ماجراهای تنش مسلحانه در کلمبیا را از راه ترکیب فن آوری و هنر بیان می کند.
Manuel Toba که مدیر این طرح است، می گوید: «این طرح، صرفا یک طرح خبرنگاری یا مستندسازی نیست. کار تحقیق از داده و دیگر منابع آغاز می شود، اما رویکرد آن نسبت به تنش از زاویه ای حساس و پراهمیت است که زیبایی شناختی را هم در بردارد.»
این طرح چهار سال پیش فعال شد و از آن زمان تاکنون، راهبردها و تریبون‌های بسیاری را برای ارتباط یافتن با مخاطبان خود درپیش گرفته است. اکنون محتوای خود را از راه یک وبسایت و هم‌راه با کمیک استریپ ارائه می دهد و برای این کار از واقعیت مبالغه شده هم استفاده می کند. توبار می گوید که کاری که طرح «چهار رودخانه» انجام می دهد، کنار زدن محدودیت‌های مجوز و دور شدن از یک نوع تنها و انحصاری داستان‌گویی است. گزارش‌ها بر مبنای تجربه تهیه می شوند، و به بررسی همهی امکانات و احتمالات ممکن شیوه‌ی روایت داستان توجه می کنند.»
گام بعدی چیست؟
این سه طرح نشان می دهند که چگونه خبرنگاری نیازمند گذار برای پاسخ‌گویی به نیاز جامعه است، به ویژه در لحظات تاریخی مثل اکنون که کلمبیا آن را تجربه می کند.
گام بعدی، ایجاد انگیزه و مشوق‌های محتوایی است که در خدمت مخاطبان باشد. خطر کردن و پوشش دادن تحولات تازه هم، همواره در میان گام‌های بعدی اتاق‌های خبر خواهد بود.
تصویر اصلی از فلیکر، با مجوز VillegasLillo.