تهیهی گزارش از مذهب هرگز آسان نبوده، از همینرو، خبرنگاران و استادان دانشگاه گرد آمده اند تا با هم دستورالعملی تهیه کنند که هدف آن کمک به آن است که رسانههای اروپایی و آمریکایی به شیوهی دقیقتر از اسلام گزارش تهیه کنند.
چاپ دوم کتاب (Islam for Journalists (and Everyone Else که به شکل کتاب اینترنتی قابل خریداری است، به خبرنگاران محلی کمک می کند تا در آمریکا و دیگر نقاط دنیا اطلاعات دقیقتری را از جوامع مسلمان جمع آوری کنند و پوشش دهند.
این کتاب این موضوع را مطرح می کند که داشتن دانش کلی از اسلام، امروزه تنها برای خبرنگاران خارجی لازم نیست، بلکه برای هر کسی لازم است که می خواهد درک بهتری از اخبار مربوط به اسلام داشته باشد. بسیاری از خبرنگاران آمریکایی اطلاعات چندانی دربارهی دومین دین عمدهی جهان ندارند، و این عدم آگاهی بر کیفیت و نوع تهیهی گزارششان از این موضوع اثر می گذارد.
Lawrence Pintak که خبرنگار خارجی باتجربهی است و Stephen Franklin که فرصت مطالعاتی نایت را در مرکز بین المللی خبرنگاران گذرانده، این کتاب را با هم ویرایش کردهاند. این کتاب که ۲۵۲ صفحه دارد، به ستونهای اصلی اسلام، اثرات فرهنگی و تاریخی آن، و رابطهی پیچیدهاش با سیاست می پردازد. این کتاب همچنین شامل بخشی است به نام «دفترچهی خبرنگار» که طی آن خبرنگاران به توضیح تجارب شخصیشان هنگام تهیهی گزارش دربارهی اسلام می پردازند.
اینجا برخی نتایج مهم خواندن این کتاب را مرور می کنیم:
با جامعهی مسلمان رابطه برقرار کنید
یکی از مشکلات عمدهی که خبرنگاران آمریکایی و اروپایی هنگام تهیهی گزارش دربارهی اسلام در کشور خودشان با آن روبه رو هستند، آن است که تهیهی گزارش از جوامع مسلمان دشوار است، چون برخی مسلمانان در آمریکا و اروپا به رسانهها اعتماد نمی کنند و باور دارند که اغلب رسانهها از آنها دیدگاهی منفی ارائه می دهند.
برای گذار از این مشکل، Andrea Elliott (آندریا الیوت) که برای تهیهی گزارش از جامعهی مسلمان بروکلین برندهی جایزه ی پولیتزر شد، بر اصل سادهی حضور تاکید دارد. او می گوید که حتا اگر خبرنگاران در ابتدا از سوی جوامع مسلمان پذیرفته نمی شوند، باید پافشاری کنند و با شرکت در مراسم یا گردهمآییهای مسلمانان، علاقه و توجه خود را به آنها نشان دهند. او می گوید خبرنگاران نباید تنها به سراغ امام جماعت بروند، بلکه باید در گردهمآییهای مذهبی مردم (مسلمانان) هم شرکت کنند تا دیدگاهی گسترده و مناسب پیدا کنند. همانطور که در مورد تهیهی گزارش از هر مذهبی صادق است، خبرنگاران در صورتی می توانند رابطهی اعتمادآمیزی متقابلی با موضوع گزارش خود داشته باشند که به آنها و سنتهایشان احترام بگذارند. مثلا خانم الیوت می گوید در برخی از این گردهمآییها با حجاب ظاهر می شد و با مردان دست نمی داد مگر آنکه خودشان راحت بودند که این کار را انجام بدهند. الیوت می گوید نشانههای کوچک احترام، نقش مهمی در تهیهی گزارش ایفا می کند.
منابع و روابط خود را گسترش دهید
از دیدار از یک مسجد آغاز کنید، این توصیهی Bryan Denson (برایان دنسون) برای گسترش رابطه با جامعهی مسلمان شهر است. دنسن خبرنگار با سابقهی نشریهی The Oregonian است که می گوید پرسیدن نظر مردم عادی عضو جوامع مسلمان بسیار مفیدتر از نظرخواهی از کارشناسان و تحلیلگران غربی است. خبرنگاران در حال تلاش برای توسعهی روابط خود، ممکن است به مشکلات و موانعی از جمله زبان یا دوری گزیدن مسلمانان از آنها برخورد کنند. اگر بتوان از مترجم کمک گرفت یا آشنایی پیدا کرد که به همان جامعه تعلق دارد، کار بهتر پیش خواهد رفت.
اگر هیچ تلاش موثر نبود، با آنها همغذا شوید
بسیاری از خبرنگاران کهنه کار ممکن است با توصیههای این کتاب آشنا باشند. با این حال، همه می توانند از تجارب شخصی خبرنگاران که در این کتاب آمده، بهره ببرند.
از بسیاری جوانب، قواعد کلی خبرنگاری به قواعد تهیهی گزارش از مذاهب هم قابل تعمیم است: به کسانی که از آنها گزارش تهیه می کنید، احترام بگذارید، درک متقابل نشان دهید، و با آنها وقت صرف کنید و از خودتان برایشان مایه بگذارید. در نهایت، این کتاب یادآوری می کند که هرقدر هم که یک خبرنگار از موضوع گزارش دور باشد، سادهترین راه برای ایجاد ارتباط با آن، حضور یافتن است.
تصویر اصلی از فلیکر، با مجوز Rudy Herman.