در بحبوحه افزایش اطلاعات نادرست، امروز خبرنگاران باید درپی قوانینی باشند که کشورهای گوناگون برای مبارزه با اطلاعات نادرست تصویب کرده‌اند. پلتفرم Agência Lupa در برزیل به خبرنگاران کمک می‌کند که دقیقاً همین کار را انجام دهند.
این سازمان، در ماه جاری (نوامبر) یک نقشه تعاملی منتشر کرده که قوانین ملی و فراملی را که در سراسر جهان برای مبارزه با اطلاعات نادرست در فضای مجازی وضع شده، نشان می‌دهد. این ابزار که LupaMundi نام دارد، با ارائه جزئیات این قوانین، به کاربران کمک می‌کند که ماهیت قوانین و چگونگی احتمال استفاده از آنها علیه خبرنگاران بهتر درک کنند.
ناتالیا لئال (Natália Leal)، مدیر اجرایی Agência Lupa، در یکی از جلسات اخیر که از سوی انجمن جهانی خبرنگاری بحران مرکز بین‌المللی خبرنگاران که درباره دنبال کردن قوانین ضد اطلاعات نادرست در جهان برگزار شد، گفت: «ما باید از کار افراد در سراسر جهان بیاموزیم. تمرکز Lupa بر برزیل است، اما اگر تجربیات دیگر را در سراسر جهان نبینید، ناممکن است که برای پرسش‌های مشابه، پاسخ‌های تازه‌ای بیابید.»
در این جلسه، فِلاویا کمپوزانو (Flávia Campuzano)، از همکاران لئال (Leal) در بخش تجزیه و تحلیل محتوا در Agência Lupa نیز او را همراهی کرد.
مهمترین نکات این جلسه را در ادامه می‌خوانید.
استفاده از LupaMundi
در وب‌سایت LupaMundi می‌توانید قوانین مبارزه با اطلاعات نادرستِ ۱۱۸ کشور از ۱۹۳ کشور عضو سازمان ملل متحد را بیابید. آن دسته از اطلاعاتِ قوانین این کشورها که در دسترس هستند و اطلاعات ۱۴ کشور دیگر که درباره مبارزه با اطلاعات نادرست قوانین تصویب ناشده دارند، در این وب‌سایت یافت می‌شوند.
به گفته کمپوزانو (Campuzano) این وب‌سایت حاوی اطلاعاتی درباره قوانین و منابع گردآوری آنهاست تا «خود کاربران بتوانند آنها را راستی‌آزمایی کنند.» کاربران می‌توانند با استفاده از گزینه فیلتر، روی نقشه ببینند که کدام کشورها قوانین اختصاصی و قوانین غیراختصاصی درباره اطلاعات نادرست دارند و کدام کشورها هیچ قانونی در این زمینه ندارند. فیلترهایی بیشتری هست که به کاربران امکان می‌دهد که قوانین مربوط به موضوعات خاصی مثل مدیریت محتوا، کووید-۱۹، جرائم سایبری، ترور شخصیت یا بدنام کردن افراد ، آموزش و مقررات مربوط به اینترنت را پیدا کنند.
این اطلاعات به جای نقشه، قابلیت نمایش به صورت فهرست کشورها را نیز دارد و می‌توان آنها را به صورت فایل‌های اسپرید شیت (spreadsheet) هم دانلود کرد. کمپوزانو می‌افزاید: «این امکان برای محققان و یا خبرنگارانی که می‌خواهند تجزیه و تحلیل عمیق‌تری انجام دهند و یا مطلبی بنویسند، عالی است.»
LupaMundi اکنون به زبان‌های انگلیسی و پرتغالی قابل دسترس است و تیمی که روی این پلتفرم کار می‌کند، امیدوار است که سرانجام در آینده، این نقشه را به زبان‌هایی از قبیل فرانسه، عربی و اسپانیایی نیز ترجمه کند. کمپوزانو می‌گوید که این نقشه پویا و همیشه در حال تکامل است: «این نقشه در حال پیشرفت است. اصلاحات بخشی از کار است و ما انتظار آن را داریم. اگر چیزی را می‌بینید که می‌توانیم به‌روز رسانی کنیم، به ما ایی‌میل بزنید تا ما تمام تلاش خود را در این زمینه به کار بگیریم.»
بیشتر بخوانید: چگونه با انتشار اطلاعات نادرست در رسانه‌های اجتماعی مقابله کنیم
ایجاد LupaMundi
ایده اولیه این ابزار در جریان یکی از جلسات آموزشی برنامه خلع سلاح اطلاعات نادرست از سوی مرکز بین‌المللی خبرنگاران، به ذهن ناتالیا آلفونسو (Nathália Afonso)، خبرنگار Agência Lupa خطور کرد. او این ایده را با تیم تولید اتاق خبر خود که مارسلا دوآرته (Marcela Duarte) مسئول آن بود، در میان گذاشت. او هم این طرح را در همکاری با سازمان LatamChequea و حمایت مرکز بین‌المللی خبرنگاران، صندوق Scripps Howard و شبکه بین‌المللی راستی‌آزمایی (IFCN) مطرح کرد. تیم LupaMundi اطلاعات را از منابعی از جمله سوابق دولت‌ها و سازمان ملل متحد گردآوری کرد. آنها با اعضای دیگر شبکه بین‌المللی راستی‌آزمایی مانند Chequeado همکاری کردند تا درباره روایت‌های محلیِ اطلاعات نادرست، اطلاعات کسب کنند.
کمپوزانو می‌گوید که آنها اطلاعات به‌دست آمده را در یک وب‌سایت تعاملی و کاربرپسندِ دارای فیلتر و دسته‌بندی تدوین کردند تا مرور کردن آن آسان باشد. وی می‌افزاید که تأیید منابع اطلاعاتِ این نقشه، یکی از نگرانی‌های عمده در جریان فرآیند تولید بود.
بیشتر بخوانید: بهره‌برداری حکومت‌های خودکامه از موازين قانونی به عنوان سلاحی برای مجازات خبرنگاران
برنامه‌های آینده
تیم سازنده LupaMundi امیدوار است که با در دسترس قرار دادن گسترده این اطلاعات، این ابزار به کاربران -- خبرنگاران، محققان و دیگران -- کمک کند که الگوهای قوانین را بیابند و آنها را با مقولات دیگری مثل حکومت‌داری و سیاست پیوند بدهند.
لئال می‌گوید: «ما قبل از منتشر کردن این نقشه، نمی‌دانستیم که چند کشور در زمینه تصویب کردن قوانین مبارزه با انتشار اطلاعات نادرست فعالیت کرده‌اند. تفاوتی که ما می‌خواهیم ایجاد کنیم، این است که به کسانی که می‌خواهند دراین باره تحقیق کنند و فعالیت‌های کشورهای مختلف را مقایسه کنند، اطلاعات بیشتری بدهیم.»
وی می‌افزاید که هدف دیگر این نقشه، برانگیختن بحث درباره قوانین مبارزه با انتشار اطلاعات نادرست با متخصصان و تشویق اندیشه انتقادی درباره این قوانین، به جای تقلیل دادن تجزیه و تحلیل آن صرفاً به «خوب» و «بد» است.
به گفته لئال، در کل، ارزیابی قوانین باید به متخصصان واگذار شود: «هدف ما تنها این است که اطلاعات را ارائه کنیم. ما هنوز نمی‌دانیم که وقتی صحبت از مبارزه با اطلاعات نادرست پیش می‌آید، بهترین قانون کدام است. ما در Lupa معتقد نیستیم که وضع قانون، راهی منحصربه‌فرد و یا حتی بهترین راه برای مبارزه با اطلاعات نادرست است.»
ویدیوی این نشست را به زبان انگلیسی اینجا بیابید:
تصویر از Pexels، عکاس: CQF-Avocat
مقالات بیشتری نوشته
