Jean-Pierre Afadhali ژان‌پیِر اَفَدَلی، خبرنگار اقتصادی و علمی اهل رواندا، دیر زمانی است که از خواندن روزنامه و مجله لذت می‌برد؛ او می‌خواست از آن‌‌چه در جهان می‌گذرد آگاه باشد. همین علاقه، وی را به خبرنگاری کشاند. او می‌خواست که آگاهی دیگران را نیز بالا ببرد. خودش می‌گوید: «تنها خواستم این بود که آگاه باشم و مردم، مثل دوستانم، هم‌کلاسی‌هایم و دیگران را هم آگاه کنم.» افضالی کار حرفه‌ای خود را با The East African و Rwanda Today که هر دو از نشریات گروه رسانه‌ای ملت (The Nation Media Group) بودند آغاز کرد و بعد از آن، خبرنگار ویژه تمام‌وقت شد. در حال حاضر او در نایروبی، پایتخت کنیا ساکن است و برای نشریاتی مثل Vijana FM و Pan African Visions مطلب می‌نویسد تا گزارش‌های جالب آفریقا را به مخاطبان جهانی برساند.
اَفَدَلیهمچنین در تهیه گزارش با نیویورک‌تایمز همکاری‌هایی کرده و در بخش مانیتورینگ بی‌بی‌سی آموزش دیده است. او آنجا وظایف مختلفی از جمله دنبال کردن تحولات رسانه‌ای، ترجمه محتوا و همکاری در پوشش اخبار فوری را بر عهده داشت. گزارش ویژه سال گذشته اَفَدَلی پیرامون ممنوعیت استفاده از پلاستیک یک‌بار مصرف در رواندا، در اولین مراسم اعطای جوایز خبرنگاری علمی در آفریقا، برنده بخش خلاقانه‌ترین گزارش سال شد. من در این مطلب، با اَفَدَلی درباره حرفه‌اش به‌عنوان خبرنگار آزاد، چالش‌ها و موفقیت‌های او و تعهدش به تولید گزارش‌های تأثیرگذار و افزایش آگاهی جهانی پیرامون آفریقا، گفتگو کرده‌ام.
بیشتر بخوانید: خبرنگار برگزیده ماه: سانارا سانتوس
ممکن است در مورد گزارش‌تان که جایزه خلاقانه‌ترین گزارش سال را در رقابت خبرنگاری علمی آفریقا سال ۲۰۲۳ به‌دست آورد، توضیح بدهید؟
سال گذشته، بنیاد علم برای آفریقا، میزبان برنامه‌ای در لوساکا، پایتخت زامبیا بود. من گزارش خود پیرامون آلودگی پلاستیکی در رواندا را برای رقابت فرستاده بودم. قبل از آن، سازمان زیست‌محیطی کنیایی The Flipflopi از من خواست که گزارشی در مورد ممنوعیت استفاده از پلاستیک یک‌بار مصرف در [در رواندا] بسازم، چون مردم می‌خواستند بدانند که رواندا چگونه با آلودگی پلاستیکی مبارزه می‌کند. من این گزارش را تهیه کردم و جالبترین بخش آن، این بود که رواندا یکی از معدود کشورهای آفریقایی بود که استفاده از پلاستیک یک‌بار مصرف را ممنوع می‌کرد. کار روی این گزارش به علت قرنطینه کووید-۱۹ چالش‌برانگیز بود و ملاقات با برخی از کارشناسان را از راه دور، مشکل کرده بود. با این همه، توانستم با استفاده از گرافیک و داده برای به‌تصویر کشیدن محتوای گزارش، آن را تهیه کنم.
همیشه می‌خواستم برنده یک جایزه خبرنگاری شوم. به دور نهایی چند رقابت بین‌المللی راه یافته بودم، اما برنده نشده بودم. بعد از تلاش در چندین رقابت و به‌دست نیاوردن جایزه، موفقیت این بار برایم خاص بود.
به‌عنوان یک خبرنگار، چه چالش‌ها و دستاوردهایی را تجربه کرده‌اید؟
دسترسی به اطلاعات، یک چالش بزرگ بوده است. گاهی مصاحبه با کسانی که تمایلی به همرسانی اطلاعات ندارند، دشوار است. دسترسی به منابع هم گاه چالش‌برانگیز است. در زمان شیوع کووید-۱۹ هم رفت‌و‌آمد و گفتگو با مردم برای تهیه گزارش، کار آسانی نبود.
برخی از موفقیت‌های من، مدیون گزارش‌هایی بود که در صفحه اول روزنامه‌هایی مثل روزنامه The East African منتشر شدند. من پیرامون استخراج معادن و این که بهای جهانی مواد معدنی چگونه بر شرکت‌ها و کارمندان محلی در رواندا تأثیر می‌گذارد نیز یک مطالعه توصیفی انجام دادم. این گزارش و گزارش‌هایی که پیرامون تغییرات اقلیمی در سال‌های اخیر تهیه کرده‌ام، بهترین گزارش‌های من بوده‌اند. بسیاری از گزارش‌های من پیرامون فن‌آوری، تجارت و مسائل دیگر، در رسانه‌های اجتماعی همرسانی شده و ترند شده‌اند. این که گزارش‌هایم همرسانی شده‌اند هم برای من موفقیت تلقی می‌شود. اما جایزه سال گذشته، بزرگترین دستاورد من بود، چون حاصل برگزیده شدن در رقابتی در سراسر آفریقا بود. این بزرگترین دستاورد کار حرفه‌ای من، و لحظه‌ای شاخص در خبرنگاری علمی من بود.
بیشتر بخوانید: شیوه تهیه گزارش «رادیوی آبی» کنیا از اقتصاد آبی آن کشور
توصیه شما به خبرنگاران دیگر چیست؟
توصیه‌ام این است که ثابت‌قدم باشند و پشتکار داشته باشند تا شکست نخورند. از توصیه‌های خبرنگاران ارشد، سردبیران و مدیران نشریات، و همکاران خود استفاده کنند. بدانند که درخواست کمک فکری از همکاران، خبرنگاران ارشد و پیش‌کسوتان می‌تواند به شما کمک کند تا بر چالش‌ها پیروز شوید. همچنین توصیه می‌کنم که به نوآوری ادامه دهید و برای شرکت در برنامه‌های آموزشی مختلف اقدام کنید. وقتی من این کار را انجام دادم، موفق به دریافت چند وام بلاعوض شدم که به کمک آنها توانستم رویدادهای عمده‌ای را پوشش دهم.
چند کمک مالی دریافت کردم تا گزارش‌های بزرگی را پوشش دهم. تهیه گزارش به بودجه نیاز دارد و من این نوع چالش‌ها را این‌گونه از میان برمی‌دارم. برای مثال، توانستم تنها از یک سازمان، سه یا چهار بار کمک مالی بگیرم.
آی جی نت به پیشرفت حرفه‌ای شما چه کمک‌هایی کرده است؟
من از چندین سال -- هشت یا ده سال به این‌سو -- از آی جی نت استفاده کرده‌ام و از طریق آن، فرصت‌های متفاوتی را یافته‌ام. یک بار برای پوشش کنفرانسی در اوگاندا، توانستم وام بلاعوض خبرنگاری بگیرم. در سال ۲۰۱۵ هم در یک مسابقه علمی که برای نویسندگان در آفریقا برگزار می‌شد و در آی جی نت تبلیغ شده بود، شرکت کردم. دوست دارم مطالبی را که در وبسایت منتشر می‌شوند بخوانم و از راهنمایی‌های مطالب آی جی نت بیاموزم.
چه اهدافی دارید و مشتاق آغاز چه طرح‌هایی برای آینده هستید؟
من هنوز هم به پوشش تحولات آفریقا -- به‌طور خاص شرق آفریقا -- و روایت آنها برای مخاطبان جهانی علاقه دارم. می‌خواهم از طریق گزارش‌هایم در فضای مجازی، مخاطبان جهانی را آگاه کنم و توجه‌شان را به مطالبم جلب کنم تا بخوانند و انگیزه بگیرند. یکی از گزارش‌هایم اخیراً از سوی نشریه Global Voices به زبان‌های مختلف، از جمله اسپانیایی و فرانسه، ترجمه شده است. خوب است که دیدگاه دیگران را درباره گزارش‌های خود بدانید. امیدوارم که این کار بتواند کمک کند تا مردم در شرق آفریقا و دیگر نقاط جهان بدانند که در کشورهایی مثل رواندا، کنیا و اوگاندا چه اتفاقاتی می‌افتد. همچنین امیدوارم که گزارش‌هایم بهتر شوند و خودم به آموختن ادامه دهم تا خبرنگار بهتری شوم و اطلاع‌رسانی کنم تا مخاطبانم بتوانند در پی آگاهی از واقعیت‌ها، تصمیم‌های مناسبی بگیرند.
تصویرها از ژان‌پیِر اَفَدَلی
مقالات بیشتری نوشته
