گزارش اخبار فوری بخشی اجتناب‌ناپذیر از کار خبرنگاری است. بسیاری از خبرنگاران در سراسر جهان، تجربه پوشش خبرهای فوری را دارند. همان‌طور که از نامش پیداست، در اخبار فوری، سرعت، اهمیت زیادی دارد و به همین علت، احتمال اشتباه در آن زیاد است. اما باید توجه داشت که دقت، هرگز نباید قربانی سرعت شود.
در این مطلب چند نکته کاربردی را برای پوشش خبرهای فوری، برای خبرنگاران گردآوری کرده‌ام. این نکات، بیشتر برای خبرنگارانی که روی اخبار داخلی کار می‌کنند و ممکن است برای پوشش خبرهای فوری به محل اعزام شوند، کاربرد دارند.
در اتاق خبر
۱- یک چِک‌لیست داشته باشید: یکی از راه‌کارهای خوب برای کاهش اشتباهات در گزارش خبرهای فوری، داشتن چِک‌لیستی است که در آن، نکات مهمی که قبل از انتشار خبر فوری باید مراعات شوند، درج شده باشد. داشتن چِک‌لیستی از بایدها و نبایدها برای گزارش همه اخبار و برنامههای خبری، کار ارزشمندی است، اما در زمینه خبرهای فوری، شاید بتواند از اشتباهات فاحش جلوگیری کند. برخی از نکاتی که در ادامه این مطلب می‌آیند، قابلیت گنجانده شدن در چنین چِک‌لیستی را دارند. در وقت تهیه خبر و به‌خصوص قبل از انتشار، آن را با چِک‌لیست مقایسه کنید و اگر معیارهای لازم را داشت، آن را منتشر کنید.
۲- یک گروه کاری تشکیل دهید: وقتی رویداد بزرگی رخ می‌دهد که آن را به‌عنوان خبر فوری منتشر می‌کنید، یک گروه کاری متشکل از حداقل دو خبرنگار یا یک خبرنگار و یک ویراستار تشکیل دهید. (در صورت نیاز، می‌توان تعداد اعضای گروه را بیشتر کرد.) این گروه نه‌تنها می‌تواند در هماهنگی با تیمی که برای گزارش میدانی به محل رویداد فرستاده شده است، خبر را با دقت بیشتری بررسی کند، بلکه تا زمانی‌که گزارش طولانی‌تر و با جزئیات منتشر می‌شود، همه اطلاعات را صیقل داده و از اشتباهات بزرگ و کوچک در آن جلوگیری نماید.
۳- راهبردی برای انتشار اخبار فوری داشته باشید: در کنار چِک‌لیستی که قبل از انتشار خبر، به آن مراجعه می‌کنید، راهبرد واضحی داشته باشید که وقتی نیاز به پوشش فوری خبری ایجاد شد، همگی در اتاق خبر بدانند وظیفه آنها چیست. این امر تا حد زیادی از سردرگمی و دست‌پاچه شدن در هنگام خبرهای فوری جلوگیری می‌کند.
بیشتر بخوانید: آشفتگی اخبار رسانه‌های ایران در پی سقوط بالگرد رئیس‌جمهوری
۴- تمرین کنید: کار خبرنگاری شباهت زیادی به کار نیروهای پلیس و آتش‌نشانی دارد؛ چون هم نیازمند اقدام و رسیدگی سریع است و هم خطرات زیادی به‌همراه دارد. برای اقدام سریع که می‌تواند باعث کاهش خطرات شود، شیوه‌های آماده شدن و رفتن خبرنگاران به محل یک رویداد را تمرین کنید. برای مثال، اگر انفجاری رخ می‌دهد، تیم اعزامی به محل اعم از خبرنگار، تصویربردار، راننده و… باید بتوانند با سرعت، وسایل کار و همچنین وسایل ایمنی مثل جلیقه/واسکت ضد گلوله، کلاه و… را بردارند و به محل رویداد بروند. این کار ساده بهنظر می‌رسد، اما به‌یاد داشته باشید که «خبر فوری» ممکن است باعث اضطراب و ترس، آشفتگی، سراسیمگی و نگرانی شود و باعث گردد که خبرنگاران، تدابیر مهم را فراموش کنند. داشتن چِک‌لیست و تمرین کردن، در این زمینه مفید است.
در محل واقعه
۵- به چِک‌لیست مراجعه کنید: وقتی برای پوشش خبر فوری به محل می‌روید، چک لیستی را که تهیه کرده‌اید، مرور کنید. خوب است که چند نسخه از این فهرست را در معرض دید داشته باشید، از جمله به شکل تابلوی بزرگی در محلی که برای همه قابل دیدن باشد، در اتاق خبر و همچنین روی میزکارتان. می‌توانید یک نسخه چاپی و همچنین نسخه دیجیتال آن را در تلفن همراه هوشمند، همیشه با خود داشته باشید.
۶- اطلاعات را راستی‌آزمایی و منابع را بررسی و تأیید کنید: درست است که وقتی با خبر فوری سروکار دارید، یکی از شاخص‌هایی که همیشه باید به‌دنبال آن باشید، سرعت است؛ اما نه به قیمت قربانی شدن دقت که منجر به دادن اطلاعات نادرست به مخاطب شود. همیشه اطلاعات را تا حد ممکن راستی‌آزمایی کنید و منابع خود را هم تأیید کنید. اگر از چیزی اطلاع دقیق ندارید، آن را در به‌روزرسانی‌ها و یا گزارش خود نگنجانید. هرگز بر اساس حدس و گمان، تصمیم به انتشار اطلاعات نگیرید. به‌یاد داشته باشید که انتشار گزارش دقیق، اما کمی دیرتر، بهتر از ارائه گزارش نادرست، اما سریع‌تر است.
بیشتر بخوانید: شیوه‌های مؤثر گزارشگری از سوانح
۷- اخبار رسانه‌های دیگر را دنبال کنید: اگر فرصت دارید، خودتان اخبار رسانه‌های دیگر را درباره موضوعی که برای پوشش آن به محل رویداد رفته‌اید و یا به هر نحوی روی آن کار می‌کنید، دنبال کنید. اگر فرصت کافی ندارید، از همکاران خود بخواهید که این کار را انجام دهند و شما را در جریان آخرین اطلاعات بگذارند. با این کار، از درستی یا نادرستی برخی اطلاعات آگاه می‌شوید که در کل، به درک بهتر اوضاع کمک می‌کند. البته، منظورم اصلاً این نیست که مطالب رسانه‌های دیگر را کپی کنید.
۸- ارتباطات خود را گسترش دهید: در جریان کار خود در رسانه، ارتباط خود را با نهادها و افراد مختلف به شیوه حرفه‌ای گسترش دهید. این کار می‌تواند به شما کمک کند که برای تهیه همه گزارش‌ها و همچنین در زمان کار روی اخبار فوری، دست‌رسی بهتری به منابع داشته باشید. در مطلبی در وبسایت سازمان بین‌المللی عکاسان آزاد توصیه شده است: «..ایده خوبی است که به اداره آتش‌نشانی و دفاتر پلیس سر بزنید و خود را به‌عنوان عکاس خبر یا خبرنگار معرفی کنید و از آنها بخواهید که اگر در زمینه کار خبری در محل رویداد، رهنمود یا نکته‌ای به‌نظرشان می‌رسد، با شما در میان بگذارند.»
بیشتر بخوانید: تشدید بی‌اعتمادی ایرانیان به رسانه‌های دولتی در پی سانحه بالگرد ابراهیم رئیسی
۹- اصول خبرنگاری و حریم خصوصی افراد را فراموش نکنید: به یاد داشته باشید که اصول خبرنگاری همیشه مهمند و هیچ‌گاهی از اهمیت آنها کاسته نمی‌شود؛ حتی اگر رویداد بزرگ و مهمی رخ داده باشد. حریم خصوصی افراد هم اهمیت فراوانی دارد که در هنگام تهیه هر نوع گزارش و پوشش رویدادهای فوری نیز باید به آن توجه داشته باشید.
۱۰- امنیت خود را همیشه مدنظر داشته باشید: هیچ خبری، ارزش آن را ندارد که جان شما یا همکاران‌تان به خطر بیفتد. به‌همین منظور، در هنگام پوشش رویدادها، به امنیت خود توجه کافی داشته باشید و اگر جایی خطرناک است، از آن دوری کنید. برای آن‌که در هنگام پوشش خبرهای فوری، به ویژه رویدادهای امنیتی، با واکنش نیروهای امنیتی مواجه نشوید، همیشه کارت خبرنگاری و جلیقه مخصوص خبرنگاران را که عبارت «خبرنگار» روی آن درج شده همراه خود داشته باشید.
۱۱- از کلمات و عبارات دقیق استفاده کنید و از همکاران خود کمک بخواهید: بکوشید از کلمات و عبارات ساده و دقیق استفاده کنید و «از به‌کار بردن عبارات دشوار و پیچیده و گنگ اجتناب کنید». از همکاران خود بخواهید که اگر متوجه اشتباهی در طرز بیان و یا فَکت‌های (facts) گزارش شما شدند، در اولین فرصت شما را آگاه بسازند.
تصویر: بیلبورد تبلیغاتی خبر فوری در تهران، از وبسایت روزنامه فرهیختگان
مقالات بیشتری نوشته
