در بحبوحه وقوع رویدادهای بی شماری در ایران و خارج از آن و مربوط به ایران، یافتن منابع خبری موثق و انتخاب خبر برای نقل قول، کار خبرنگاران داخل ایران را به گونه ای فزاینده دشوارتر کرده است.
خبرنگارانی که درون کشور فعالیت می کنند، از سویی با موانع و محدودیتهای گزارشگری و سانسور و گاه خودسانسوری اجتناب ناپذیر مواجهند و از سوی دیگر با موجی از اخباری که خارج از کشور پیرامون مسائل آن منتشر می شود، چه مسائل داخلی و چه سیاست خارجی ایران، که باید از آنها به عنوان منبع خبری خود برای تهیه گزارش استفاده کنند.
مهمترین بخش کار خبرنگاری حرفه ای، آن است که این انتخاب، به گونه ای دقیق و صحیح انجام شود، به طوری که نه انعکاس شایعات یا اخبار نادرست، جعلی یا غیردقیق باشد، و نه از عینیاتی که برای آگاهی رسانی اهمیت دارد، جدا بماند. این مطلب، یادآوری‌هایی دارد برای انتخاب اخبار صحیح و دقیق و نکاتی که هنگام تهیه گزارش پیرامون مسائل ایران باید به آنها توجه داشت.
اهمیت اجتناب از کلی گویی
در برخی گزارش هایی که از ایران تهیه و منتشر می شود، چه از سوی رسانه های داخلی و چه رسانه های فارسی زبان خارج از کشور، بدون توجه به مبانی اولیه خبرنگاری، نوعی کلی گویی و جمع بندی به چشم می خورد که ناشی از به کار نبردن اطلاعات دقیق، راستی آزمایی و نقل قول های موثق است.
تلاش خبرنگاران حرفه ای آن است که از نقل قول های دست دوم، شایعات، و اخباری که هنوز از صحت آنها اطمینان حاصل نشده است، دوری کنند، مهمترین اصول خبرنگاری را در تهیه گزارش به کار بندند، و از استنتاج، در جایی که نتیجه روشن و کلی برداشت نمی شود، پرهیز کنند. رعایت این نکات اهمیت شایانی دارد و اعتبار خبر یا گزارشی را که خبرنگاری تهیه می کند، یا حتی پستی را که در شبکه های اجتماعی به اشتراک می گذارد، تعیین می کند.
کلی گویی در مواردی که خبر یا گزارشی تنها در یک یا چند مورد صحیح است، از کاستی های بزرگ خبرنگاری به شمار می رود.
لزوم به کارگیری اعداد
هر چه شمار اعداد و ارقامی که در تهیه گزارش به کار می گیرید بیشتر باشد، البته به شرط آن که از منابع مورد اعتماد و دقیق برگرفته شده باشد، اعتبار و ارزش گزارشتان نیز بیشتر خواهد شد. آنچه گاه در برخی گزارشها در رسانه های فارسی زبان خارج و داخل ایران می بینیم، نبود یا کمبود اعداد و درصدهای دقیق است. بعضی اوقات واژه هایی مثل «حدود» یا «بیش از» یا «بسیار بیشتر از» جایگزین اعداد و درصدهایی که برای گزارش لازمند و به آن قوت می بخشند، می شوند.
در مواردی که کاربرد ارقام لازم است، کلمات نمی توانند جای ارقام را پرکنند.
اگر هنوز مشترک دریافت خبرنامه هفتگی رایگان ما نشده اید، اینجا کلیک کنید تا در جریان تازه ترین رویدادها و فرصت‌های خبرنگاری قرار گیرید!
توجه به زمان و مکان دقیق رخدادها یا گفته‌ها
شماری از گزارشها، به ویژه آنها که در نشریات یا وبسایت‌های داخل ایران منتشر می شوند، بخش ساده اما مهمی را که در خبرنگاری توجه به آن از اهمیت حیاتی برخوردار است، ندارند. این گزارشها ممکن است به سِمَت کسی که موضوع گزارش است، اشاره کنند، اما نام او را نیاورند. گاهی هم نام بدون سمت می آید، یا نام خانوادگی بدون ذکر اسم کوچک در گزارش ظاهر می شود.
شماری دیگر از این نوع گزارشها نیز تاریخ دقیق ندارند و برای آگاهی از زمان وقوع رویداد یا ایراد سخنرانی یا برگزاری نشست، باید به تاریخ انتشار آنها بسنده کرد.
اشاره به تاریخ دقیق یک رویداد و ذکر نام کامل و عنوان یا سمت کسی یا کسانی که از آنها در گزارش نقل قول می شود، از ملزومات لاینفک خبرنگاری حرفه ای تلقی می شود. نباید مخاطب را به گمان یا جستجو درگزارش برای یافتن این اطلاعات واداشت.
ضرورت به کارگیری چند منبع برای راستی آزمایی وقایع و گفته ها
اغلب نشریات حرفه ای جهان از دست کم دو منبع خبری برای گردآوردن اطلاعات به منظور تهیه گزارش استفاده می کنند. استناد به بیش از یک منبع، که گاهی نیاز به استناد به سه منبع را نیز ممکن است ایجاب کند، برای تهیه گزارش ضروری است.
نقل قول از تنها یک فرد یا یک منبع خبری، صرفنظر از اعتبار احتمالی آن منبع، از میزان اعتبار گزارش به شدت می کاهد. مقایسه اطلاعاتی که در یک منبع وجود دارد با محتوای منابع یا نشریات دیگر، از ضرورت‌های اساسی خبرنگاری حرفه ای است. برخی گزارشهای فارسی، چه در مورد ایران و چه پیرامون کشورها یا موضوعات دیگر، از این ویژگی اساسی برخوردار نیستند؛ نکته ای که خبرنگاران و تازه خبرنگاران باید همواره مد نظر داشته باشند.
تصویر از خبرگزاری شفقنا
مقالات بیشتری نوشته
