مشکلات و دغدغههای خبرنگاران در ایران مدت‌هاست مطرح است، اما کم‌تر به آن توجه شده است. نبود امنیت شغلی، از دست دادن کار به دنبال مرخصی زایمان، عدم برخورداری از بیمه‌ی مناسب درمانی، و عدم دریافت حقوق مناسب برای گذران زندگی، در میان این گونه مشکلات است. این نوع مشکلات، فارغ از گرایش سیاسی نشریه، وبسایت، یا خبرنگار مطرح است، و سال‌هاست به شیوه‌ای فزاینده و به شکلی گسترده بر فعالیت حرفهای خبرنگاران و روزنامه نگاران ایرانی سایه افکنده است. دشواری‌های معیشتی خبرنگاران و روزنامه نگاران ایرانی ممکن است به اندازه‌ی اقشار متوسط یا کم درآمد، یا مثلا کارمندان دولت، مطرح نشود، اما به همان اندازه واقعی و جدی است.
شماری از این مشکلات اما، تنها مختص ایران نیست، بلکه در شرایط امروزین جای جای جهان، کار خبرنگاری حرفهای را صرفن‌ظر از ملیت و قومیت، دشوار و پرخطر کرده است.
وبسایت «فر آبزرور» (نظاره گر منصف) در مقاله‌‌‌ای در این خصوص می نویسد: «صدها نهاد خبری دیداری- شنیداری، اینترنتی، و چاپی (سنتی)، به دست کسانی اداره می شوند که دراندیشه‌ی پیشبرد روایت خود از وقایع جاری جهان هستند. تنوع منابع خبری کار مخاطبان را برای یافتن مطمئن‌ترین، موثق‌ترین، و معتبرترین منابع اخبار و اطلاعات، به غایت دشوار کرده است.»
نشریه‌ی پوینتر طی گزارشی پیرامون امنیت شغلی و مشکلات معیشتی خبرنگاران می نویسد که تلاش برای تامین زندگی از راه شغل دیگر، راه حلی بوده که بسیاری از خبرنگاران همواره به کار گرفته اند تا بتوانند به نحوی روزگار بگذرانند و خطر از دست دادن شغل خبرنگاری شان را، که گویی همواره در کمین‌شان است، کم‌تر احساس کنند.
روزنامه‌ی ایران در مطلبی با محور مشکلات معیشتی خبرنگاران، به ضرورت حمایت‌های صنفی از خبرنگاران حرفهای پرداخته و از یک مدرس روزنامه نگاری در این خصوص نقل قول کرده است. در بخشی از این گزارش آمده است:
«محمود مختاریان، مدرس روزنامه‌نگاری که تجربه بیش ازپنج دهه کار در نشریه‌های مختلف را دارد، درباره مشکلات معیشتی روزنامه‌نگاران گفت: شما در هر جامعه‌ای که کار می‌کنید، نیازمند تشکلی هستید که از فعالیت‌های صنفی حمایت کند. انجمن صنفی روزنامه‌نگاران ایران با هر نامی که فعالیت کند مثل انجمن صنفی روزنامه‌نگاران زن یا انجمن صنفی روزنامه‌نگاران مسلمان، به دلیل سرنوشت مشترک اعضای صنف که روزنامه‌نگاران هستند باید مورد حمایت قرار گیرند. من با فعالیت سیاسی در این انجمن‌ها مخالفم. وقتی حرف از سرنوشت مشترک برای اعضای صنف است، نباید نیازهای صنفی فدای فعالیت‌های سیاسی شود.»
در بخشی دیگر از این گفت‌وگو، مختاریان می گوید: «ما در عصری زندگی می‌کنیم که حرف از حکومت رسانه‌هاست. مدیران رسانه باید برای تربیت نیروی حرفهای و باسواد اهتمام داشته باشند، اما شاهد هستیم که مدیران روزنامه‌ها برای جذب نیرو سلیقه‌ای عمل می‌کنند و کم‌تر سابقه و تجربه خبرنگاران را مورد توجه قرار می‌دهند. تا روزنامه‌ای مدیرش عوض می‌شود، تعداد بسیاری در روزنامه از کار بیکار می‌شوند.»
بیکار شدن یا تعدیل نیروی روزنامه نگاران و خبرنگاران، در کشورهای غربی نیز در پی تغییر مدیریت رسانه‌‌ها یا نشریات دیده می شود. اما دشواری‌‌هایی که خبرنگاران حرفهای در کشورهایی چون ایران با آن‌ها روبه رویند، به ویژه در شرایط کنونی مشکلات اقتصادی جامعه‌ی ایران، پیچیده‌تر است.
جدا از نیاز به توجه به مشکلات کاری خبرنگاران، از امنیت شغلی گرفته تا بیمه، مرخصی و حقوق، تلاش خودِ خبرنگاران در انعکاس مشکلات‌شان نیز می تواند گامی برای آگاهی رسانی و شفاف سازی در این خصوص باشد، و شاید بتوان به کارآمد بودن این
گام امید بست.
ایجاد تشکل‌های غیرسیاسی صنفی، حمایت درون صنفی و درون گروهی، آگاهی رسانی گسترده پیرامون مشکلات عینی و حقیقی که خبرنگاران پیوسته با آن‌ها مواجه‌اند، تبیین و توجیه افکار عمومی و مسئولان برای جلب توجه آن‌ها به شرایط کاری و دلمشغولی‌ها و دغدغههای خبرنگاران و روزنامه نگاران، از فعالیت‌‌هایی است که خودِ خبرنگاران و روزنامه نگاران می توانند با اجتناب از سیاسی کردن فضای صنفی‌شان یا تصریح مشکلات‌شان به آن‌ها همت بگمارند.
با تمرکز بر لزوم تقویت و ارتقاء کیفیت زندگی قشرآگاهی دهنده و پایه‌‌ی خبررسان اجتماع، شاید کسی بهتر از خودِ خبرنگاران نتواند دست کم تلاش گسترده‌ای را برای بهبود شرایط کار و زندگی‌شان به کار بندد.
بازتاب دغدغه‌هایی که بر کیفیت فعالیت حرفهای اهل خبر اثر می گذارد و گاه حتی عینیت ابداع را به ناگزیر در آن‌ها تضعیف می کند، اگر بیش از پیش به قلم خودشان انجام شود، شاید به شیوه‌ای رساتر و گویاتر منعکس شود و امید ثمربخش بودن این بازتاب را هم تقویت کند.
عکس از ایلنا (خبرگزاری کار ایران)